Πριν από μερικές εβδομάδες έγινε γνωστή η απόφαση δημιουργίας τερματικού σταθμού για υγροποιημένο φυσικό αέριο (ΥΦΑ) στο Θερμαϊκό κόλπο. Πρόκειται για μια πλωτή μονάδα που θα βρίσκεται περίπου 3.4 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά της προβλήτας 6 του λιμανιού της Θεσσαλονίκης και 3.3 χιλιόμετρα από την πλησιέστερη δυτική ακτή (τοποθεσία). ΥΦΑ (ή LNG) ονομάζεται το ορυκτό αέριο που αντί η μεταφορά του να πραγματοποιείται μέσω αγωγών σε αέρια μορφή, ψύχεται στους -162 C, υγροποιείται και μεταφέρεται μέσω πλοίων σε μεγάλες αποστάσεις.
Πέρα από τον, ήδη εν λειτουργία, τερματικό σταθμό στην Ρεβυθούσα, έχει δρομολογηθεί η κατασκευή άλλων 5 σταθμών σε όλη την Ελλάδα (δυο σε Αλεξανδρούπολη και από έναν σε Βόλο, Κόρινθο και Θεσσαλονίκη) για την εισαγωγή LNG κυρίως από τις ΗΠΑ. Η στροφή αυτή έρχεται ως αποτέλεσμα του αποκλεισμού της Ρωσίας από τον ρόλο του βασικού παρόχου ορυκτού αερίου στην Ευρώπη εξαιτίας του πολέμου στην Ουκρανία. Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι ο σχεδιασμός αυτών των μονάδων δεν αφορά μόνο την κάλυψη των ενεργειακών αναγκών της Ελλάδας αλλά και την μετατροπή της σε κόμβο διοχέτευσης αερίου σε Βαλκανικές χώρες. Συγκεκριμένα, το 34.27% του εισαγόμενου φυσικού αερίου για το 2022 κατευθύνθηκε σε εξαγωγές, κυρίως προς την αγορά της Βουλγαρίας [1]. Γίνεται
λοιπόν σαφές ότι αντι να πραγματοποιείται μείωση της κατανάλωσης ορυκτών καυσίμων, η Ελλάδα στοχεύει να συναντήσει την οικονομική ανάπτυξη μέσω της υπερεκμετάλλευσης αερίου.
Τα τελευταία χρόνια η Ευρώπη βρίσκεται σε μια βαθιά ενεργειακή κρίση και το LNG έχει παρουσιαστεί ως μια απάντηση που μπορεί να οδηγήσει σε πτώση των τιμών και κατ’ επέκταση σε ανακούφιση των νοικοκυριών. Ωστόσο, οι σταθμοί που σχεδιάζονται πρόκειται να ολοκληρωθούν σε περίπου τρια με πέντε χρόνια, πράγμα το οποίο αποδεικνύει ότι το LNG δεν θα αποτελέσει την άμεση και αναγκαία λύση για την ενεργειακή φτώχεια.
Συμπληρωματικά, αξίζει να σημειωθεί ότι, ακόμη και πριν την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία, η τιμή του αερίου είχε σημαντική αύξηση (400% από το 2019 στο 2021). Ενδεικτικά, το κόστος εισαγωγής ορυκτού αερίου στην Ευρώπη για το 2021 αυξήθηκε κατά 40 δις σε σχέση με το 2020 [2]. Συνεπώς, η βιομηχανία των ορυκτών καυσίμων οδηγείται σε υπερκέρδη, αντί σημαντικά ποσά να διοχετεύονται για την δίκαιη ενεργειακή μετάβαση και την αντιμετώπιση της ενεργειακής φτώχειας.
Ο πλωτός σταθμός LNG της Θεσσαλονίκης αναμένεται να τοποθετηθεί σε αρκετά κοντινή απόσταση από την πόλη. Αυτό συνοδεύεται από μια σειρά σημαντικών κινδύνων καθώς σε περίπτωση ανάφλεξης ή πυρκαγιάς στη πηγή, δημιουργείται πύρινη λίμνη χωρίς δυνατότητα κατάσβεσης, ενώ προκαλούνται εγκαύματα δευτέρου βαθμού έως και 1.5 χιλιόμετρα μακριά [3]. Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι τέτοια ατυχήματα έχουν συμβεί στις ΗΠΑ και στην Αλγερία [4,5], οδηγώντας στον θάνατο δεκάδες ανθρώπους. Λαμβάνοντας υπόψην τις καταστροφικές συνέπειες σε περίπτωση ατυχήματος, καθίσταται σαφής και ο κίνδυνος τρομοκρατικών επιθέσεων με στόχο μονάδες LNG.
