Η νεοφιλελεύθερη κυβερνητική πολιτική, συνδυασμένη με ένα βαθύτατο συντηρητισμό και την απομάκρυνση από κάθε αίσθηση πραγματικότητας, ως συνοδά στοιχεία, έχουν ως τώρα αφήσει ανεξίτηλα τα σημάδια τους σε όλες τις πλευρές διαχείρισης της πανδημίας.
Άρνηση στήριξης και αναβάθμισης του ΕΣΥ με υποδομές και προσλήψεις σε ιατρικό-νοσηλευτικό προσωπικό, ανεπαρκή μέσα μαζικής μεταφοράς και, συνεπώς, μετατροπή τους σε σημεία μετάδοσης σε μεγάλη κλίμακα, σχολικές τάξεις με υπεράριθμους μαθητές, αλλά δάσκαλους σε έλλειψη, συνθέτουν ένα σκηνικό εντελώς δυσοίωνο για την αντιμετώπιση της πανδημίας, που οφείλεται σε ένα είδος κοινωνικής αναλγησίας, η οποία συγκινείται μόνο από το άμεσο συμφέρον του κεφαλαίου και τη δημόσια εικόνα του πρωθυπουργού.
Το ίδιο ακριβώς μίγμα πολιτικής αποτυπώνεται και στην αντι-covid νομοθεσία, όπως αυτή εκφράζεται στις, σχεδόν ανά βδομάδα εκδιδόμενες, Κοινές Υπουργικές Αποφάσεις (ΚΥΑ). Ωστόσο, ο έλεγχος της τήρησης τους έχει αποδειχτεί, ως τώρα, ιδιαίτερα επιλεκτικός.
Εκκλησία
Μολονότι οι εκάστοτε ΚΥΑ προβλέπουν λεπτομερώς ποιες διαδικασίες πρέπει να ακολουθούνται στις εκκλησίες σχετικά με την προστασία από τον κορωνοϊό, η κυβέρνηση τις έχει εξαιρέσει επιδεικτικά από τους ελέγχους που γίνονται σε μιά σειρά χώρους κοινωνικής δραστηριότητας, καθιστώντας την οποιαδήποτε νομοθεσία κενό γράμμα. Είναι χαρακτηριστικό το γεγονός ότι από την αρχή της πανδημίας έχουν καταγραφεί δημοσιογραφικά μόνο δύο έλεγχοι σε εκκλησίες, τους οποίους έκανε η ΕΛΑΣ, κατόπιν καταγγελίας και όχι λόγω κάποιου προγραμματισμένου ελέγχου.
Ο πρωθυπουργός, αρκετό καιρό μετά τα αρνητικά αποτελέσματα των εορτασμών του Αγίου Δημητρίου στη Θεσσαλονίκη, στις 26 Οκτώβρη του 2020, ως προς τη διάδοση του ιού στην πόλη, έκανε δημόσια αυτοκριτική αναφέροντας το γεγονός ως ένα από τα λίγα λάθη της κυβέρνησής του, για να επαναλάβει ακριβώς το ίδιο «λάθος» την επόμενη χρονιά, παρά τις πολλές περί του αντιθέτου φωνές, υποχωρώντας και πάλι στις πιέσεις των πιο σκοταδιστικών κύκλων. Αναμενόμενο φυσικά από μια κυβέρνηση που αποφεύγει να καταδικάσει δημόσια ακόμη και το πιο ακραία «ψεκασμένο» κομμάτι της εκκλησίας, που αντιπροσωπεύεται από ορισμένους μητροπολίτες, μοναστήρια κτλ., για να μη δυσαρεστήσει το χριστεπώνυμο πλήθος.
Είναι χαρακτηριστικό ότι τον Μάρτιο του 2021, η ΚΥΑ που ίσχυε τότε, προέβλεπε α) για τις περιοχές πολύ αυξημένου κινδύνου, τέλεση των θρησκευτικών λειτουργιών χωρίς την παρουσία κοινού και β) για τις περιοχές αυξημένου κινδύνου, παρουσία ενός ατόμου ανά 25 τ.μ., με ανώτατο όριο τα εννέα, ενώ σήμερα, με άπειρα περισσότερα κρούσματα καθημερινά, προβλέπεται η παρουσία ενός ατόμου ανά δύο τ.μ. και με απόσταση 1,5 μέτρα από το επόμενο.
