Οι ανέγγιχτοι, οι τσιγγάνοι, ήταν νομαδικός λαός, διαφορετικός στην όψη και με διαφορετικά ήθη και έθιμα από αυτά των λαών της Ευρώπης, έτσι ώστε η δημιουργία μύθων γύρω από τους ανθρώπους με τα πολύχρωμα ρούχα να είναι αναπόφευκτη, όπως συμβαίνει συνήθως ακόμα και σήμερα, που υποτίθεται οι κοινωνίες έχουν εξελιχθεί.
Μερικοί από αυτούς τους μύθους ευθύνονται για την φήμη της αιγυπτιακής καταγωγής τους (το “γύφτος” παράγεται από το “Αιγύπτιος” – από την ίδια ρίζα προέρχεται και η αγγλική λέξη “gypsy”, από το “Egyptian”, τον κάτοικο της Αιγύπτου)
Σε ένα από τα διασημότερα έργα του Lope de Vega “El Arenal de Sevilla”, γράφεται ότι οι τσιγγάνοι κατάγονταν από την Αίγυπτο.
Βέβαια όχι μόνο στην Ισπανία αλλά σε ευρύτερη κλίμακα στην σύγχρονη εποχή, υπήρχε για αιώνες η πεποίθηση πως οι Ρομά είναι Αιγύπτιοι.
Επίσης, πολύ μεγάλο ενδιαφέρον έχουν οι μύθοι που αφορούν την βιβλική τους προέλευση.
Πολλοί μελετητές στράφηκαν στη Βίβλο για να προσπαθήσουν να βρουν πληροφορίες για τους τσιγγάνους.
Μερικοί από αυτούς συμπέραναν πως οι τσιγγάνοι είναι οι καταραμένοι απόγονοι του Κάιν, ο οποίος διέπραξε την πρώτη δολοφονία/αδερφοκτονία μετά το προπατορικό αμάρτημα, κατά την Παλαιά Διαθήκη.
Δεδομένου των στερεοτυπικών κοινωνικών αξιών, ένας λαός φτωχός και διαφορετικός στην όψη που κινείται νομαδικά, θα μπορούσε πολύ εύκολα να κατάγεται από την μέγιστη βιβλική κατάρα, ακόμα και αν αυτό βασίζεται σε ασάφειες και εικασίες.
Άλλη ομάδα μελετητών, υποστηρίζει πως οι τσιγγάνοι ήταν απόγονοι των εργατών που σφυρηλάτησαν τα καρφιά που χρησιμοποιήθηκαν στην σταύρωση του Ιησού Χριστού.
Ο μύθος λέει πως οι συγκεκριμένοι σιδηρουργοί είχαν τιτάνιες ενοχές λόγω της Σταύρωσης ώστε οι απόγονοί τους έπρεπε να υποστούν την κατάρα του έργου τους.
Άλλη ομάδα μελετητών υποστηρίζει τον μύθο ότι οι πρόγονοι των τσιγγάνων δολοφόνησαν τα παιδιά στην Βηθλεέμ με την εντολή του Ηρώδη.
Άλλη εικασία είναι πως οι πρόγονοι των τσιγγάνων συμβούλευσαν και έπεισαν τον Ιούδα να προδώσει τον Ιησού.
Ένας άλλος μύθος από την περιοχή της Σερβίας λέει πως οι πρόγονοι των τσιγγάνων ήταν οι φύλακες του Ιησού αλλά το βράδυ της Σταύρωσης μέθυσαν και δεν μπόρεσαν να τον σώσουν.
Ενδιαφέροντες μύθοι τολμώ να ομολογήσω, αλλά δεν έχουν καμία σχέση με την πραγματικότητα της καταγωγής των τσιγγάνων.
Είναι μυθοπλασίες εκείνων που είχαν έντονα συναισθήματα ρατσισμού, είτε συνειδητά είτε ασυνείδητα. Αρνούνταν την διαφορετικότητα και λάτρευαν την ταξική ανισορροπία.
Συναισθήματα που εξελίχθηκαν και δημιούργησαν τον μισοτσιγγανισμό και την τσιγγανοφοβία, τα οποία θα αναλύσουμε σε επόμενα άρθρα.
Όμως, γιατί οι Ρομά εγκατέλειψαν τη Βορειοδυτική Ινδία και κατευθύνθηκαν προς τα δυτικά εδάφη;
Υπάρχουν δύο βασικές υποθέσεις που εξηγούν γιατί οι Ρομά εγκατέλειψαν την περιοχή καταγωγής τους.
