Το αλιεύσαμε από τον τοίχο της Κατερίνας Ρεβελα

ΑνάπηροΙ ανθρώποι, 15% του παγκόσμιου πληθυσμού, μόνοι απέναντι στις προκαταλήψεις, στις διακρίσεις και στους αποκλεισμούς που υφίστανται, το πολύμορφο αναπηρικό κίνημα, το ιστορικό και κοινωνικοπολιτικό πλαίσιο της αναπηρίας αλλά και στον τρόπο που γίνεται αντιληπτή.
Αποφεύγω γενικά να μιλάω βιωματικά, ταλαιπωρήθηκα όμως αρκετά στην αρχή. Μεγάλα στηρίγματα αποδείχτηκαν όχι μόνο οι πολύ λίγοι – γιατί τα σάρωσε όλα ο τυφώνας της αναπηρίας – αλλά και διαβάσματα, όπως το βιβλίο του Μάικλ Όλιβερ «Αναπηρία και πολιτική» (εκδ. Επίκεντρο), που με βοήθησε να κατανοήσω το κοινωνικό μοντέλο για την αναπηρία.
Όταν, λοιπόν, ξεπέρασα το πρώτο στάδιο, τον πόνο, τον οικτιρμό κλπ. μπήκα σε μια διαδικασία έρευνας πάνω στο τι σημαίνει η αναπηρία τόσο σε προσωπικό όσο και σε κοινωνικό επίπεδο.
Η αναπηρία, ξέρεις, είναι ταυτότητα και όχι προσάρτημα… Δεν είναι η βλάβη καθαυτή αλλά το αποτέλεσμα του τρόπου που έχει δομηθεί η κοινωνία. Τα πάντα γύρω μας, οι πόλεις μας, οι δρόμοι μας κ.λπ. είναι κομμένα και ραμμένα πάνω στο ανθρωπομετρικό πρότυπο της “κανονικότητας”, είναι η καταπίεση που βιώνουν τα άτομα με βλάβες στην κοινωνική τους αλληλεπίδραση. Ο διαχωρισμός της βλάβης από την αναπηρία είναι που φέρνει την κοινωνική δικαιοσύνη. Όταν βάζουμε τη βλάβη/ασθένεια στο ίδιο πλαίσιο με την αναπηρία, καταλήγουμε σε έναν ιατροκεντρικό τρόπο αντίληψης αυτής της κατάστασης.
Η βλάβη μπορεί να θεραπευτεί μερικώς ή ολικώς με ιατρικά μέσα, με την κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή, με κάποια βοηθητικά εργαλεία, η αναπηρία όχι! Κανείς γιατρός δεν μπορεί να θεραπεύσει το πώς αντιλαμβανόμαστε το στίγμα, τα στερεότυπα και τις θεσμοποιημένες μορφές διάκρισης. Αυτές τις αντιλήψεις «θεραπεύουν» η κοινωνία των πολιτών και η δημοκρατική πολιτεία καθαυτή.
Καθώς ο καθένας μας μιλάει για τον δικό του προσωπικό αγώνα αποδοχής και συνειδητοποίησης, στρέφει το βλέμμα στην ειδοποιό διαφορά μεταξύ βλάβης και αναπηρίας, στα θεμελιώδη δικαιώματα, τα φλέγοντα ζητήματα αλλά και τα αιτήματα των αναπήρων, στην ανάγκη για καθολική προσβασιμότητα παντού και στην άρση κάθε διαχωρισμού, είτε αφορά την εκπαίδευση, είτε την εργασία, είτε τον πολιτισμό και την αναψυχή.
Η αναπηρία, εν τέλει, είναι η καταπίεση που βιώνουν τα άτομα με βλάβες στην κοινωνική τους αλληλεπίδραση.
Έπειτα, η αναπηρία δεν περιορίζεται στα προφανή, περιλαμβάνει από ανθρώπους με κινητικές βλάβες, κωφούς, τυφλούς, ψυχοδιαφορετικούς κ.λπ. μέχρι άτομα με χρόνιες βλάβες. Όσον αφορά την οροθετικότητα, νομίζω ότι το στίγμα, ο κοινωνικός ρατσισμός και οι προκαταλήψεις σχετίζονται κατεξοχήν με την αναπηρία.
Έχει σημασία να δούμε πώς αντιμετώπισαν τους ανάπηρους οι ναζί ήδη από τα μέσα της δεκαετίας του ’30. Δεν είναι τυχαίο ότι υπήρξαν τα πρώτα θύματα του θηριώδους αυτού καθεστώτος στη Γερμανία και όχι μόνο μέσα από το πρόγραμμα ευθανασίας Τ4 που αποσκοπούσε στη φυσική τους εξόντωση. Προηγήθηκαν, δε, όλων των άλλων στοχοποιημένων κοινωνικών ομάδων, ακόμα και των Εβραίων. Πάνω στα ανάπηρα σώματα έμαθαν να φτιάχνουν κρεματόρια ‒ υπολογίζεται ότι χάθηκαν έτσι κάπου 275.000 ανάπηροι άνθρωποι, μάλιστα έχει ανεγερθεί και μνημείο υπέρ τους στο Βερολίνο.