Είναι γνωστό ότι, αντίθετα με τα οριζόμενα για τις εισόδους των εκκλησιών μέτρα, ελάχιστοι έλεγχοι πιστοποιητικών γίνονται, με αποτέλεσμα να μπαίνουν και ανεμβολίαστοι αλλά και νοσούντες.
Τηλεργασία
Στην παρούσα φάση, η τηλεργασία καθορίζεται στην ΚΥΑ έως του ποσοστού του 50% στο δημόσιο και στον ιδιωτικό τομέα, ωστόσο, στο βαθμό που δεν προβλέπονται κανενός είδους ποινές σε περίπτωση μη εφαρμογής του μέτρου, παραμένει κι αυτό κενό γράμμα, δεν εφαρμόζεται σχεδόν καθόλου στις ιδιωτικές επιχειρήσεις και μόνο ως βολικό άλλοθι μπορεί να εκληφθεί. Αναφέρεται χαρακτηριστικά στο σχετικό εδάφιο ότι: «Το ποσοστό εργαζομένων με τηλεργασία καθορίζεται με απόφαση του εκάστοτε εργοδότη».
Σε ό,τι αφορά το δημόσιο τομέα, αναφέρεται το εξής: «Ο αριθμός των εργαζομένων με τηλεργασία καθορίζεται έως 50%, βάσει του πλάνου εργασιών κάθε υπηρεσίας, για την κατάρτιση του οποίου λαμβάνονται υπόψη η φύση των καθηκόντων των εργαζομένων, οι εργαζόμενοι που ανήκουν στις ομάδες αυξημένου κινδύνου και οι ανάγκες κάθε υπηρεσίας…». Εάν εξαιρέσει κανείς μια σειρά κρίσιμες υπηρεσίες (Βοήθεια στο Σπίτι, Πολιτική Προστασία, νοσοκομεία κλπ), από τη στιγμή που τίθενται ως προϋποθέσεις η φύση των καθηκόντων και οι ανάγκες κάθε υπηρεσίας, η παραπάνω προσεκτική διατύπωση έχει σκοπό να αναιρέσει στην πράξη την τηλεργασία, αφού η κάθε διεύθυνση έχει το δικαίωμα να μην την εφαρμόζει ή να την εφαρμόζει όσο θέλει. Αν και δεν υπάρχουν, αυτή τη στιγμή, στοιχεία για το πόσο και πού υλοποιείται, είναι γνωστό ότι σε προηγούμενες φάσεις της πανδημίας, υπήρξαν πολλές σχετικές καταγγελίες εργαζομένων.
Κάτι ανάλογο ισχύει και στην πρόβλεψη που υπάρχει για τη σταδιακή προσέλευση και αποχώρηση των υπαλλήλων στην εργασία τους, που δεν εφαρμόζεται σχεδόν καθόλου στον ιδιωτικό τομέα. Είναι ευρύτερα γνωστό από παλιά, πόση δημοκρατία και σεβασμός των δικαιωμάτων των εργαζομένων επικρατούν σε αυτού του είδους τους χώρους δουλειάς και πόσο ευλαβικά τηρούν οι εργοδότες τις απαιτούμενες συνθήκες υγιεινής και αφάλειας.
Ισοπεδωτική πολιτική προστίμων
Η ισχύουσα ΚΥΑ (2158/14.01.2022), όπως και οι προηγούμενες, προβλέπει για τα καταστήματα λιανικής πώλησης, κομμωτήρια κλπ και για κάθε παράβαση, πρόστιμο 5000 ευρώ και αναστολή λειτουργίας για δεκαπέντε μέρες ανεξαρτήτως επιφανείας, εξισώνοντας κάθε μικρό συνοικιακό μαγαζάκι με τα πολυκαταστήματα των εκατοντάδων και χιλιάδων τετραγωνικών, στέλνοντας περίπατο κάθε έννοια αναλογικότητας. Πέρα από το ότι τέτοιου ύψους πρόστιμο, για ένα μικρομάγαζο δεκαπέντε τετραγωνικών στο Περιστέρι ή στη Δραπετσώνα είναι εξοντωτικό, ενώ για ένα πολυκατάστημα του κέντρου μπορεί να αντιπροσωπεύει μόνο την είσπραξη που γίνεται σε λίγα λεπτά, η δεκαπενθήμερη αναστολή στερεί τη δυνατότητα στον μικροεπαγγελματία να δουλέψει για να ξεπληρώσει το χρέος.
