Στο Κόκκινο και το Μαύρο παρουσιάζουμε εγχειρήματα κοινωνικής αλληλεγγύης που απαντούν έμπρακτα σε ανάγκες και λειτουργούν παραδειγματικά. Ξεκινήσαμε με το Social Plate στη Θεσσαλονίκη. Η συνέχεια γίνεται σήμερα με το αλληλέγγυο σχολείο Πίσω Θρανία. Το εγχείρημα παρουσιάζουν οι δασκάλες Χρυσοφίλη Κόντου και Βάλια Φουρτούνη. Τη συνέντευξη πήρε ο Δημήτρης Μπιτουλάς-Κουρούσης.
Πότε και πώς ξεκίνησε το εγχείρημα;
Χ: Τα Π.Θ. είναι ένα αλληλέγγυο σχολείο που κάνει μαθήματα αγγλικών και ελληνικών σε ενήλικες πρόσφυγες και μετανάστριες. Στεγάζεται στο Στέκι Μεταναστών, Τσαμαδού 14, ενώ τα μαθήματα γίνονται καθημερινά 6-8 το απόγευμα.
Β: Η προσπάθεια των Π.Θ. ξεκίνησε το 1998 από το Δίκτυο Κοινωνικής Υποστήριξης Προσφύγων και Μεταναστών μέσω μιας ομάδας μεταναστών από το Μπαγκλαντές. Εκείνη την εποχή στο στέκι του Δικτύου, στα Εξάρχεια, μαζεύονταν πρόσφυγες, έλληνες και μετανάστριες με την ανάγκη να γνωριστούν, να συζητήσουν, να περάσουν καλά αλλά και να αναπτύξουν δράση απέναντι στο ρατσισμό και την ξενοφοβία. Η γλώσσα, όμως, στεκόταν εμπόδιο και κάπως έτσι ξεκίνησαν τα μαθήματα ως μια μορφή έμπρακτης αλληλεγγύης. Κάπως έτσι στήθηκε η ομάδα των Π.Θ. η οποία σήμερα έχει πάνω από 15 δασκάλους και πολλούς μαθητές!
Με ποιο τρόπο μετεξελίχθηκε η ομάδα μέσα στα χρόνια που πέρασαν;
Χ: Η ομάδα ξεκίνησε από εκπαιδευτικούς ενώ σταδιακά έμπαιναν και άλλα άτομα που δεν σχετίζονται με την εκπαίδευση. Η ομάδα είναι ανοιχτή σε όποιο άτομο επιθυμεί να διδάξει, εφόσον μοιράζεται τις αντιφασιστικές, αντιρατσιστικές και αντισεξιστικές μας αξίες.
Πάνω σε αυτό, πείτε μου δυο λόγια για τον τρόπο ένταξης στην ομάδα. Πού μπορεί να απευθυνθεί μια μαθήτρια ή μια δασκάλα;
Β: Στην αρχή κάθε χρονιάς γίνεται ανοιχτό κάλεσμα για δασκάλους και ακολουθεί κάλεσμα για μαθητές.
Χ: Τα άτομα που επιθυμούν να διδάξουν παρακολουθούν τη συνέλευση και στη συνέχεια μπαίνουν στην τάξη, μαζί με ένα πιο έμπειρο άτομο, για να πάρουν μια ιδέα.
Β: Το μάθημα γίνεται ούτως ή άλλως πάντα σε δυάδες, συνήθως πάει ένας παλιός με μια καινούρια δασκάλα.
Χ: Οι εγγραφές των μαθητριών συνεχίζονται καθ’ όλη τη διάρκεια της χρονιάς, το μόνο που χρειάζεται να έχουν είναι τα στοιχεία τους ,ενώ δεν ζητάμε κανένα χαρτί.