Παρόλα αυτά, το σημαντικότερο πρόβλημα σχετικά με τον σταθμό LNG δεν αφορά μονάχα την κοντινή ως προς την πόλη τοποθέτηση του! Στην πραγματικότητα, το ορυκτό αέριο συνδέεται με εκπομπές μεθανίου, το όποιο είναι κατά 86 φορές πιο επιβλαβές από το διοξείδιο του άνθρακα για την υπερθέρμανση του πλανήτη και παραμένει στην ατμόσφαιρα για περίπου 20 χρόνια. Επιπλέον, μπορεί να γίνει αντιληπτό ότι το LNG χαρακτηρίζεται από μεγάλο αποτύπωμα άνθρακα, δεδομένου ότι πρέπει να ψυχθεί σε εξαιρετικά χαμηλή θερμοκρασία και να μεταφερθεί σε πολύ μεγάλες αποστάσεις. Επιπρόσθετα, το εισαγόμενο Αμερικανικό αέριο προέρχεται σε μεγάλο ποσοστό από διαδικασίες fracking. To fracking αποτελεί μια από τις πιο επιβλαβείς τεχνικές εξόρυξης καθώς μολύνει το νερό και τον αέρα, απειλεί την υγεία και προκαλεί σεισμούς.
Σε κάθε περίπτωση, η εξάρτησή μας με τα ορυκτά καύσιμα είναι σε αντίθεση με τις υποδείξεις της επιστημονικής κοινότητας. Σύμφωνα με το IPCC (επιστημονική διακυβερνητική επιτροπή για την κλιματική αλλαγή), οι εκπομπές θερμοκηπικών αερίων πρέπει να μειωθούν άμεσα προκειμένου να μην οξυνθεί περαιτέρω η κλιματική κρίση! Μάλιστα ο ΥΦΑ της Θεσσαλονίκης πρόκειται να κατασκευαστεί σε μία ιδιαίτερα ευαίσθητη περιοχή. Στις δυτικές ακτές του θερμαϊκού και αρκετά κοντά στον σχεδιαζόμενο σταθμό βρίσκεται ένα από τα πιο σημαντικά οικοσυστήματα της Ελλάδας. Είναι ένα σύμπλεγμα της λιμνοθάλασσας Καλοχωρίου, των εκβολών του Γαλλικού ποταμού, το δέλτα του Αξιού και του Αλιάκμονα, τον υγρότοπο της Νέας Αγαθούπολης και της Αλυκής Κίτρους. Αποτελεί βιότοπο για πληθώρα άγριων ζώων και πουλιών και εκατοντάδων φυτών. Έχει ενταχθεί στο δίκτυο Natura 2000, προστατεύεται από την Διεθνή Σύμβαση Ραμσάρ και το μεγαλύτερο μέρος του
έχει ανακηρυχθεί εθνικό πάρκο [6].
Εδώ φαίνεται η έκταση του εθνικού πάρκου και η θέση του σταθμού LNG:
Όσον αφορά συγκεκριμένα τον σταθμό της Θεσσαλονίκης, η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (ΡΑΕ) χορήγησε άδεια στην εταιρεία Elpedison για το έργο “Thessaloniki FSRU” τον Σεπτέμβριο του 2022 (αίτηση αδειοδότησης Απρίλιος του 2022). Τα κριτήρια αδειοδότησης μεταξύ άλλων είναι η ‘’εξυπηρέτηση δημοσίου συμφέροντος’’, ‘’ενίσχυση ασφάλειας της χώρας’’, ‘’ενίσχυση του ελεύθερου ανταγωνισμού στην Αγορά φυσικού αερίου και η οικονομική αποδοτικότητα, η τεχνική αρτιότητα και η αξιοπιστία του ΑΣΦΑ (Ανεξάρτητο Σύστημα Φυσικού Αερίου)’’. Η χρηματοδότηση του 20% (περίπου 12-15 εκατομμύρια ευρώ) θα καλυφθεί από κεφάλαια της Elpedison και από τραπεζική χρηματοδότηση. Η άδεια έχει ισχύ 50 έτη με δυνατότητα παράτασης με νέα απόφαση της ΡΑΕ. Επομένως είναι αρκετά ξεκάθαρο ότι το αποκαλούμενο ‘μεταβατικο’ καύσιμο φαίνεται να αποτελεί πλέον την νεα πραγματικότητα των επόμενων δεκαετιών. Επισημαίνεται ότι , η αδειοδοτική διαδικασία αναμένεται να ολοκληρωθεί τους επόμενους μήνες αφού εκδοθεί η περιβαλλοντική αδειοδότηση του έργου, η άδεια χρήσης αιγιαλού και θαλάσσιου χώρου και η άδεια
εγκατάστασης.