Όπως ανέφερα στα δύο προηγούμενα άρθρα, οι τσιγγάνοι ανήκαν στα δύο κατώτερα κοινωνικά στρώματα-κάστες στην Ινδία, τους Sudra και τους Dalits.
Σε ό,τι αφορά το κοινωνικό και οικονομικό πλαίσιο της Ινδίας, οι ανώτερες κάστες έχουν μεγαλύτερα κοινωνικά και οικονομικά οφέλη ενώ οι χαμηλότερες καταλήγουν να βουλιάζουν στην μιζέρια.
Οπότε, η πρώτη αιτία μετανάστευσης είναι η αναζήτηση καλύτερων οικονομικών και κοινωνικών ευκαιριών επιβίωσης.
Η δεύτερη αιτία μετανάστευσης είναι η πίεση που προκαλείται στις χαμηλές κάστες από διαφορετικά κύματα εισβολέων.
Κατά τη διάρκεια του Μεσαίωνα υπήρξε μια σειρά από άμεσες και έμμεσες εισβολές που επηρέασαν ολόκληρη την περιοχή της Εγγύς Ανατολής, την Κεντρική Ασία και το βόρειο τμήμα της ινδικής υποηπείρου, μεταξύ άλλων περιοχών.
Οι επιδρομές αυτές πραγματοποιήθηκαν από τους Ούννους, τους Άραβες και τους Μογγόλους.
Μεταξύ αυτών των εισβολών και της κοινωνικής καταπίεσης της περιοχής καταγωγής τους, οι τσιγγάνοι θα αναγκάζονταν να μεταναστεύσουν στη Δύση.
Οι μεταναστεύσεις αυτές άρχισαν από τον 10ο αιώνα μ.Χ. Από εκείνη την ημερομηνία, διαφορετικές γραπτές πηγές από την Εγγύς Ανατολή και την Ευρώπη καταγράφουν την ύπαρξη μιας εθνοτικής ομάδας με χαρακτηριστικά παρόμοια με αυτά των τσιγγάνων.
Μια άλλη υπόθεση είναι ότι μέρος του πληθυσμού των Ρομά μεταφέρθηκαν ως σκλάβοι από τους Τούρκους.
Στις αρχές του 11ου αιώνα, ο Μαχμούντ του Γκαζνί, σουλτάνος των Γαζναβιδών, δυναστείας τουρκικής καταγωγής, κατέλαβε την περιοχή του Παντζάμπ.
Αυτή η περιοχή βρίσκεται από τότε στη μουσουλμανική τροχιά.
Οι ηγεμόνες εκτιμούσαν τους τσιγγάνους, που είχαν γνώσεις για διάφορα επαγγέλματα όπως η χαλκουργία ή η σιδηρουργία, επαγγέλματα περιζήτητα στην τουρκική αυτοκρατορία.
Για το λόγο αυτό, πολλοί τσιγγάνοι υποδουλώθηκαν και μεταφέρθηκαν στην περιοχή της Ανατολίας, όπου είχαν εγκατασταθεί οι Τούρκοι από το 1071.
Ήδη στο σημείο που βρίσκεται η αφήγηση μας, βλέπουμε ξεκάθαρα ότι τα σύγχρονα προβλήματα της κοινωνίας των Ρομά, έχουν βαθιές ρίζες στην ιστορία τους.
Ο ινδουιστικός φανατισμός που διαχώρισε την κοινωνία σε κάστες, 1.000 χρόνια πριν την γέννηση του Ιησού, αυτόματα κατέταξε τους φτωχότερους και αδύναμους στα χαμηλά κοινωνικά επίπεδα και ουσιαστικά στο έλεος της μοίρας τους.
- Πώς είναι δυνατόν η κοινωνία των Ρομά να βρίσκεται στο σημείο μηδέν της εξέλιξης της από την γέννηση της μέχρι σήμερα;
- Γιατί βρίσκουμε τόσες ομοιότητες στο χθες και στο σήμερα;
- Τι πήγε λάθος και επιτρέπουμε τον κοινωνικό διαχωρισμό αλλά και αποκλεισμό τους ακόμα και σήμερα;
Συνεχίζοντας την μελέτη της ιστορίας των Ρομά, η ίδια η ιστορία θα μας δώσει τις απαντήσεις.