Απ’ όσα καταλαβαίνω, οι τάξεις που δημιουργούνται είναι τάξεις πολυπολιτισμικές, χωρίς διαίρεση στη βάση του φύλου, της θρησκείας, της κουλτούρας και της εθνικότητας. Πώς καταφέρνετε να κρατάτε την ισορροπία με τόσα διαφορετικά πολιτισμικά πλαίσια ταυτόχρονα;
Χ: Οι τάξεις μας είναι ένας μεγάλος καμβάς χρωμάτων, θρησκειών, ηλικιών, φύλων και εθνικοτήτων, η μόνη διάκριση γίνεται στο επίπεδο κατανόησης της γλώσσας. Βασικός στόχος της ομάδας είναι να ενταχθούν τα άτομα στον τόπο που βρέθηκαν. Όταν μιλάμε για ένταξη μιλάμε για συνύπαρξη με τον κόσμο που γνωρίζουν, για ικανότητα συνεννόησης με το αφεντικό, τον γείτονα και να επιτελούν με επιτυχία καθημερινές δραστηριότητες. Η ένταξη αφενός με την κατανόηση της γλώσσας, αφετέρου με την ένταξή τους στην ίδια την πολυπολιτισμική τάξη. Η ένταξή τους σε μια μικροομάδα που ενέχει τόση διαφορετικότητα είναι το πρώτο σκαλί για την ένταξή τους στην ευρύτερη κοινωνία.
Β: Τα ελληνικά δηλαδή διδάσκονται μέσα από κοινωνικές καθημερινές δεξιότητες.
Δίνετε κάποιο πιστοποιητικό εκμάθησης της γλώσσας;
Χ: Ναι. Βέβαια, λόγω του ότι ο χώρος μας είναι αυτοοργανωμένος και ανεπίσημος, δεν έχει μεγάλη βαρύτητα, ενώ για τους δασκάλους δεν έχει καμία χρηστική αξία μια τέτοια πιστοποίηση του ότι δίδαξαν. Για τις μαθήτριες, όμως, πολλές φορές σε δικαστήρια, στη δουλειά τους και στις αιτήσεις τους, το χαρτί που δίνουμε βοηθάει.
Εκτός από την εκμάθηση ελληνικών, ποιες άλλες δραστηριότητες οργανώνονται στο πλαίσιο της ομάδας;
Β: Φέτος τα Π.Θ. έφτιαξαν θεατρική ομάδα! Θελήσαμε να φέρουμε τους μαθητές κοντά και μέσα από την τέχνη. Φτιάξαμε λοιπόν μια μικρή ομάδα η οποία προέκυψε μέσα από τα μαθήματά μας. Μια μαθήτρια έριξε την ιδέα ενός μικρού σκετς ενώ οι υπόλοιποι μαθητές έγραψαν με βάσει βιώματα και εμπειρίες τα λόγια που θα ήθελαν να πουν, και κάπως έτσι φτιάξαμε μια μικρή κωμωδία με τραγούδια από τις χώρες προέλευσης των μαθητών. Οι μαθήτριες βρέθηκαν κοντά μέσα από αυτή τη διαδικασία και πέρασαν όμορφα και ήρθαν σε επαφή με το θέατρο.
Εσείς, ως δασκάλες, τι αποκομίζετε από αυτή τη διαδικασία και τι θεωρείτε ότι παίρνουν και οι μαθητές σας;
Β: Θεωρώ ότι οι μαθήτριες μέσα από αυτή τη διαδικασία παίρνουν το πρώτο αίσθημα αποδοχής στη χώρα που βρέθηκαν, μια θετική δηλαδή εμπειρία ανάμεσα στις αρνητικές. Εμείς, από την άλλη, νιώθουμε ότι προσφέρουμε, ότι τους δίνουμε βέλη στη φαρέτρα τους για να μπορούν να ανταπεξέλθουν.
Χ: Στις τάξεις των Π.Θ. μαθαίνουμε και από τις δύο πλευρές, να σεβόμαστε εμείς τους μαθητές, αυτοί εμάς και οι ίδιοι μεταξύ τους. Οι μαθήτριες είναι από διαφορετικές χώρες με “ιστορικές έχθρες” αλλά ο στόχος μας είναι να είναι οι τάξεις χώρος αλληλοσεβασμού. Αυτό που μαθαίνουμε στις τάξεις είναι το πώς βοηθάω κάποιον χωρίς να τον υιοθετώ και να τον πατρονάρω, χωρίς να νιώθω λύπηση. Μαθαίνουμε το νόημα της αλληλεγγύης. Πολλοί από τους μαθητές έχουν ταλαιπωρηθεί πολύ και έχουν παλέψει περισσότερο. Μας έχουν πει ιστορίες για τη ζωή τους, ενδιαφέρουσες, σκληρές, συγκινητικές. Εμείς τους μαθαίνουμε ελληνικά, αυτοί μας διδάσκουν ζωή.
