Είναι ακόμη επιθυμητοί οι Ολυμπιακοί Αγώνες; Η αμφισβήτηση της διεξαγωγής τους όλο και μεγαλώνει, γιατί αφήνουν οδυνηρά σημάδια στις πόλεις και τις χώρες όπου γίνονται, χωρίς μάλιστα να έχει προηγηθεί καμία πραγματική τοπική διαβούλευση. Ενόψει των Ολυμπιακών Αγώνων του 2024, που έχει προγραμματιστεί να γίνουν στο Παρίσι, ακτιβιστές του αντιολυμπιακού κινήματος διοργανώνουν στις 21 και 22 του Μάη μια διεθνή συνάντηση για να ανταλλάξουν εμπειρίες, να εμπλουτίσουν το οπλοστάσιό τους και να συντονίσουν τις αντιστάσεις τους, για ένα θέμα το οποίο απουσιάζει εντελώς από τον δημόσιο διάλογο που γίνεται στη Γαλλία ενόψει των εκλογών του Ιουνίου.
Στη χώρα των Αγώνων σας είμαστε όλοι ξένοι
Στο Λονδίνο είδαμε την καταστροφή του Clays Lane Estate, του μεγαλύτερου συνεταιριστικού συγκροτήματος κοινωνικής κατοικίας στο Ηνωμένο Βασίλειο, το οποίο είχε 500 ενοικιαστές. Είδαμε επίσης την καταστροφή των Manor Garden Allotments, των κήπων των 4,5 στρεμμάτων, προκειμένου να γίνει το Ολυμπιακό Χωριό. Στο Σότσι είδαμε την καταστροφή μεγάλων περιοχών του Εθνικού Πάρκου της πόλης, ενός άλλοτε προστατευόμενου και παρθένου δάσους που ισοπεδώθηκε για να χτιστεί στη θέση του μια νέα πόλη. Στο Ρίο είδαμε την καταστροφή του Vila Autódromo, ένα ψαροχωριού δεκαετιών στην άκρη του Ολυμπιακού Πάρκου, το οποίο φιλοξενούσε 800 οικογένειες, οι οποίες μαζί με άλλες 22.000 οικογένειες εκτοπίστηκαν βίαια από την πόλη το 2016. Είδαμε επίσης την κατάληψη του δημόσιου χώρου στις φαβέλες από στρατιωτικά τανκς, και τις προστατευόμενες περιβαλλοντικές περιοχές που πουλήθηκαν για την κατασκευή γηπέδου γκολφ. Στην Πιόνγκτσανγκ είδαμε την καταστροφή του Gariwangsan, ενός ιερού ορεινού δάσους 500 ετών, προκειμένου να ανοίξει ο δρόμος για τις πίστες του σκι.
Στο Τόκιο είδαμε την καταστροφή των Kasumigaoka Apartments, μιας περιοχής δημόσιων κατοικιών, όπου οι κάτοικοί της οδηγήθηκαν στην έξωση πριν από τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1964. Στο Πεκίνο είδαμε την εκτροπή των πολύτιμων υδάτινων πόρων για τη δημιουργία ψεύτικου χιονιού σε άγονα βουνά, δημιουργώντας μια βιομηχανία χειμερινών σπορ που θα συνεχίσει να καταβροχθίζει τους πόρους της περιοχής στο μέλλον. Στο Μιλάνο και την Κορτίνα, που θα γίνουν οι χειμερινοί Ολυμπιακοί Αγώνες του 2026, βλέπουμε ότι λαμβάνει χώρα στις Ανατολικές Άλπεις μια μεγάλη επίθεση στα βουνά, και πως η διοργάνωση μετατρέπεται όλο και περισσότερο σε αφορμή για περαιτέρω περιβαλλοντική καταστροφή, εκμεταλλευόμενη την ένοχη σιωπή του Ιδρύματος Δολομιτών της UNESCO.
