Από τον τοίχο της Ευαγγελίας Μίχου αλιεύσαμε το παρακάτω σημείωμα:

Πόσοι από τους Θεσσαλονικείς ξέρουμε ότι το Μεγάλο Πάρκο της Κρήτης κανονικά λέγεται Πλατεία Μηνά Πατρικίου; Και ποιος ήταν αυτός;

Ηταν ο πρώτος εκλεγμένος Δήμαρχος της Θεσσαλονίκης και εκλέχθηκε σαν σήμερα το 1925. Ο Μηνάς Πατρίκιος έχει συνδέσει το όνομά του με τη μεταπελευθερωτική ιστορία της Θεσσαλονίκης. Υπήρξε πρόσφυγας. Συνεργάστηκε με την Αριστερά και κέρδισε τις δημοτικές εκλογές του 1925 εν μέσω παγκαλικής δικτατορίας. Κανονικά ανέλαβε καθήκοντα δημάρχου μεταπολεμικά (1955-1959).

Η νίκη του Μηνά Πατρίκιου στην αναμέτρηση του 1925 υπήρξε το πρώτο χαστούκι για τον Θεόδωρο Πάγκαλο, τον «εργατοπρόσφυγα», κατά τον Τύπο της εποχής. Ο δικτάτορας είχε ορίσει υποψήφιο της αρεσκείας του τον Κ. Αγγελάκη. Η τοπική οργάνωση του ΚΚΕ, που γραμματέας της ήταν ο Παστίας Γιατσόπουλος, ανέλαβε πρωτοβουλία για την κατάρτιση συνδυασμού ευρείας αποδοχής. Εθεσε στόχο τη συμμαχία με το προσφυγικό στοιχείο. Προσπάθησε αρχικά να συνεργαστεί με τη Συνομοσπονδία Προσφυγικών Οργανώσεων, βενιζελικής επιρροής. Τα μέλη της χαρακτηρίζονταν συχνά ως συνδικαλιστοπατέρες. Δεν δέχτηκαν καμία σύμπραξη. Αντίθετα, δέχτηκε η αριστερής απόκλισης Ανωτάτη Επιτροπή Προσφύγων, που είχε ηγέτη τον Πατρίκιο. Ο Μηνάς Πατρίκιος κέρδισε τις εκλογές. Η Συμμαχία Εργατών Προσφύγων ανέδειξε 20 δημοτικούς συμβούλους, έναντι 10 του παγκαλικού ψηφοδελτίου.

Η εκλογή του «εργατοπρόσφυγος και κομμουνίζοντος» Πατρίκιου προκάλεσε αναταραχή στον αστικό κόσμο. Η βενιζελική εφημερίδα «Μακεδονικά Νέα» κάλεσε «πολιτικούς και στρατιωτικούς να μην καθίσουν με σταυρωμένα τα χέρια μπροστά στον κίνδυνο που δημιούργησε η άλωση της δημαρχίας από κομμουνιστές». Ο Πάγκαλος αντιδρά με «ειδικό διάταγμα» και ακυρώνει πραξικοπηματικά τις εκλογές στη Θεσσαλονίκη και την Ξάνθη (κι εκεί είχε εκλεγεί «κόκκινος» δήμαρχος). Προκηρύσσει νέες για τις 21 Δεκεμβρίου. Το πρόσχημα είναι ότι ο Πατρίκιος δεν συγκέντρωσε το απαιτούμενο από τον νόμο ποσοστό των εγγεγραμμένων ψηφοφόρων. Ο κρατικός μηχανισμός κινήθηκε δραστήρια για να ανατρέψει τα αποτελέσματα στις επαναληπτικές εκλογές. Ο Αγγελάκης εμφανίζεται ως υποψήφιος της κυβέρνησης, αλλά και των βενιζελικών. Ο Συνδίκας αποσύρει την υποψηφιότητά του για να διευκολύνει την επιτυχία του. Ο νομάρχης κάνει ό,τι μπορεί για να επηρεάσει και να νοθεύσει το αποτέλεσμα. Ο ίδιος ο δικτάτορας τις μέρες τις ψηφοφορίας βρίσκεται στη Β. Ελλάδα. Αλλά τα αποτελέσματα ηχούν πάλι σαν κεραυνός.

Ο Πατρίκιος συγκεντρώνει το 50,6% και ο Αγγελάκης μόλις το 31,1% (μικρότερα ποσοστά πήραν οι άλλοι δυο υποψήφιοι που ψήφισαν οι βασιλικοί). Τον νικητή δεν ψήφισαν μόνο οι πρόσφυγες, οι εργάτες και οι κομμουνιστές, όπως στην πρώτη ψηφοφορία. Αυτό το χαστούκι στον Πάγκαλο αποτέλεσε και την πρώτη εμφάνιση των προσφύγων σε εκλογική αναμέτρηση σαν ανεξάρτητος παράγοντας Την άλλη μέρα ο Πάγκαλος σπεύδει στη Θεσσαλονίκη. Με το γνωστό κωμικοτραγικό τρόπο δήλωνε ότι «ελυπήθη σφοδρώς, διότι δεν κατενοήθη υπό του αστικού κόσμου η σπουδαιότης της δημοτικής εκλογής». Πρόσθετε ότι «το ζήτημα είναι εξαιρετικής σοβαρότητος» και θα σκεφθεί τι θα κάνει… Δεύτερη ακύρωση των εκλογών θα τον γελοιοποιούσε τελείως. Γι’ αυτό βρέθηκε άλλη λύση: οι κομμουνιστές σύμβουλοι συνελήφθησαν και εξορίστηκαν!

Ετσι αρχίζει η δημοτική ιστορία της Θεσσαλονίκης, παρουσιάζοντας κατά καιρούς πολλές ιδιομορφίες για να καταντήσει σήμερα. Και για την ιστορία. Προς τιμήν του Πατρίκιου ονομάστηκε το πάρκο που όλοι το λένε Κρήτης, του Συνδίκα μια οδός στα Ανατολικά της πόλης, ενώ του Αγγελάκη κεντρικότατος δρόμος….

Διαβάστε επίσης

Η Ίμπιζα κάποτε έμοιαζε με μια από τις Σποράδες… Αυτή την παραοικονομία θέλουμε;

Το κείμενο το «αλιεύσαμε» από τον τοίχο της Iris Lykourioti στο Facebook.…