Αντίθετα, σε μια επίδειξη διακριτικής μεταχείρισης, η παράβαση των παραπάνω κανόνων, σε ό,τι αφορά τις «λοιπές επιχειρήσεις» και νομικά πρόσωπα, δηλαδή τράπεζες, βιομηχανίες, επιχειρήσεις παροχής υπηρεσιών κλπ, επιφέρει πρόστιμο 5000 ευρώ επίσης, χωρίς όμως αυτό να συνοδεύεται και με αναστολή λειτουργίας, πράγμα που έρχεται σε αντίθεση με την αρχή της ισότιμης μεταχείρισης όλων.
Επικίνδυνοι ανορθολογισμοί
Η ίδια ΚΥΑ προβλέπει για τους εσωτερικούς χώρους απόσταση 1,5 μέτρο μεταξύ των ατόμων και 2 τ.μ. ανά άτομο στους ωφέλιμους χώρους (π.χ. αυτούς στους οποίους κινούνται οι πελάτες), με εξαίρεση τα σούπερ μάρκετ, στα οποία είναι 9 τ.μ. ανά άτομο. Αυτό σημαίνει ότι σε ένα κατάστημα με ωφέλιμο χώρο 100 τ.μ. επιτρέπεται να εισέρχονται 50 άτομα, ακόμη και μη εμβολιασμένοι, αρκεί να διαθέτουν πιστοποιητικό αρνητικού τεστ, δημιουργώντας έτσι το ιδανικότερο περιβάλλον για τη διασπορά του κορωνοιού.
Ανάλογα είναι τα προβλεπόμενα μέτρα και στα καφέ, μπαρ και εστιατόρια, όπου στους εσωτερικούς χώρους επιτρέπεται η είσοδος εμβολιασθέντων ή νοσησάντων σε αριθμό ίσο με όσους προβλέπει η άδεια του μαγαζιού, αρκεί να τηρούνται οι αποστάσεις των τραπεζιών, (οι οποίες σε καμία περίπτωση δεν αρκούν, πχ 90 cm από τραπέζι σε τραπέζι όταν δεν παρεμβάλλονται καθήμενοι), ενώ τον Ιούλιο του 2021, με σημαντικά λιγότερα κρούσματα, η πρόβλεψη ήταν για είσοδο πελατών στο 85% της άδειας του μαγαζιού. Αν αντιπαραθέσει κανείς την σημερινή εικόνα του εσωτερικού ενός εστιατορίου 100 τ.μ. με 50 πελάτες συν τους εργαζόμενους, με την εικόνα ενός καλοκαιρινού beach bar, στο οποίο επιτρεπόταν να καθίσουν μόνο δύο άτομα κάτω από μια ομπρέλα, τότε θα έχει πάρει μια ιδέα της σύγχυσης των ανθρώπων που αποφασίζουν για τη διαχείριση της πανδημίας.
Διαγνωστικά τεστ
Eνάμισυ χρόνο πήρε στην κυβέρνηση να αντιληφθεί την αξία των διαγνωστικών τεστ –παρά τις παροτρύνσεις των ειδικών- για να αρχίσει να τα διανέμει δωρεάν. Αυτό όμως αφορά τα φθηνά self test κι όχι τα ακριβότερα PCR, που εκτελούνται μόνο ιδιωτικά, αν και είναι πια γνωστό ότι τα πρώτα έχουν σχετικά χαμηλό δείκτη αξιοπιστίας σε ό,τι αφορά τη μετάλλαξη Όμικρον. Ακόμη περισσότερος χρόνος χρειάστηκε μέχρι το αρμόδιο υπουργείο να καθορίσει ανώτατη τιμή για τα τεστ κι αφού πρώτα δημιουργήθηκε σάλος με τις υψηλές τιμές τους και έγινε γνωστό ότι η Κύπρος, αλλά και μιά σειρά δήμοι τα προμηθεύονταν σε σημαντικά χαμηλότερες τιμές.
Μακράν μπροστά…
Η κυβέρνηση υποτίμησε τον κίνδυνο της πανδημίας, τον αντιμετώπισε ως ένα προσωρινό κακό που θα περνούσε γρήγορα και, ως γνήσια νεοφιλελεύθερη, ενδιαφέρθηκε περισσότερο για την «αγορά». Στη συνέχεια, καλλιέργησε το μύθο ότι όλα θα τελείωναν με τα εμβόλια κι ότι σύντομα η κοινωνία θα επανερχόταν στην κανονικότητα.