Στο Λος Άντζελες είδαμε την καταστροφή της λίμνης Echo Park, τη βίαιη έξωση 200 ανθρώπων που ζούσαν σε σκηνές, και τον περιορισμό και τη στρατιωτικοποίηση αυτού του άλλοτε δημόσιου χώρου. Γίναμε επίσης μάρτυρες της καταστροφής του Inglewood, ενός από τους τελευταίους μαύρους θύλακες στο Λος Άντζελες, με τα νέα στάδια να αυξάνουν τα ενοίκια των κατοικιών, κατεδαφίζοντας τις τοπικές επιχειρήσεις και μολύνοντας το περιβάλλον. Ξανά και ξανά, κάτω από τη σημαία της φιλοξενίας των Ολυμπιακών Αγώνων βλέπουμε την καταστροφή του δημόσιου χώρου, του πρασίνου, των γειτονιών, της ίδιας της ζωής.
Με αυτές τις σκέψεις, γίνεται στις 21 και 22 του Μάη το διεθνές διήμερο ενάντια στους Ολυμπιακούς Αγώνες, με την συμμετοχή ακτιβιστών από διάφορες χώρες του κόσμου (Αγγλία, Βραζιλία, Ιαπωνία, Ισπανία, Ηνωμένες Πολιτείες κ.λπ.), που θα βρεθούν στο Παρίσι γιατί η αγανάκτηση είναι πολύ μεγάλη για να την αντέξει ο καθένας μόνος του. Σκοπός της διοργάνωσης είναι να ακουστούν οι εμπειρίες και οι απόψεις των άλλων, και να είναι καλύτερα εξοπλισμένοι για τις δικές τους μάχες οι Γάλλοι που παλεύουν ενάντια στους Αγώνες του 2024 στο Παρίσι. Το διήμερο περιλαμβάνει συζητήσεις, σεμινάρια, προβολές, και διοργανώνεται από την πρωτοβουλία ΝΟΝ AU SACACGE 2024, μια πλατειά συμμαχία διαφόρων οργανώσεων, κινημάτων πόλης, κατοίκων και άλλων, που δημιουργήθηκε τον Οκτώβρη του 2020 προκειμένου οι άνθρωποι να υπερασπιστούν τους χώρους που ζουν, που διασκεδάζουν, που φλερτάρουν, που συναντιούνται, που υφαίνουν σχέσεις, απειλούμενοι από την προετοιμασία για τη διεξαγωγή των Ολυμπιακών Αγώνων.
Τα εργοτάξια δουλεύουν ακατάπαυστα, παρά την υγειονομική κρίση και τις τοπικές αντιστάσεις, και οι συσσωρευμένες καθυστερήσεις επιταχύνουν τον ρυθμό τους και τις εξευτελιστικές συνθήκες εργασίας. Οι συνέπειες είναι πολύπλευρες: γειτονιές όπου δεν μπορείς να αναπνεύσεις, αύξηση των κτιρίων από μπετόν και ρύπανση, κερδοσκοπία επί των ακινήτων που οδηγεί στην έξωση των φτωχών, ανηλεής διωγμός των αδυνάτων (άστεγοι, ζητιάνοι, μετανάστες, τοξικοεξαρτημένοι), επιβολή προτύπων κατανάλωσης και θεάματος, εντατικοποίηση της αστυνόμευσης, της επιτήρησης και της καταστολής, μείωση δημόσιων χώρων, πλατειών και πάρκων, εξαφάνιση προστατευόμενων ειδών, κ.λπ. Οι διάφορες μανίες που προκαλούν οι Ολυμπιακοί Αγώνες απλώς επιταχύνουν τα οικολογικά προβλήματα και τις ανισότητες στην πόλη, και δημιουργούν ένα είδος κοινωνικού απαρτχάιντ για πολλούς από τους κατοίκους της.
