Με τον Στέργιο ήμασταν μαζί στην Οργάνωση Κομμουνιστών Διεθνιστών Ελλάδας (Ο.Κ.Δ.Ε.) από το 1976 ως το 1981 που αποχώρησα. Αυτός έφυγε μερικά χρόνια αργότερα. Διατηρήσαμε επαφή όλη τη δεκαετία του ’80, μετά βρισκόμασταν κάπως τυχαία. Στα χρόνια της Ο.Κ.Δ.Ε. υπήρξαμε πολύ δεμένοι και, μετά τον Σωφρόνη Παπαδόπουλο, ήταν ο σύντροφος που με επηρέασε περισσότερο. Όχι τόσο στο πεδίο του συνολικού ιδεολογικοπολιτικού προσανατολισμού και στην εμβάθυνση της ιστορίας του τροτσκισμού όσο κυρίως στην κατανόηση του ρόλου της ταξικότητας στην πολιτική διαδρομή μας και στις προσωπικές επιλογές μας, καθώς επίσης και στη μύηση στη δύναμη του επαναστατικού παραδείγματος, ιδιαίτερα του αντάρτικου, όπως φωτιζόταν από τις ένοπλες μαζικές πρακτικές των δεκαετιών του ’60 και του ’70 στη Λατινική Αμερική (Βραζιλία, Αργεντινή, Περού κ.α.). Παρεμπιπτόντως, η 4η Διεθνής εκείνη την εποχή είχε στενές σχέσεις με αντάρτικες οργανώσεις, με μόνιμη διαφωνία βέβαια την ισορροπία πολιτικού –στρατιωτικού και μαζικού– μειοψηφικού, ενώ αρκετοί τροτσκιστές σκοτώθηκαν σε μάχες με τις δυνάμεις καταστολής.

Ο Στέργιος, προερχόμενος από φτωχή αγροτική οικογένεια, εγκατέλειψε πάραυτα τις σπουδές του, για να γίνει οικοδόμος μέχρι τα γεράματά του. Η καταγωγή και η δουλειά του θεωρώ ότι προσέδωσαν στην ήδη ανυπότακτη ιδιοσυγκρασία του τον «επαναστατικό ατομικισμό» που τον διέκρινε, ένα σπάνιο δείγμα, τολμώ να πω, βουνίσιου έλληνα αρματολού και ρώσου αριστερού εσέρου. Το βιβλίο του Εγώ ο προβοκάτορας, ο τρομοκράτης και ως προς το περιεχόμενο και ως προς τον τρόπο γραφής απεικονίζει αρκετά αυτά τα χαρακτηριστικά του. Γι’ αυτό νομίζω ότι δεν ήταν ο κλασικός υπομονετικός οργανωτής, αλλά κυρίως ο μαχητής του δρόμου, των σκληρών συγκρούσεων και των οδοφραγμάτων, από τα Ιουλιανά και το Πολυτεχνείο μέχρι τις 23 Ιούλη ’75 και τις 25 Μάη ’76. Τούτο βέβαια δεν σημαίνει ότι ο Στέργιος υποτιμούσε την πολιτική παρέμβαση (ακόμα και με εκλογικές μορφές) ή τον αναντικατάστατο ρόλο της εργατικής αυτοοργάνωσης και της άμεσης δημοκρατίας.

Στον Στέργιο οφείλω τη γνωριμία με την γκεβαρική φιγούρα του «επαναστάτη με το βιβλίο και το πιστόλι», καθώς και εμβληματικές μορφές του αντάρτικου τροτσκισμού, όπως ο περουβιανός αγροτικός ηγέτης Ούγκο Μπλάνκο και ο δολοφονημένος από το στρατό αργεντινός Μάριο Ρομπέρτο Σαντούζο. Ο Στέργιος, λοιπόν, με την εμπειρία του ένοπλου αγώνα απέναντι στη δικτατορία, αλλά και το προδικτατορικό ταξίδι του στην Κούβα, ήταν από τους καταλληλότερους να περιγράψει αφενός τη δύναμη του ένοπλου παραδείγματος και αφετέρου τις αντιφάσεις και τα αδιέξοδά του. Είναι χαρακτηριστική η αφήγησή του για όταν παράνομος στη δικτατορία διάβαζε το Τρομοκρατία και Κομμουνισμός του Τρότσκι καθισμένος σε μια κάσα με κλεμμένο δυναμίτη, που προοριζόταν για την κατασκευή βομβών… Ίσως αυτός είναι ο λόγος, προφανώς σε συνδυασμό με τη «σταλινοειδή» φυσιογνωμία τους, που δεν ενδιαφέρθηκε για τις ευρωπαϊκές, τουρκικές και παλαιστινιακές ένοπλες οργανώσεις, για να περάσει από τη δεκαετία του ’90 και μετά σε πιο παραδοσιακές αντιλήψεις περί «ατομικής τρομοκρατίας».

Εκτός από αυτά, ο Στέργιος ήταν πολύ χαριτωμένος τύπος. Αντιλαμβάνομαι ότι το να αποκαλεί ένας εξηνταπεντάχρονος τον ογδοντατριάχρονο προσφάτως τεθνεώτα σύντροφό του «πολύ χαριτωμένο» ακούγεται από παράδοξο έως εξωφρενικό. Ωστόσο, πιστεύω πως όσοι τον γνώρισαν από κοντά θα συμφωνήσουν αβίαστα μαζί μου. Δεν είναι μόνο το βραχύσωμον και το αεικίνητον του ανδρός ή τα γαλάζια γεμάτα αγάπη ματάκια του. Είναι επιπλέον η ντροπαλοσύνη του, η αφηρημάδα του και ο λόγος του, εκείνο το μοναδικό κράμα εσωτερικού διαλογισμού παράλληλου με όσα λέει, ο οποίος παρεμβαίνει με αυτοτελή ιντερμέντζα στον εξωτερικό διάλογο. Και βεβαίως, η μνημειώδης αγαρμποσύνη του. Δουλεύουμε, που λέτε, το 1977 στα μωσαϊκά ενός σπιτιού στα Μελίσσια. Ο Στέργιος, αντί ζώνης, συγκρατεί το, ούτως ή άλλως, φαρδύ παντελόνι του με ένα σύρμα, το οποίο όμως δεν έχει δέσει, με αποτέλεσμα το παντελόνι να πέφτει και αυτός να γκρινιάζει ότι έχει αδυνατίσει κι άλλο. Του εξηγώ ενθουσιασμένος ότι το σύρμα δεν αποτελεί καθαυτό μηχανή κατά της βαρύτητας και πως πρέπει να το σφίξει γύρω από τη μέση του. Ο Στέργιος γελάει με τη διαλεκτικοϋλιστική κρυάδα μου και συνεχίζει τη δουλειά του με το σύρμα να αναζητεί ματαίως ρόλο…

Διαβάστε επίσης

Δίκη Πολύκαρπου Γεωργιάδη: μια κακόγουστη φάρσα της «Αντιτρομοκρατικής»

Ενάμιση χρόνο πριν, την Τετάρτη 23 Σεπτεμβρίου 2020, ο αγωνιστής Πολύκαρπος Γεωργιάδης…

Εντουάρ Λουί: «Ενάντια στον φασισμό, θα πάω να ψηφίσω έναν υποψήφιο που μισώ βαθιά»

Τον Εντουάρ Λουί, μια από τις πιο μαχητικές φωνές υπέρ της εργατικής…