Ακόμη και τώρα επιλέγει να στερεί ολόκληρα τμήματα από τα δημόσια νοσοκομεία, μετατρέποντας τα σε κλινικές Covid-19, βάζοντας σε κίνδυνο χιλιάδες ασθενείς που πρέπει να νοσηλευτούν γιατί πάσχουν από άλλες ασθένειες, παρά να προχωρήσει στην επίταξη και να εντάξει σε υποχρεωτικό πρόγραμμα εφημεριών τις ιδιωτικές κλινικές, που, εκμεταλλευόμενες τις τεράστιες δυσκολίες των δημόσιων δομών υγείας, εγγράφουν τεράστια κέρδη λειτουργώντας κυβερνητικώ ελέω ως κλινικές Covid free. Είναι χαρακτηριστικό ότι το Α’ εξάμηνο του 2021 έγιναν στα δημόσια νοσοκομεία 37% λιγότερες επεμβάσεις από ότι στα Α’ εξάμηνα των ετών πριν την έλευση του κορωνοϊού, ενώ σήμερα η αναμονή για καρδιοχειρουργική επέμβαση, πχ στον Ευαγγελισμό, είναι 8 έως 10 μήνες.
Συνεχίζει να επιμένει στην πανταχόθεν βαλλόμενη πρόβλεψη για κλείσιμο μιας σχολικής τάξης μόνο εάν νοσήσει το 50% συν ένα, δημιουργώντας συνθήκες πραγματικής εκκόλαψης του κορωνοϊού.
Για να μην πιεστεί να ενισχύσει οικονομικά τον κλάδο της διασκέδασης-εστίασης, τον άφησε ελεύθερο στη διάρκεια των γιορτών, με αποτέλεσμα να οδηγηθούμε σε ρεκόρ καθημερινών κρουσμάτων λίγες μέρες αργότερα, όπως προβλεπόταν.
Πολύ πρόσφατα υιοθέτησε άκριτα την οδηγία του αμερικάνικου CDC για επάνοδο στην εργασία μετά από μόλις πέντε μέρες νόσησης χωρίς τεστ, απ’ την οποία το ίδιο αναδιπλώθηκε μετά τις σφοδρές αντιδράσεις επιστημονικών ενώσεων και αφού αποκαλύφθηκε ότι η οδηγία αυτή ήταν αποτέλεσμα πιέσεων των μεγάλων οικονομικών συμφερόντων.
Αυτοί και άλλοι πολλοί είναι οι βασικοί λόγοι της θλιβερής πρωτιάς της Ελλάδας στους θανάτους από Covid-19, ανά εκατομμύριο κατοίκους. Η χώρα μας είναι πρώτη ανάμεσα σε όλο το δυτικό κόσμο, με εξαίρεση τη Βουλγαρία, τη Ρουμανία, τη Λιθουανία και την Ουγγαρία. Συγκεκριμένα, από 14/4/2021 έως 10/12/2021, ενώ ο μέσος όρος θανάτων ανά εκατομμύριο κατοίκων στις χώρες της Ε.Ε. ήταν 468, στην Ελλάδα ήταν 942, δηλαδή το διπλάσιο.
Αυτό βέβαια το γεγονός καθόλου δεν εμποδίζει τα καθεστωτικά ΜΜΕ να ψάλουν καθημερινά το λιβανωτό της κυβέρνησης και να την εμφανίζουν ως κορυφαία στη διαχείριση της κρίσης του κορωνοίού.
Εν κατακλείδι, η έκρηξη των θυμάτων της πανδημίας δεν συνιστά φυσικό φαινόμενο, αλλά είναι το αποτέλεσμα μιας πολιτικής που εστιάζει απροκάλυπτα και μόνο στη διασφάλιση του καπιταλιστικού κέρδους. Πέραν αυτού όμως, το «επιτελικό κράτος» επιλέγει να το κάνει με τον πιο αλλοπρόσαλλο και κοινωνικά επιζήμιο τρόπο. Παρά την αμέριστη στήριξη από τα φιλικά της ΜΜΕ, δύσκολα θα μπορεί να κρύβεται για πολύ ακόμη.