Η πρωτοβουλία ΝΟΝ AU SACACGE 2024 στοχεύει να ενισχύσει τη δυναμική των δράσεων απέναντι στους αστικούς μετασχηματισμούς. Συμβολίζει επίσης ότι τα έργα που γίνονται για τους Ολυμπιακούς Αγώνες, όσο διάσπαρτα και αν φαίνονται, είναι όλα μέρος ενός οράματος που πρέπει να απορριφτεί, αυτό της μετατροπής των ζωτικών και δημόσιων χώρων σε μια μητρόπολη που είναι ολοένα και πιο παγκοσμιοποιημένη, άνιση και καταστροφική για το περιβάλλον. Όπως λένε οι ακτιβιστές της πρωτοβουλίας, «η ΔΟΕ και οι υποστηρικτές του Ολυμπισμού είναι πολύ καλά οργανωμένοι σε διεθνές επίπεδο, επομένως όσοι είναι ενάντια στους Αγώνες πρέπει να κάνουν το ίδιο για να τους σταματήσουν. Η συνήθης στρατηγική της καπιταλιστικής τάξης είναι να απομονώνει τις αντιστάσεις, και να προσπαθεί να πείσει τους ανθρώπους να πολεμήσουμε μόνοι μας. Γνωρίζει άλλωστε, ότι η μεγαλύτερη απειλή για τους κυρίαρχους είναι όταν οι άνθρωποι επιλέγουν να αγωνιστούν ο ένας δίπλα στον άλλο».
Το Paris 2024 (σημ.: η διοργανώτρια αρχή) λέει ότι γνωρίζει τα προβλήματα των προηγούμενων Αγώνων, και ισχυρίζεται ότι κάνει τα πράγματα διαφορετικά και πως προωθεί ένα νέο, απλοποιημένο και προσεκτικό μοντέλο. Συγχρόνως, ο δήμαρχος του Παρισιού ισχυρίζεται πως η διοργάνωση θα επιταχύνει τη μετάβαση σε πιο φιλικά προς το περιβάλλον συστήματα, και πολλοί Γάλλοι πιστεύουν στα λόγια του και νομίζουν ότι οι Αγώνες του 2024 θα είναι «οι πιο πράσινοι» που έγιναν ποτέ. Αυτό εξηγεί, τουλάχιστον εν μέρει, γιατί οι Παριζιάνοι δεν ακολούθησαν την πορεία εκείνων που, στη Βοστώνη, το Αμβούργο ή τη Βουδαπέστη, απέρριψαν την προσφορά της πόλης τους για τους Ολυμπιακούς Αγώνες.
Σήμερα όμως, δύο χρόνια πριν από το 2024, όλο και περισσότεροι γνωρίζουν ότι αυτές οι υποσχέσεις είναι μια αβάσιμη ψευδαίσθηση. Είδαν την καταστροφή του ξενώνα των εργαζομένων της ADEF στο Saint-Ouen για να ανοίξει ο δρόμος για το Ολυμπιακό Χωριό, και βλέπουν ότι μέχρι σήμερα οι πρώην κάτοικοι, όλοι μετανάστες εργαζόμενοι, είναι στριμωγμένοι σε περιορισμένα προσωρινά καταλύματα και δεν ξέρουν πού θα πάνε μετά. Είδαν την καταστροφή του Aire des Vents, ενός δημόσιου πάρκου και μέρους ενός προστατευόμενου οικολογικού διαδρόμου, το οποίο έχει πλακοστρωθεί για να χτιστεί ένα «χωριό των μέσων ενημέρωσης», που ακόμη και η ΔΟΕ έχει κηρύξει περιττό.
