Τις προηγούμενες μέρες είχαμε δύο σαφή μηνύματα ότι κάτι σημαντικό έχει αλλάξει στην ελληνική εξωτερική πολιτική.
Το πρώτο και πιο σημαντικό ήταν η αποστολή ελληνικού στρατιωτικού υλικού στην Ουκρανία. Ποτέ άλλοτε τις τελευταίες δεκαετίες η Ελλάδα δεν είχε στρατιωτική εμπλοκή σε διεθνή σύγκρουση την ώρα που αυτή εκτυλισσόταν, χωρίς να υπάρχει κάποια κάλυψη από τον ΟΗΕ.
Το δεύτερο μήνυμα ήταν η οργανωμένη διαρροή ότι αλλάζει το δόγμα της εξωτερικής πολιτικής. Σύμφωνα με όσα διαβάσαμε, η κυβέρνηση δεν θέλει πια η Ελλάδα να αναζητεί τον ρόλο του γεφυροποιού, αλλά επιδιώκει «καθαρές λύσεις». Απέναντι στη Ρωσία υιοθέτησε μια από τις πιο σκληρές στάσεις στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Στην ουσία εγκαταλείπεται το δόγμα της «πολυδιάστατης εξωτερικής πολιτικής» με το οποίο πορεύτηκε η Ελλάδα μεταπολιτευτικά.
Η επιβεβαίωση
Στη σημερινή συζήτηση στη Βουλή για τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, ο πρωθυπουργός επιβεβαίωσε ότι όντως έχουμε αλλαγή δόγματος στην εξωτερική πολιτική. Σταχυολογούμε ορισμένες ενδεικτικές αποστροφές της ομιλίας του:
«Θέλω να είμαι σαφής, η ρωσική εισβολή έχει ως στόχο να αλλάξει με τη βία την αρχιτεκτονική ασφάλεια στην Ευρώπη. Οι απειλές του Ρώσου προέδρου προς τη Σουηδία, προς τη Φινλανδία, μιλούν μόνες τους. Είναι φανερό ότι εισερχόμαστε πια σε μια άλλη ιστορική εποχή, αντιμέτωποι με κινδύνους που πιστεύαμε πια ότι τους έχουμε ξορκίσει. Η Δύση, λοιπόν, η ευρωπαϊκή μας οικογένεια, καλείται να αναβαπτιστεί στις αξίες της, καθώς και θα τις υπερασπίζεται και θα τις ενδυναμώνει. […]
Η στάση της πατρίδας μας σε αυτή την κρίση είναι προϊόν των δικών μας ιστορικών βιωμάτων, αλλά είναι προϊόν και των μεγάλων γεωπολιτικών μας επιλογών. Γιατί ήμασταν πάντα στην σωστή πλευρά της Ιστορίας και το ίδιο κάνουμε και τώρα. Θα το ξαναπώ, ο Κωνσταντίνος Καραμανλής είχε πει από αυτό το βήμα ότι “ανήκομεν εις την Δύσιν“. Εγώ θα προσέθετα, είμαστε και εμείς Δύση και ανήκουμε στην ελευθερία, στη δημοκρατία, στη διεθνή νομιμότητα.
Με άλλα λόγια, στο δράμα της Ουκρανίας δοκιμάζονται σήμερα δυνάμεις του αυταρχισμού, της βίας, της ηγεμονίας, με αυτές της ελευθερίας, της ανεξαρτησίας και της δημοκρατίας. Ίσως και γι‘ αυτό οι επιλογές του Πούτιν να γίνονται σε όλο τον κόσμο πεδίο όπου αναμετρώνται η προοδευτική αντίληψη και δράση με ξεπερασμένες ιδεολογίες και ιδεοληψίες. Μια ιδεοληψία παρούσα και στη χώρα μας, στην οποία συναντώνται τα πιο συντηρητικά και οπισθοδρομικά τμήματα της κοινωνίας, ανεξάρτητα από χρώματα και κομματικές σημαίες. Μία σύγκλιση των άκρων, με στόχο την καθήλωση και την καταπίεση. Και με όπλα μύθους αλλά και ανομολόγητα συμφέροντα».