Αυτά που έλεγε η ναζιστική προπαγάνδα για τους «ανάξιους για ζωή», όπως θεωρούνταν οι ανάπηροι, ήταν σχεδόν πανομοιότυπα με όσα λέγανε αντίστοιχα ο χερ Μιχαλολιάκος και τα «παλικάρια» του. Από τους σκληρούς δίσκους υπολογιστών μελών της οργάνωσης που κατασχέθηκαν προέκυψε οπτικοακουστικό υλικό όπου οι ανάπηροι, μαζί με τους «τοξικομανείς», τους «σχιζοφρενείς», τους επιληπτικούς και άλλους, περιλαμβάνονταν στις πληθυσμιακές ομάδες, από τις οποίες έπρεπε να «καθαρίσει» η φυλή μας με στείρωση ή ευθανασία!
Μιλούσαν με άνεση δημόσια για ευγονική, αναφέροντας ότι «οι ανάπηροι δεν μπορούν να φέρουν τον τίτλο του πολίτη-οπλίτη.
στην πράξη ένα σχολείο ανάχωμα στο ρατσισμό και στις διακρίσεις, ένα φυτώριο πολύμορφης αλληλεπίδρασης,
ένα σχολείο για για όλους;
Έχουμε την παιδαγωγική γνώση να δημιουργήσουμε και να λειτουργήσουμε ένα πιο δημοκρατικό, πιο ανθρώπινο σχολείο, όπου θα μπορούν να μορφώνονται όλα τα παιδιά ανεξαιρέτως. Όταν οι ανάπηροι αξιώνουμε ένα σχολείο για όλους, μας παραπέμπουν κατευθείαν στις πιο «ακραίες περιπτώσεις βλάβης». Άλλοι πάλι θεωρούν ότι τα ειδικά σχολεία προστατεύουν τα ανάπηρα παιδιά από το μπούλινγκ ή αναμασούν την καραμέλα περί ανέτοιμης κοινωνίας.
Υπ’αρχουν άραγε συμπεριληπτικά εκπαιδευτικά εργαλεία υπάρχουν και τρόποι ομαλής ένταξης και δημιουργικής συνύπαρξης; Η πολιτική και παιδαγωγική βούληση είναι το πρώτο ζητούμενο, το κόστος αλλά και η άρση των προκαταλήψεων ένα δεύτερο. Για παράδειγμα, όταν φτιάχνεται μια «παιδική χαρά για ΑμεΑ», διαφημίζεται ως μέγα επίτευγμα με τεράστια ευαισθησία για «ΑΥΤΑ» τα παιδιά! Πώς, όμως, θα μας φαινόταν μια παιδική χαρά που να προορίζεται μόνο για αλλοδαπά, ή Ρομά, ή «γκέι» παιδιά;
Το ίδιο ισχύει και για τα διάφορα ιδρύματα, το να βάψεις με χαρούμενα χρώματα τους τοίχους και να προσλάβεις περισσότερο προσωπικό δίχως να αμφισβητήσεις τον ίδιο τον τρόπο λειτουργίας τους αποτελεί κενό γράμμα.
Το μεγάλο διακύβευμα είναι πώς θα αποδεχτείς ισότιμα και θα εντάξεις στο κοινωνικό γίγνεσθαι τους ανάπηρους και όσους άλλους πολίτες περιθωριοποιούνται, όχι πού θα τους «παρκάρεις», ώστε να είναι αόρατοι.
Είμαστε πολλές, και πολλοί.

Η φωτογραφία είναι από τη παράσταση τι είναι αυτό που μπορεί να κάνει έναν ανάπηρο «πιο δυνατό κι από τον Σούπερμαν»;
Ο Σούπερμαν είναι, ως γνωστόν, το απόλυτο πρότυπο της αρτιμέλειας, του παντοδύναμου άντρακλα. Εκείνο που μας κάνει δυνατότερους από αυτόν είναι η ισότιμη συνεργασία μεταξύ των ανθρώπων που ωθούνται σε ένα κοινωνικό περιθώριο: ανάπηροι, ΛΟΑΤΚΙ, πρόσφυγες, μόνες μητέρες…

Διαβάστε επίσης

Η Ίμπιζα κάποτε έμοιαζε με μια από τις Σποράδες… Αυτή την παραοικονομία θέλουμε;

Το κείμενο το «αλιεύσαμε» από τον τοίχο της Iris Lykourioti στο Facebook.…