Η στήλη των «απλοϊκών μαθημάτων» έχει, καταρχήν και κυρίως, ψυχαγωγικό στόχο. Η ιδέα είναι να σχολιάζονται κεντρικά θέματα της οικονομίας με τρόπο εύληπτο, ευχάριστο, κατά το δυνατόν έγκυρο και πολύ σύντομο. Άρα, θα μείνει μακριά από ακαδημαϊκότητες και τις αντίστοιχες προδιαγραφές των «πέιπερς». Δεν θα έχει σημειώσεις ούτε αναφορές. Που σημαίνει πως η αναγνώστρια θα πρέπει να έχει εμπιστοσύνη και να θεωρεί δεδομένη την εντιμότητα του γράφοντα. Τα λάθη που μοιραία θα εμφανιστούν δεν θα είναι από πρόθεση. Σκοπός είναι η αποδόμηση των ορθόδοξων αστικών ερμηνειών, καθώς και η διευκρίνιση των «ανορθόδοξων» επιχειρημάτων. Για εμβάθυνση στις υπό συζήτηση θεματικές προτείνω τα βιβλία:
- Χα-Τζουν Τσανγκ, 23 αλήθειες που δεν μας λένε για τον καπιταλισμό, Καστανιώτη 2011
- Μαριάνα Ματσουκάτο, Το επιχειρηματικό κράτος, Κριτική 2015
- Χρήστος Λάσκος-Ευκλείδης Τσακαλώτος, 22 Πράγματα που μας λένε για την ελληνική κρίση και δεν είναι έτσι, ΚΨΜ 2012
Χρήστος Λάσκος
***
Είναι κάποιοι μήνες τώρα, που τα όργανα έχουν αρχίσει, με τον ήχο τους να γίνεται κάθε μέρα και πιο ενοχλητικός -και το μήνυμα, που κουβαλάει, όλο και πιο επικίνδυνο.
Αναφέρομαι στις προτάσεις των κεντρικών τραπεζών για την αντιμετώπιση του πληθωρισμού. Οι οποίες, εν πολλοίς, συνοψίζονται στην αιώνια «χρυσή συνταγή»: λιτότητα.
Που σημαίνει «σφίξιμο» της νομισματικής και δημοσιονομικής πολιτικής και, κυρίως, σωστό χειρισμό (sic) της εισοδηματικής πολιτικής.
Πάει να πει, δηλαδή, αύξηση των επιτοκίων, μείωση των δημόσιων δαπανών και συγκράτηση (!) των μισθών.
Ως συνέπεια:
Η αύξηση των επιτοκίων θα επιφέρει εκτίναξη των πληρωμών για δόσεις από τους δανειολήπτες, άτομα και χώρες.
Η μείωση των δημόσιων δαπανών θα προκαλέσει εκ νέου συρρίκνωση των κοινωνικών δαπανών -σε χώρες σαν τη δική μας μέχρις εξαφανίσεως.
Η συγκράτηση (!) των μισθών θα σημάνει μείωση των μισθών ανάλογη με το επίπεδο του πληθωρισμού. Όπως εξηγήσαμε, δε, στο προηγούμενο απλοϊκό μάθημα, αν ο επίσημος πληθωρισμός είναι 10%, ο πληθωρισμός στα αγαθά του φτωχού είναι 30%. Μεγαλύτερη και από την τρομερή αφαίμαξη της εποχής των Μνημονίων -και, μάλιστα, σε πολύ μικρότερο χρόνο.
Το βασικό επιχείρημα των αφεντικών είναι πως ο σημερινός πληθωρισμός οφείλεται στην αυξημένη ζήτηση, που, εν τέλει, οφείλεται, κυρίως, στην υπερβολική αύξηση των μισθών. Δεν αστειεύομαι -αυτό, ακριβώς, λένε: έχουμε πολύ μεγάλους μισθούς, έτσι ζητάμε πολλά πράγματα και, λόγω της αυξημένης ζήτησης, αυξάνονται και οι τιμές.
Με την αύξηση των επιτοκίων θα επιτευχθεί μείωση της ζήτησης χρήματος.
Με τη μείωση των κοινωνικών δαπανών θα επέλθει μείωση της κρατικής ζήτησης.
Με τη μείωση των μισθών θα καταφέρουμε το κυριότερο -να μειώσουμε την ιδιωτική ζήτηση.
Αποτέλεσμα αυτών θα είναι η δραστική μείωση του πληθωρισμού.
Το γεγονός πως αυτή η ανάγνωση των πραγμάτων είναι ταξικά μεροληπτική είναι, νομίζω, προφανές. Είναι πιθανό να κρύβει και τεράστιους όγκους ηλιθιότητας για τους διαμορφωτές πολιτικής παγκοσμίως -σκεφτείτε, π.χ., πως ο Αλέξης Πατέλης είναι ο βασικός οικονομικός σύμβουλος του δικού μας πρωθυπουργού. Ανεξαρτήτως, ωστόσο, του ποια είναι η εξήγηση, δεν υπάρχει ίχνος λογικής και πραγματολογικής επιχειρηματολογίας στην συγκεκριμένη πρόταση αντιπληθωριστικής πολιτικής.
Γιατί, προφανέστατα, δεν έχουμε να κάνουμε με πληθωρισμό ζήτησης, αλλά με πληθωρισμό προσφοράς. Που σημαίνει πως δεν είναι η αυξημένη ζήτηση, των νοικοκυριών και των κρατών, αλλά η μειωμένη προσφορά, πίσω από τον πληθωρισμό. Μειωμένη προσφορά διατροφικών ειδών και ενέργειας, αλλά και ευρύτερα βιομηχανικών και τεχνολογικών προϊόντων. Μειωμένη προσφορά, που οφείλεται:
1) στη χαμηλή αύξηση της παραγωγικότητας στις αναπτυγμένες οικονομίες -συνθήκη όχι συγκυριακή, αλλά χρόνια, ιδίως μετά την μεγάλη κρίση του 2008.
2) στο μπλοκάρισμα των εφοδιαστικών αλυσίδων, που προκάλεσε η πανδημία και επιτάχυνε η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία.
Αλλά, ο κυριότερος παράγοντας είναι η αύξηση των κερδών. Αν θέλουμε να εξηγήσουμε το φαινόμενο με εισοδηματικούς όρους, θα λέγαμε πως πρόκειται για πληθωρισμό αγόμενο από τα υπερβολικά κέρδη. Πρόκειται, δηλαδή, όχι για wage-led, αλλά για profit-led πληθωρισμό -για να μιλήσουμε στη lingua franca των νεοφιλελεύθερων.
Προς επίρρωση, επικαλούμαι πρόσφατη έκθεση της UNCTAD (Διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για το Εμπόριο και την Ανάπτυξη), η οποία τεκμηριώνει ότι, μεταξύ 2020 και 2022, το 54% της αύξησης των τιμών οφείλονταν στα πολύ αυξημένα περιθώρια κέρδους.
Άρα, το σύνολο του πληθωρισμού οφείλεται στα πολύ αυξημένα κέρδη και στο κόστος των πρώτων υλών. Καμιά έρευνα δεν δείχνει -και δεν θα μπορούσε να δείχνει- πως, έστω μηδαμινά, υπεύθυνοι είναι οι μισθοί.
Η «θεωρία», ωστόσο, των αφεντικών δεν είναι μια απλή αρλούμπα.
Με τις υλικές-επικοινωνιακές δυνάμεις που διαθέτουν και με την ψοφοδεή παρουσία της αριστεράς, η αρλούμπα εύκολα γίνεται φονικό όπλο.
3 σχόλια
Comments are closed.