Συνεχίζεται με μεγάλη επιτυχία στις Φιλιππίνες η εκστρατεία ενάντια στον Μπονγκμπόνγκ Μάρκος, γιο του δικτάτορα Φερδινάντο Μάρκος, που είναι υποψήφιος στις προεδρικές εκλογές της 9ης Μαΐου. Η πρωτοβουλία ξεκίνησε από μια πλατιά συμμαχία αριστερών οργανώσεων, φεμινιστικών συλλογικοτήτων, πρώην πολιτικών κρατουμένων, ακτιβιστών υπεράσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, συγγενών θυμάτων και άλλων, σε μια προσπάθεια να εκφραστεί μια γενικευμένη αποδοκιμασία απέναντι σε μια υποψηφιότητα που προσβάλει βάναυσα την ιστορική μνήμη και τον αντιδικτατορικό αγώνα του φιλιππινέζικου λαού.
Ο Μπονγκμπόνγκ Μάρκος, που το επιτελείο του προσπαθεί σήμερα, με την συνδρομή και των κυρίαρχων ΜΜΕ, να ξεχαστούν παλαιότερες δηλώσεις του, στις οποίες υπερασπιζόταν και επαινούσε τη δικτατορία, κατεβαίνει στις εκλογές ως ο εκλεκτός του φιλιππινέζικου καπιταλισμού και του ξένου παράγοντα, που στο πρόσωπό του βλέπουν τον άνθρωπό τους για την επόμενη μέρα. Συγχρόνως, έχει και την στήριξη του σημερινού προέδρου Ροντρίγκο Ντουτέρτε, που δεν θα είναι υποψήφιος αλλά συμφώνησε με τον Μάρκος να βάλει υποψήφια αντιπρόεδρο στο ψηφοδέλτιό του την κόρη του Σάρα Ντουτέρτε (σημ: ο Ντουτέρτε έδειχνε πάντα σεβασμό για τον δικτάτορα Μάρκος, και ενδεικτικό είναι ότι παρά τις μεγάλες αντιδράσεις που υπήρξαν, το 2016 ενέκρινε να ταφούν τα λείψανά του με τιμές «εθνικού ήρωα» στο νεκροταφείο των Ηρώων της Μανίλα).
Είναι προφανές, ότι αυτή η συμφωνία μεταξύ ενός ημιπαράφρονα φασίστα και ενός φιλελέ τεχνοκράτη αποδεικνύει για άλλη μια φορά ότι οι καπιταλιστές δεν διακατέχονται από τις ιδεολογικές ακαμψίες των αριστερών, και ότι μπορούν πανεύκολα να τα βρίσκουν μεταξύ τους όταν έχουν κοινούς στόχους. Έτσι, ο Μάρκος υπόσχεται ότι θα συνεχίσει όλες τις πολιτικές του Ντουτέρτε στο εσωτερικό (πόλεμος κατά των ναρκωτικών, αντικομουνισμός, νόμος και τάξη, σκληρός νεοφιλελευθερισμός, ενισχυμένος ρόλος του στρατού, θανατική ποινή), καθώς και την σχέση της χώρας με τις ΗΠΑ και την Κίνα.
Παρά το γεγονός ότι η υποψηφιότητά του είναι εξ ορισμού διχαστική, τα συμφέροντα που τον υποστηρίζουν προσπαθούν να τον πλασάρουν ως έναν εθνικό ηγέτη που θέλει μόνο το καλό του λαού του, για αυτό εκείνος το μόνο που κάνει συνεχώς είναι η επίκληση στην εθνική ενότητα, ενώ επιμελώς αποφεύγει να τοποθετηθεί για τα μεγάλα προβλήματα, όπως τη διαχείριση του χρέους, τον υψηλό πληθωρισμό, την κλιματική αλλαγή, και τις τεράστιες κοινωνικές ανισότητες. Πολιτικοί αναλυτές λένε ότι καθώς βρίσκεται στην ηλικία των 64 χρόνων, η υποψηφιότητά του θα μπορούσε να είναι η τελευταία ευκαιρία της οικογένειας Μάρκος, η οποία για πολλά χρόνια προσπαθεί να ξαναχτίσει την εικόνα της και αρνείται τους ισχυρισμούς ότι όταν ήταν στην εξουσία λεηλάτησε ένα τεράστιο ποσό που το 1987 υπολογίστηκε σε 10 δις δολάρια, να επιστρέψει στο Προεδρικό Μέγαρο.