Μιλιταρισμός και τυχοδιωκτισμός
Με πιο απλά λόγια, αυτό που είπε σήμερα ο Κυριάκος Μητσοτάκης είναι ότι η Ελλάδα δεν διαλέγει απλώς στρατόπεδο στον υπό διαμόρφωση νέο Ψυχρό Πόλεμο – αυτό θα ήταν μάλλον «αυτονόητο» αφού η χώρα είναι μέλος του ΝΑΤΟ και της ΕΕ. Κάνει κάτι περισσότερο: Πλειοδοτεί σε μιλιταρισμό και ατλαντισμό, κόβοντας γέφυρες με τις δυνάμεις που τοποθετούνται έξω από το στρατόπεδο της Δύσης. Φαίνεται σαν να μπαίνει η Ελλάδα στην πρώτη γραμμή του δυτικού μπλοκ.
Η κυβέρνηση φαίνεται να πιστεύει ότι:
- Μέσω της απόλυτης πρόσδεσης στο δυτικό άρμα η χώρα θα προστατευτεί απέναντι σε κινήσεις της Τουρκίας. Πέραν του ότι δεν προκύπτει από πουθενά ότι η Δύση θα κρατήσει στα ελληνοτουρκικά ανάλογη στάση με την Ουκρανία, οι εξελίξεις στην Ανατολική Ευρώπη δείχνουν ότι το ΝΑΤΟ μόνο παράγοντας ειρήνης δεν είναι.
- Θα διαμορφώσει ένα κλίμα ηθικού πανικού στο εσωτερικό που θα φέρει σε δύσκολη θέση την αντιπολίτευση και θα συσπειρώσει γύρω από το πρόσωπο του πρωθυπουργού κεντρώους ψηφοφόρους που έχουν κινηθεί το τελευταίο διάστημα προς την πλευρά Ανδρουλάκη. Πρόκειται για επαναφορά του παλιού αντικομμουνισμού των χρόνων του Ψυχρού Πολέμου με τη νέα μορφή του «αντιρωσισμού». Όποιος δεν δείχνει τον ενθουσιασμό του για το ΝΑΤΟ, είναι εθνικά ύποπτος.
Οι αιτιάσεις
Οι αιτιάσεις προς αυτήν την πολιτική επιλογή Μητσοτάκη είναι προφανείς. Αν μάλιστα κρίνουμε από τη διαφαινόμενη περιθωριοποίηση Δένδια, οι αιτιάσεις αυτές δεν είναι μόνο από αριστερή σκοπιά.
Πρώτον, η εμπλοκή σε θερμές συγκρούσεις ανοίγει το δρόμο σε ενδεχόμενες απρόβλεπτες και πολύ επικίνδυνες καταστάσεις. Δεν υπάρχει ζώνη ασφαλείας όταν μπαίνεις στον πόλεμο.
Δεύτερον, λόγω της ιδιαίτερης θέσης της χώρας, το να κρατιούνται ανοιχτοί δίαυλοι με όλες τις πλευρές δεν συνιστά μόνο έκφραση μιας (απολύτως απαραίτητης) φιλειρηνικής διάθεσης, αλλά και αναγκαιότητα για τη διατήρηση της γεωπολιτικής σταθερότητας.
Τρίτον, η στρατιωτικοποίηση και η νέα κούρσα εξοπλισμών (στην οποία η Ελλάδα είναι δυστυχώς πρωτοπόρα) δεν καθιστά μόνο πιο πιθανό ένα πολεμικό επεισόδιο, αλλά υπονομεύει την προοπτική οικονομικής ανόρθωσης για την πλειονότητα της κοινωνίας.
Τέταρτον, μια κυβέρνηση που κάνει εξωτερική πολιτική αποσκοπώντας στη χειραγώγηση του πολιτικού φρονήματος, είναι μια πολύ επικίνδυνη κυβέρνηση. Ιστορικά αυτή η αντίληψη για την εξωτερική πολιτική οδηγούσε στις πλέον τυχοδιωκτικές πολιτικές στο εξωτερικό και τις αντιδραστικές στο εσωτερικό.
Με πιο απλά λόγια, το νέο «ανήκομεν εις την Δύσιν» του Κυριάκου Μητσοτάκη συνιστά μια εξαιρετικά ανησυχητική στροφή των πολιτικών εξελίξεων.
