Ποτέ, έως πριν λίγους μήνες, δεν φαντάζονταν οι ευρωπαϊκές κοινωνίες ότι θα άκουγαν από τις κυβερνήσεις τους να τις προετοιμάζουν για τον επερχόμενο χειμώνα με σενάρια όπως «μπορεί να έχουμε παρατεταμένες διακοπές ρεύματος’’, ‘’να προμηθευτούμε αρκετά ζεστά πανωφόρια για το χειμώνα»…
Η απεξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα είναι πρόταση που μονίμως παραπέμπεται στις καλένδες, δεκαετίες τώρα, παρά τις συνεχείς επισημάνσεις ειδικών επιστημονικών μελετών.
Η συζήτηση για τους τρόπους παραγωγής ενέργειας καλά κρατεί, από την πρώτη πετρελαϊκή κρίση, στη μακρινή δεκαετία του 1970. Εκτός από τα ορυκτά καύσιμα –πετρέλαιο, αρχικά και το φυσικό αέριο, στη συνέχεια– είχαμε την πυρηνική ενέργεια και τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (μεγάλη κατηγορία, όπου υπήρξαν διαφωνίες ακόμη και για ποιες εντάσσονται στην κατηγορία αυτή, όπως η υδροηλεκτρική).
Και φτάσαμε ως κοινωνία, στο 2021-2022, έχοντας διανύσει σχεδόν το ένα τέταρτο του 21ου αιώνα, χωρίς να έχουμε προσεγγίσει σε βάθος τη μετάβαση της παραγωγής ενέργειας από τα ορυκτά καύσιμα!
Έφτασε μια σύρραξη στις παρυφές του σκληρού πυρήνα της Ευρώπης, για να μας δείξει ότι τα όρια του «καπιταλιστικού πολιτισμού» είναι σαθρά και ότι σχεδόν δεν έχει σχεδιαστεί εναλλακτική (θα χρειαζόταν να υπήρχε μακρόπνοο εφαρμόσιμο σχέδιο προς όφελος των κοινωνιών, κατά την ταπεινή μου γνώμη).
Η Γερμανία, η πιο μεγάλη οικονομία της Ευρώπης, που εξαρτάται σε πολύ μεγάλο βαθμό από το φυσικό αέριο της Ρωσίας, μπροστά στην απειλή να καταστραφεί λόγω έλλειψης ενέργειας, οπισθοχωρεί στο σχεδιασμό απεξάρτησης της από τα ορυκτά καύσιμα, επαναθέτοντας σε λειτουργία ενεργειακές μονάδες καύσης άνθρακα.
Η Γαλλία, δεύτερη σε μέγεθος οικονομία της Ευρωζώνης, είναι λιγότερο εξαρτώμενη από τα ορυκτά καύσιμα, λόγω της πυρηνικής ενέργειας που χρησιμοποιεί σε μεγάλο ποσοστό για τις ενεργειακές της ανάγκες.
Δυο παράλληλες ιστορίες της «ενεργειακής» επικαιρότητας
Τα εργοστάσια παραγωγής ενέργειας άνθρακα στη Γερμανία τροφοδοτούνται με πρώτη ύλη μέσω της πλωτής διαδρομής του Ρήνου. Το ποτάμι, εξαιτίας της παρατεταμένης ξηρασίας, αλλά και της μείωσης της τροφοδοσίας του –κλιματική αλλαγή λέγεται– έχει φτάσει σε ιστορικά αβαθή σε διάφορα σημεία της ροής του. Αποτέλεσμα είναι η αδυναμία χρήσης των μεγαλύτερων ποταμοφορτηγίδων και η αναγκαστική μείωση των φορτίων ακόμη και στις μικρότερες φορτηγίδες. Εξαιτίας των παραπάνω, το κόστος παραγωγής ενέργειας με το συγκεκριμένο τρόπο αυξάνεται δραματικά, σε σημείο που να καθίσταται ασύμφορη.
Στη Γαλλία, πολλοί πυρηνικοί σταθμοί ενέργειας βρίσκονται δίπλα σε κοίτες ποταμών, λόγω της ανάγκης χρήσης του νερού για την ψύξη των αντιδραστήρων (ο λευκός καπνός που βγαίνει από τα φουγάρα των πυρηνικών σταθμών είναι ψυχόμενοι υδρατμοί). Η επιστροφή του νερού ψύξης των πυρηνικών αντιδραστήρων στα ήδη υπερθερμασμένα νερά των ποταμών (λόγω μείωσης της ροής και της ξηρασίας), αυξάνει ακόμη περισσότερο τη θερμοκρασία των ποταμών, με άμεσο αποτέλεσμα τη δημιουργία αλγών και συνθήκων ασφυξίας για τους υδρόβιους οργανισμούς (χιλιάδες νεκρά ψάρια ξεβράζονται στις όχθες των ποταμών). Και εδώ, αποτέλεσμα είναι η μείωση παραγωγής ενέργειας με το συγκεκριμένο τρόπο. Η Γαλλία, που ήταν η μεγαλύτερη εξαγωγέας ενέργειας-χώρα της ευρωζώνης, φέτος το καλοκαίρι, εισάγει ενέργεια και κανείς δεν μπορεί να προβλέψει αν και πότε θα αναστραφεί η κατάσταση.
Τα νέα ενεργειακά μοντέλα έχουν τη δυνατότητα να χρησιμοποιούν τις ΑΠΕ σε μικρές κοινωνικές, βιομηχανικές και αγροτικές μονάδες, όμως δυσκολεύονται να τις εφαρμόσουν με αξιοπιστία στα μεγάλα αστικά κέντρα, δηλαδή σε γιγαντιαίες ενεργειακές απαιτήσεις. Εκτός της αξιοπιστίας, στη μεταβατική περίοδο που διανύουμε, τα κοστολόγια σε όλες τις μέχρι τώρα εφαρμοσμένες μορφές ενέργειας, είναι αυξημένα.
Δεν είναι εύκολη η επόμενη μέρα. Η μεταβατική περίοδος, που θα μπορούσε να δοκιμάζεται παράλληλα με την πεπατημένη της χρήσης των ορυκτών καυσίμων, εδώ και δεκαετίες, αντιμετωπίστηκε από τις αναπτυγμένες οικονομίες σαν ένα ενδιαφέρον, ακαδημαϊκό πείραμα. Η αιολική ενέργεια, για παράδειγμα, με τις τεράστιες ανεμογεννήτριες που προκρίνουν τα τελευταία χρόνια οι κυβερνώντες τη χώρα μας, δεν προσφέρουν αυτονομία, αλλά «οικονομία» ορυκτών καυσίμων (απαραίτητη η σύνδεση για χρήση με δίκτυο φυσικού αερίου, ώστε το σύστημα να εργάζεται απρόσκοπτα, σε περιπτώσεις άπνοιας ή ισχυρών ανέμων).
Όλα αυτά συμβαίνουν με τις κοινωνίες ομήρους σε κυβερνητικές επιλογές ασυντόνιστες και κερδοσκοπικές, με γνώμονα «επενδύσεις» που προκρίνονται και βαφτίζονται πράσινες, με αβάστακτες αυξήσεις τιμών ενέργειας…
Πηγή και φωτογραφίες εδώ