Η ΡΑΑΕΥ (Ρυθμιστική Αρχή Αποβλήτων, Ενέργειας , Υδάτων – πρώην ΡΑΕ) στις 23 Μαΐου, 2 μέρες μετά τις εκλογές, απέστειλε έγγραφο στους Δήμους Δέλτα,
Αμπελοκήπων-Μενεμένης, Θεσσαλονίκης, Πυλαίας-Χορτιάτη, Καλαμαριάς, Θέρμης και Θερμαϊκού δίνοντάς τους περιθώριο 15 ημερών ώστε να υποβάλουν αντίρρηση – με την απαραίτητη τεκμηρίωση – σχετικά με την αίτηση της ELPEDISON για μερική τροποποίηση της αρχικής άδειας. Η τροποποίηση αφορά την μικρή διαφοροποίηση της θέσης κατασκευής του πλωτού σταθμού, την αλλαγή όδευσης του υποθαλάσσιου αγωγού και την προσθήκη δεύτερου πλοίου FSRU.
Οι αντιρρήσεις και οι ανακοινώσεις σχετικά με το νέο σταθμό είναι πάμπολλες. Η Δημοτική παράταξη ‘’Η Πόλη Ανάποδα’’ έφερε το θέμα στο Δημοτικό Συμβούλιο στις 29 Μαΐου 2023, και στη συνέχεια εξέδωσε σχετική ανακοίνωση. Σε κοινή δήλωση προχώρησαν επίσης οι δημοτικές κινήσεις ‘’Οικολογία-Αλληλεγγύη ‘’ και ‘’Κίνηση για τη θεσσαλονίκη 2310’’. Σε περιφερειακό επίπεδο το ΔΣ της Περιφερειακής Ένωσης των Δήμων Κεντρικής Μακεδονίας (ΠΕΔΚΜ) ανακοίνωσε την αντίθεσή του τόσο ως προς την διαδικασία που ακολουθήθηκε , όσο και για την ίδια την κατασκευή του σταθμού.
Επιπλέον, το Τμήμα Περιβάλλοντος και Προσαρμογής στην Κλιματική Αλλαγή της
Διεύθυνσης Διαχείρισης Πρασίνου του Δ. Θεσσαλονίκης απέστειλε ενημερωτικό σημείωμα στο Δημοτικό Συμβούλιο. Η επιστολή αναφέρεται στα θέματα ασφαλείας και επικινδυνότητας που προκύπτουν, στην ήδη επιβαρυμένη κατάσταση του Θερμαϊκού κόλπου και της ποιότητας νερού, στην απειλή του οικοσυστήματος, αλλά και στις αρνητικές επιδράσεις στην τουριστική δραστηριότητα.
Σε αυτή την κατεύθυνση κινήθηκαν συλλογικότητες, πρωτοβουλίες, οργανώσεις και παρατάξεις την προηγούμενη εβδομάδα. Πραγματοποιήθηκε συνέλευση ενημέρωσης σχετικά με το LNG και στη συνέχεια σχεδιάστηκαν τα πρώτα βήματα δράσης και παρέμβασης στην πόλη για το επόμενο διάστημα. Και ενώ η μία ανακοίνωση ακολουθεί την άλλη, τόσο από παρατάξεις, υπηρεσίες και φορείς της πόλης, ο Δήμος Θεσσαλονίκης εξακολουθεί να τηρεί σιγή ιχθύος για ένα από τα πιο σοβαρά ζητήματα που πρόκειται να αντιμετωπίσει η πόλη.
________________
(1) https://ypodomes.com/fysiko-aerio-pos-apo-to-ena-termatiko-stathmo-lng-i-ellada-tha-vrethei-me-exi/?fbclid=IwAR0RKY2oH8BVGEE9Jp4JjWJBsbC6mvm1vJKkuYavDdI
BtProTRc2fGXPwDg
(2) https://friendsoftheearth.eu/wp-content/uploads/2022/06/GR-LNG-Campaign-Report.pdf
(3) https://alterthess.gr/epiptoseis-apo-ton-schediazomeno-ploto-stathmo-ygropoiimenoy-fysikoy-aerioy-lng-sti-thessaloniki/
(4) https://www.efsyn.gr/oikonomia/diethnis-oikonomia/347523_fotia-se-ergostasio-lng-stis-ipa-nea-apeili-gia-tis-times-toy
(5) Liquefied Natural Gas (LNG) Infrastructure Security: Issues for Congress,
Congressional Research Service, 2008 https://www.hsdl.org/?view&did=486464
(6) https://axiosdelta.gr/%ce%b5%ce%b8%ce%bd%ce%b9%ce%ba%cf%8c-%cf%80%c
e%ac%cf%81%ce%ba%ce%bf/%cf%80%cf%81%ce%bf%cf%83%cf%84%ce%b1%c
f%84%ce%b5%cf%85%cf%8c%ce%bc%ce%b5%ce%bd%ce%b7-%cf%80%ce%b5
%cf%81%ce%b9%ce%bf%cf%87%ce%ae/
