Η στήλη των «απλοϊκών μαθημάτων» έχει, καταρχήν και κυρίως, ψυχαγωγικό στόχο. Η ιδέα είναι να σχολιάζονται κεντρικά θέματα της οικονομίας με τρόπο εύληπτο, ευχάριστο, κατά το δυνατόν έγκυρο και πολύ σύντομο. Άρα, θα μείνει μακριά από ακαδημαϊκότητες και τις αντίστοιχες προδιαγραφές των “πέιπερς”. Δεν θα έχει σημειώσεις ούτε αναφορές. Που σημαίνει πως η αναγνώστρια θα πρέπει να έχει εμπιστοσύνη και να θεωρεί δεδομένη την εντιμότητα του γράφοντα. Τα λάθη που μοιραία θα εμφανιστούν δεν θα είναι από πρόθεση.
Σκοπός είναι η αποδόμηση των ορθόδοξων αστικών ερμηνειών, καθώς και η διευκρίνιση των “ανορθόδοξων” επιχειρημάτων. Για εμβάθυνση στις υπό συζήτηση θεματικές προτείνω τα βιβλία:
- Χα-Τζουν Τσανγκ, 23 αλήθειες που δεν μας λένε για τον καπιταλισμό, Καστανιώτη
- Μαριάννα Ματσουκάτο, Το επιχειρηματικό κράτος, Κριτική
- Χρήστος Λάσκος -Ευκλείδης Τσακαλώτος, 22 Πράγματα που μας λένε για την ελληνική κρίση και δεν είναι έτσι, ΚΨΜ
Χρήστος Λάσκος
***
Ενώ ο πληθωρισμός εδώ και πάνω από ένα χρόνο έχει πάρει την άγουσα προς νούμερα πρωτοφανή για τα τελευταία 30 με 40 χρόνια, η απάντηση των κυρίαρχων κύκλων, όπως εκφράζονται μέσα από τις κεντρικές τράπεζες, επαναφέρουν τον μονεταρισμό στο προσκήνιο.
Η βασική ιδέα του οποίου είναι πως ο πληθωρισμός συνιστά ένα φαινόμενο, το οποίο είναι αντιμετωπίσιμο με κατάλληλη διαχείριση της ποσότητας του χρήματος, που κυκλοφορεί στην οικονομία. Επειδή, λοιπόν, αυτό είναι περισσότερο από ό,τι θα έπρεπε, η σωστή πολιτική είναι αυτή που το μειώνει.
Σε προηγούμενα απλοϊκά μαθήματα (4ο και 5ο) είδαμε πως, ένα επιπλέον δεδομένο (!), όπως σημειώνουν οι επίσημες αρχές, είναι η αύξηση των μισθών (!), η οποία δρα επίσης αυξητικά στο επίπεδο των τιμών.
Με απλά λόγια, δηλαδή, οι νεοφιλελεύθεροι ισχυρίζονται πως ο σημερινός πληθωρισμός οφείλεται στην αυξημένη ζήτηση και στη συναφή μεγάλη ποσότητα χρήματος.
Όλες οι σοβαρές έρευνες, βέβαια, αποδεικνύουν το αντίθετο. Ο πληθωρισμός είναι αποτέλεσμα της μειωμένης προσφοράς αγαθών και της αύξησης των περιθωρίων κέρδους. Μακροχρόνια δε, υποκρύπτει μια διαρκή συμπίεση του ρυθμού αύξησης της παραγωγικότητας, που οδηγεί σε ακριβότερα αγαθά.
Δεδομένης, λοιπόν, της «ανάλυσης» των νεοφιλελεύθερων, είναι απολύτως εύλογο να επιβάλλεται η αύξηση των επιτοκίων, η οποία θα μειώσει την ζήτηση χρήματος και, σε συνδυασμό με τη «συγκράτηση» των μισθών, θα προσγειώσει την αύξηση των τιμών. Γιατί τα υψηλά επιτόκια θα αυξήσουν το κόστος του χρήματος και θα αναγκάσουν τους δανειζόμενους να μειώσουν τα δάνεια που παίρνουν.
Δεν πρόκειται, όμως, μόνο για «ανάλυση» και προτροπή. Ήδη οι κεντρικές τράπεζες, σε όλον τον κόσμο, έχουν ξεκινήσει την διαδοχική αύξηση των επιτοκίων.
Μπορεί με αυτόν τον τρόπο να μειωθεί ο πληθωρισμός; Μόνο με την προϋπόθεση της πρόκλησης μια μεγάλης ύφεσης, η οποία θα μειώσει τα εισοδήματα της πλειοψηφίας και θα αυξήσει την ανεργία.
Πρόκειται για την επιλογή μιας Shock Therapy, για πολλοστή φορά στην πρόσφατη καπιταλιστική ιστορία. Με εντυπωσιακότερη εκδοχή αυτή του Shock Volcker στα τέλη της δεκαετίας του ’70.
Τότε ο Βόλκερ, κεντρικός τραπεζίτης των ΗΠΑ, επέβαλε μια εκτίναξη των επιτοκίων στο 20%. Η ύφεση ήταν σφοδρή, η μείωση των πραγματικών εισοδημάτων εξίσου, ενώ και η ανεργία σημείωσε μια πρωτοφανή για την εποχή αύξηση. Ταυτόχρονα, οι χώρες της καπιταλιστικής περιφέρειας, με πρώτο το Μεξικό το 1982, οδηγήθηκαν σε κατάρρευση λόγω της μεγάλης αύξησης του κόστους εξυπηρέτησης του χρέους τους εξαιτίας της εκτίναξης των τόκων, που έπρεπε να πληρώνουν στο εξής.
Αυτοί που κατεξοχήν κέρδισαν ήταν οι κάτοχοι κεφαλαίου-δανειστές, οι οποίοι είδαν τις αποδόσεις τους να αυξάνονται εκρηκτικά.
Ο πληθωρισμός, λοιπόν, ελέγχθηκε με μια επίδειξη δύναμης του «καπιταλισμού της καταστροφής».
Βρισκόμαστε πάλι μπροστά σε μια παρόμοια εξέλιξη; Είναι το πιθανότερο. Δύσκολα θα αφεθεί να περάσει ανεκμετάλλευτη η νέα δυνατότητα του κεφαλαίου να μας «θεραπεύσει».
1 σχόλιο
Comments are closed.