Την Παρασκευή το βράδυ, ήμουν σε μια ταβέρνα με μια πολιτικοποιημένη (αλλά όχι ριζοσπαστική) παρέα. Η κουβέντα πήγε στις γαλλικές εκλογές. Κάποια στιγμή ρώτησα τους υπόλοιπους αν θα μπορούσαμε να φανταστούμε μια Γαλλία και μια Ευρώπη με την Λεπέν στην Προεδρία. Ένας από τους συνδαιτυμόνες (σοσιαλδημοκρατικών αντιλήψεων μάλιστα) μου απάντησε, θέτοντας το βλάσφημο ερώτημα: “Γιατί, τι θα άλλαζε;” Προφανώς “κάτι” θα άλλαζε. Εξίσου προφανώς, η Λεπέν, επί της ουσίας, δεν έχει μετακινηθεί από τις θεμελιώδεις αντιλήψεις της. Κατά συνέπεια, παραμένει μια μεγάλη απειλή για τις ελευθερίες και τα δικαιώματα (κυρίως των μεταναστών-τριών), για την ίδια τη δημοκρατία. Ωστόσο, κάτι έχει αλλάξει. Πριν είκοσι χρόνια, το 2002 δηλαδή, όταν ο Λεπέν πέρασε στο δεύτερο γύρο απέναντι στον Σιράκ, όλη η Ευρώπη περιήλθε σε κατάσταση σοκ. Το ίδιο βράδυ του πρώτου γύρου, εκατοντάδες χιλιάδες κατέβηκαν στη Βαστίλη για να εκφράσουν την αντίθεσή τους στον Λεπέν και τους φασίστες. Τελικά, ο Σιράκ θριάμβευσε στο δεύτερο γύρο με 82,2%, εκφράζοντας στην κάλπη την απόρριψη της Ακροδεξιάς από τον Λεπέν.
Μιθριδατισμός
Χτες το βράδυ, οι δρόμοι του Παρισιού ήταν άδειοι και δεν νομίζω ότι υπήρξε κανείς στην Ευρώπη που σοκαρίστηκε από το αποτέλεσμα. Μάλλον το αντίθετο συνέβη. Ήταν αρκετοί αυτοί που αισθάνθηκαν ανακούφιση από το ότι η διαφορά στα exit poll μεταξύ Μακρόν και Λεπέν ήταν πιο μεγάλη από εκείνη που προέβλεπαν οι δημοσκοπήσεις -βεβαίως, το τελικό 27,60% – 23,41% μάλλον μετριάζει αυτήν την “ανακούφιση”. Εύλογα, όταν κάτι συμβαίνει κάτι ξανά και ξανά, παύει να κάνει εντύπωση. Η Λεπέν ήταν στο δεύτερο γύρο και το 2017. Επίσης, είναι πλέον αναμφισβήτητη η κεντρική θέση της στην γαλλική πολιτική ζωή. Η Ακροδεξιά δεν είναι πια -εδώ και πολλά χρόνια, δηλαδή- μια περιθωριακή πολιτική δύναμη, η δε παρουσία του Ζεμούρ έδωσε στη Λεπέν διαβατήριο “μετριοπάθειας”. Εν ολίγοις, έχουμε εξοικειωθεί με τους ακροδεξιούς και τους φασίστες. Θα κάναμε λόγο για πολιτικό μιθριδατισμό, αν, στη συγκεκριμένη περίπτωση, οι συνεχείς μικρές δόσεις του ακροδεξιού δηλητηρίου προκαλούσαν ανοσία.
Λεπενοποίηση
Συμβαίνει όμως το αντίθετο. Η ακροδεξιά νόσος έχει επεκταθεί σε όλο το πολιτικό σύστημα. Είναι η λεγόμενη λεπενοποίηση. Προκειμένου (δήθεν) να ανακοπεί η άνοδος της Ακροδεξιάς, οι κυβερνήσεις σε όλη την Ευρώπη υιοθετούν την ατζέντα της στη μετανάστευση, την καταστολή, την αντιμετώπιση του Ισλάμ. Δεν έχει υπάρξει άλλος Πρόεδρος του οποίου η κυβερνητική πολιτική να είναι τόσο κοντά στις θέσεις της Λεπέν, όπως ο Μακρόν. Τελικά, η πλειοδοσία του Μακρόν σε ισλαμοφοβία, σε συνδυασμό με το νεοφιλελεύθερο αυταρχισμό του, έκανε το 21,30% της Λεπέν, το 2017, να γίνει 23,41%, το 2022. Σε αυτό, να προσθέσουμε το 7,05% του Ζεμούρ. Η υιοθέτηση της Ακροδεξιάς ατζέντας από τον Μακρόν δεν αποδυνάμωσε την Λεπέν. Έκανε την πολιτική της ηγεμονική κι εντέλει διεύρυνε τόσο τη δικιά της εκλογική επιρροή, όσο και του συνόλου της Ακροδεξιάς. Η μετακίνηση του Κέντρου προς τα δεξιά φέρνει την Ακροδεξιά στο κέντρο της πολιτικής ζωής.
Με βαριά καρδιά
Η αίσθηση, λοιπόν, ότι δεν υπάρχει αγεφύρωτο χάσμα μεταξύ Μακρόν και Λεπέν κάνει τη μεγάλη διαφορά μεταξύ 2002 και 2022 -και δείχνει πόσο δεξιά έχει μετακινηθεί το πολιτικό σκηνικό. Γι’ αυτό, όταν ρωτάω πολλούς καθ’ όλα αντιρατσιστές φίλους τι θα ψήφιζαν στο δεύτερο γύρο στη Γαλλία, δεν παίρνω καθαρές απαντήσεις. Σίγουρα, το “καμία ψήφος στη Λεπέν”, εκφράζει όλο τον προοδευτικό κόσμο. Αλλά, η κατηγορηματική απόρριψη της Λεπέν δεν μεταφράζεται αυτομάτως σε υπερψήφιση του Μακρόν. Βεβαίως, παρότι πια δεν υπάρχει χάσμα μεταξύ τους, ακόμα δεν είναι το ίδιο ο Μακρόν με τη Λεπέν. Γι’ αυτό μάλλον, στο τέλος, η πλειονότητα των προοδευτικών θα τον ψηφίσει. Όχι όλοι-ες όμως. Και σίγουρα όσοι-ες το επιλέξουν, θα το κάνουν με βαριά καρδιά.