Μέχρι σήμερα, οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι ο Μάρκος έχει ένα πολύ μεγάλο προβάδισμα. Η Σάρα Ντουτέρτε του δίνει δύναμη στο νότο όπου η οικογένεια Μάρκος ιστορικά δεν είχε υποστήριξη, ενώ η έντονη παρουσία που έχει στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης τον βοηθά να απευθύνεται στους νέους που γεννήθηκαν μετά τη δικτατορία και αποτελούν περίπου το 50% του εκλογικού σώματος. Επίσης, η οικογένειά του, ως μια από τις πιο ισχυρές δυναστείες των Φιλιππίνων, εξακολουθεί να έχει σημαντική επιρροή σε τμήματα της φιλιππινέζικης κοινωνίας, και παρά την πτώση του καθεστώτος έχει διατηρήσει διασυνδέσεις με σημαντικές μερίδες της αστικής τάξης.
Είναι προφανές, ότι στην πολιτική δεν ισχύει το ρητό της Αγίας Γραφής «αμαρτίαι γονέων παιδεύουσι τέκνα», και πως ο Μάρκος junior δεν ευθύνεται για τα εγκλήματα του Φερδινάντο Μάρκος. Όμως όταν ισχυρίζεται πως «υπάρχουν πολλά θετικά πράγματα για τα οποία μπορούμε να μιλήσουμε εκείνη την περίοδο» (σημ: συνέντευξή του στο Reuters το 2016), όταν με θράσος λέει ότι τον πατέρα του θα τον κρίνει η ιστορία και όχι ο ίδιος, όταν σε μια επίδειξη περιφρόνησης αποφεύγει να απαντήσει στην κατηγορία των πολιτικών του αντιπάλων ότι ο πατέρας του δεν ζήτησε ούτε μια συγνώμη για τις 3.500 δολοφονίες, τους 70.000 φυλακισμένους, τους 34.000 βασανισμένους, και τους 1.500 εξαφανισμένους, το «ποτέ ξανά Μάρκος» γίνεται ξανά κραυγή οργής και πόνου. Αλλά παράλληλα και ένα σινιάλο για αντίσταση, γιατί όταν ο Μάρκος θεωρεί, όπως και όλη η οικογένειά του, ότι η εξουσία τους ανήκει και ότι τους την έκλεψε η λαϊκή εξέγερση του 1986, έχει συνειδητά επιλέξει να τοποθετηθεί στην λάθος πλευρά της ιστορίας. Και αυτό δεν έχει σχέση με το αν είναι δεξιός, κεντρώος, ή οτιδήποτε άλλο.
Ο Μπονγκμπόνγκ Μάρκος είναι μόνο ένας εχθρός της δημοκρατίας, και ως τέτοιος πρέπει να αντιμετωπιστεί. Ωστόσο, το «φαινόμενο Μάρκος» θεωρώ ότι έχει και μια άλλη διάσταση. Πρέπει να το δούμε και ως ένα κοινωνικό πείραμα. Ένα πείραμα για το πως σε περιόδους κρίσης οι κυρίαρχοι μπορούν να καταφεύγουν σε μια προκλητικά ακραία επιλογή, και για το πως γύρω από αυτήν μπορεί να κατασκευαστεί κοινωνική συναίνεση. Και αυτή είναι μια συζήτηση που πρέπει να την κάνουμε για τις μέρες που θα έρθουν.
ΥΓ: H πορεία του Μάρκος για την απόκτηση του ανώτατου αξιώματος της χώρας παραμένει ακόμα αβέβαιη, αφού η καταδίκη του πριν από τρεις δεκαετίες επειδή δεν υπέβαλε φορολογικές δηλώσεις μπορεί να του στερήσει το δικαίωμα να είναι υποψήφιος. Πριν δύο εβδομάδες η εκλογική επιτροπή, που ελέγχεται από τον Ντουτέρτε, απέρριψε την πρώτη καταγγελία, ενώ εκκρεμούν άλλες τρεις που θα συζητηθούν το επόμενο διάστημα.
