Όπως είναι γνωστό, πληθωρισμό ονομάζουμε το φαινόμενο της διαρκούς αύξησης των τιμών. Ο ρυθμός πληθωρισμού, μετρούμενος συνήθως σε ετήσια βάση, είναι το ποσοστό αύξησης των τιμών στη συγκεκριμένη περίοδο.
Το πιο βασικό ερώτημα, ωστόσο, αναφορικά με τον ρυθμό πληθωρισμού είναι ποιων τιμών το ποσοστό αύξησης λαμβάνεται υπόψη. Πρόκειται για ερώτημα που σπανίως συζητείται, ακόμη και στους αριστερούς κύκλους. Ή, τουλάχιστον, σπανίως προβάλλεται στην πολιτική αντιπαράθεση και στη δημόσια συζήτηση, ευρύτερα.
Γιατί είναι το βασικό ερώτημα;
Ας υποθέσουμε πως στο καλάθι εμπορευμάτων, βάσει του οποίου υπολογίζεται από την ΕΛΣΤΑΤ ο ρυθμός πληθωρισμού, τοποθετούνται από τις πατάτες και τα ενοίκια μέχρι τα πολυτελή αυτοκίνητα και τα εισιτήρια μπίζνες κλας. Ας υποθέσουμε, ακόμη πως η ετήσια αύξηση των τιμών για τα πρώτα είναι 20%, ενώ των δεύτερων είναι 5%. Ο υπολογισμός της ΕΛΣΤΑΤ γίνεται με στάθμιση των τιμών βάσει της επιμέρους δαπάνης ως ποσοστό της συνολικής καταναλωτικής δαπάνης στην οικονομία. Αν, για τα πρώτα, αυτή η δαπάνη αποτελεί το 50% της συνολικής, και για τα δεύτερα το υπόλοιπο 50%, τότε το τελικό νούμερο είναι 0,5Χ20 +0,5Χ5 =10 +2,5 =12,5%. Ο επίσημος, λοιπόν, ρυθμός πληθωρισμού εμφανίζεται να είναι 12,5%, ενώ η αύξηση των τιμών για τα αγαθά που καταναλώνουν οι λαϊκές τάξεις ήταν 20%.
Η καθεμιά μπορεί να καταλάβει πόσο διαφορετικός θα ήταν ο ρυθμός πληθωρισμού αν, π.χ., λαμβάνονταν υπόψη για την στάθμιση όχι η δαπάνη, αλλά ο αριθμός των καταναλωτών της κάθε κατηγορίας. Επειδή ο μέσος εύπορος ξοδεύει πολύ περισσότερα από το μέσο φτωχό, η επίσημη μέτρηση επηρεάζεται δυσανάλογα από τη δαπάνη του πρώτου, με συνέπεια η ΕΛΣΤΑΤ να μεροληπτεί κατάφωρα υπέρ του πρώτου.
Όσες ψωνίζουν –ή, έστω, περιφέρονται πλέον– στα σούπερ μάρκετ, ξέρουν πολύ καλά πως ο ρυθμός πληθωρισμού που τις αφορά είναι ίσως τριπλάσιος από το 12% που δίνει η στατιστική υπηρεσία. Όπως ξέρουν πως πληθωρισμός του φτωχού υπήρχε και στη πενταετία 2015-2020, όταν όλοι μιλούσαμε για αποπληθωρισμό, δηλαδή μείωση των τιμών.
Μπορούμε να το κάνουμε, δε, διάφανο, με πραγματικά και όχι υποθετικά νούμερα, σημειώνοντας πως, στη δεκαετία πριν από την κρίση, όταν ο επίσημος ρυθμός ήταν γύρω στο 2-3%, τα εισιτήρια των λεωφορείων ακρίβαιναν 9% τον χρόνο, τα ενοίκια 10%, οι τιμές της λαϊκής αγοράς κατά 17%, ενώ είχαμε τεράστιες μειώσεις στο φόρο εισαγωγής πολυτελών αυτοκινήτων μεγάλου κυβισμού, στα αεροπορικά μπίζνες κλας εισιτήρια, αλλά και στα επιτόκια των επιχειρηματικών δανείων.
Χαρακτηριστική είναι η πολύ μεγάλη αύξηση των τιμών στα λαϊκά είδη με την είσοδο στην Ευρωζώνη, όταν ο μαϊντανός, από 50 δραχμές, έφτασε να στοιχίζει 50 λεπτά του ευρώ, δηλαδή 3,5 φορές περισσότερο, ενώ ο επίσημος ρυθμός πληθωρισμού παρέμενε σε μικρό μονοψήφιο νούμερο.
Αν, λοιπόν, είναι να εφαρμοστεί Αυτόματη Τιμαριθμική Αναπροσαρμογή των μισθών, αυτό θα πρέπει να γίνει με βάση τον ρυθμό πληθωρισμού, που αφορά τη μεγάλη πλειοψηφία, και όχι τον επίσημο. Διαφορετικά, η μείωση της αγοραστικής δύναμης των λαϊκών στρωμάτων θα είναι ανάλογη αυτής που προκάλεσαν τα μνημόνια – και μάλιστα σε μικρότερο χρονικό διάστημα.
Πράγμα, που ελάχιστα προβάλλεται στη δημόσια συζήτηση.
4 comments
Comments are closed.