Είδαν ακόμα την καταστροφή των κήπων στο Aubervilliers, όπου, όπως έγινε και στο Manor Garden Allotments του Λονδίνου, το έδαφος θα καλυφθεί με σκυρόδεμα, αλλά αυτή τη φορά για μια πισίνα «προπόνησης» Ολυμπιακών Αγώνων, που δεν θα χρησιμοποιηθεί καν για αγώνες. Είδαν ότι στο Taverny και στο Saint-Leu-la-Forêt, δύο άψογα λειτουργικές πισίνες θα αντικατασταθούν από μια Ολυμπιακή πισίνα, και ότι στο Champs-de-Mars, έχει ήδη ανοίξει το έδαφος για ένα άλλο ολυμπιακό έργο (Grand Palais Éphémère). Ξέρουν ακόμα ότι στο Élancourt θα κοπούν εκατοντάδες δέντρα για ένα μονοπάτι ορεινής ποδηλασίας. Το Παρίσι 2024 δεν είναι κάτι το εξαιρετικό, είναι μια διοργάνωση σαν κάθε άλλη. Ευκαιρίες για κάποιους λίγους, καταστροφή για τους απλούς ανθρώπους, ιδιωτικοποίηση του κέρδους, κρατικοποίηση του χρέους. Μπορεί να διαφέρει σε εύρος και κλίμακα από τους πρόσφατους Αγώνες, αλλά οι καταστροφές που προκαλούν οι Ολυμπιακοί Αγώνες είναι οι ίδιες.
Κάποιοι πιστεύουν ότι ο αγώνας για την κατάργηση των Ολυμπιακών Αγώνων είναι μάταιος. Μια δημοσκόπηση έδειξε ότι το 80% των Ιαπώνων ήταν κατά των «πανδημικών Αγώνων» το περασμένο καλοκαίρι, και όλοι γνωρίζουμε ότι η χώρα σημείωσε αύξηση ρεκόρ στον COVID αμέσως μετά τους Αγώνες. Όμως, αν ακόμη και ο COVID δεν μπορεί να σταματήσει τους Αγώνες, ποιος μπορεί;
Άλλοι μπορεί να πιστεύουν ότι ακόμα και αν σταματήσουν οι Ολυμπιακοί Αγώνες, οι μεγάλες δομές του καπιταλισμού θα συνεχίσουν να προκαλούν τον όλεθρο. Ότι οι Ολυμπιακοί Αγώνες δεν είναι σαν το πετρέλαιο ή τις τράπεζες, και πως ο θάνατός τους μπορεί να μην αγγίξει την καρδιά αυτής της καπιταλιστικής παγκόσμιας τάξης.
Αλλά όπως λένε οι ακτιβιστές της ΝΟΝ AU SACACGE 2024, «ας σκεφτούμε: αν δεν μπορούμε καν να απαλλαγούμε από αυτούς τους μη ουσιαστικούς Αγώνες, τους οποίους μίσησαν οι περισσότεροι στην τελευταία χώρα υποδοχής, πως μπορούμε να ονειρευόμαστε την απαλλαγή από το πετρέλαιο ή τις τράπεζες;».
Και υπενθυμίζουν ότι πριν το 80% των Ιαπώνων αντιταχθεί στο Τόκιο 2021, ήταν οι δεκάδες χιλιάδες Βραζιλιάνοι που βγήκαν στους δρόμους ενόψει του Ρίο 2016 για να καταδικάσουν τους Αγώνες και όσους πλουτίζουν από αυτούς. Και ότι κάθε φορά που μια υποψήφια πόλη διεξήγαγε δημοψήφισμα για την υποψηφιότητά της από το 2013 και μετά, η νικήτρια απάντηση ήταν πάντα το «ΟΧΙ ». Και πως το αμερικανικό τηλεοπτικό κανάλι NBC, το οποίο πληρώνει 1,25 δισεκατομμύρια δολάρια στη ΔΟΕ, χρειάστηκε να αποζημιώσει τους διαφημιστές του μετά το Τόκιο 2021 λόγω της απότομης πτώσης της τηλεθέασης.
Οι ακτιβιστές του αντιολυμπιακού κινήματος στο Παρίσι λένε ότι αυτή η μάχη μπορεί και πρέπει να κερδηθεί, και πως είναι εφικτό να σταματήσουν οι Ολυμπιακοί Αγώνες εάν καμία πόλη δεν θέλει να τους φιλοξενήσει. Ωραίο ακούγεται για να είναι αληθινό, μα όλα τα αληθινά ωραία ακούγονταν κάποτε…
