Πηγή: Jacobin (03/06/2022)
Όταν ο Τζο Μπάιντεν εκλέχτηκε πρόεδρος, έβαλε τέλος στα συμβόλαια παραχώρησης φυλακών σε ιδιωτικές εταιρείες — με μια κραυγαλέα εξαίρεση: το ICE (Υπηρεσία Μετανάστευσης και Τελωνείων). Σήμερα, πάνω από το 70% των κρατουμένων μεταναστών βρίσκονται σε ιδιωτικές φυλακές.
Στις 26 Ιανουαρίου 2021, λιγότερο από μία εβδομάδα μετά τη ανάληψη των καθηκόντων του, ο πρόεδρος Τζο Μπάιντεν εξέδωσε το Εκτελεστικό Διάταγμα 14006, που έδινε εντολή στο Υπουργείο Δικαιοσύνης να τερματίσει τα συμβόλαια ανάθεσης των φυλακών σε ιδιωτικές εταιρείες. Αν και επρόκειτο απλώς για επιστροφή στην πολιτική της εποχής Ομπάμα, η οποία είχε ακυρωθεί από τον Ντόναλντ Τραμπ το 2017, η διάταξη αντιπροσώπευε ουσιαστική βελτίωση σε σχέση με το status quo και πιθανώς σηματοδοτούσε την προθυμία της κυβέρνησης Μπάιντεν να αντιμετωπίσει ορισμένα από τα πιο κραυγαλέα φαινόμενα στο σωφρονιστικό σύστημα των ΗΠΑ.
Δυστυχώς, αυτή η αλλαγή πολιτικής είχε μια κραυγαλέα εξαίρεση: η Υπηρεσία Μετανάστευσης και Τελωνείων (ICE) διατήρησε τη δυνατότητα να αναθέτει σε ιδιωτικές εταιρείες τη λειτουργία των «κέντρων κράτησης» μεταναστών. Στις ιδιωτικές φυλακές για τους μετανάστες επικρατούν οι πιο ανησυχητικές και βάναυσες συνθήκες στο αμερικανικό σωφρονιστικό σύστημα, με διακρίσεις σε βάρος των LGBT κρατουμένων και εκτεταμένες παραβιάσεις των όρων εργασίας των κρατουμένων. Τον Οκτώβριο του 2020 πραγματοποιήθηκαν εντατικοί έλεγχοι στα κέντρα κράτησης, καθώς κρατούμενοι σε ιδιωτική φυλακή της ICE στην πολιτεία της Τζόρτζια κατέθεσαν ότι εξαναγκάστηκαν να υποβληθούν σε υστερεκτομή. Ενώ η απαγόρευση ανάθεσης σε ιδιώτες της διαχείρισης των κέντρων κράτησης μεταναστών ήταν βασικός άξονας του προγράμματος του Μπάιντεν για την ποινική δικαιοσύνη στις εκλογές του 2020, ο πρόεδρος δεν έχει κάνει τίποτα μέχρι στιγμής σε αυτό το πεδίο.
Η εξαίρεση του Μπάιντεν για τις ιδιωτικές φυλακές για τους μετανάστες είναι σκόπιμη, αποτέλεσμα της ιδιωτικοποιημένης μορφής που έχει λάβει η κράτηση μεταναστών. Ενώ μόνο το 8% των συνολικών κρατουμένων σε ομοσπονδιακές φυλακές κρατείται σε ιδιωτικά κέντρα κράτησης, το ποσοστό των κρατούμενων μεταναστών που είναι έγκλειστοι σε ιδιωτικές εγκαταστάσεις φτάνει το 73%. Η κατάργηση των ιδιωτικών φυλακών για μετανάστες θα σήμαινε το κλείσιμο των περισσότερων φυλακών για μετανάστες σε εθνικό επίπεδο, αναγκάζοντας την ομοσπονδιακή κυβέρνηση είτε να κλείσει εκατοντάδες εγκαταστάσεις είτε να τις θέσει υπό δημόσιο έλεγχο.
Πολυεθνικές εταιρείες, όπως το GEO Group και η CoreCivic, συνθέτουν τη ραχοκοκαλιά των αμερικανικών υποδομών κράτησης μεταναστών, λειτουργώντας ανεξάρτητες φυλακές μεγάλης κλίμακας και συνάπτοντας συμβάσεις με εκατοντάδες τοπικές φυλακές σε όλη τη χώρα. Η ICE βασίζεται στον ιδιωτικό τομέα για να κρατά φυλακισμένους περισσότερους από πεντακόσιες χιλιάδες μετανάστες χωρίς χαρτιά ετησίως.
Αυτός ο παράξενος «δημόσιος-ιδιωτικός» χαρακτήρας της κράτησης μεταναστών δεν προέκυψε εν κενώ. Μια σύντομη αναδρομή στην ιστορία της κράτησης μεταναστών στις ΗΠΑ αποδεικνύει ότι η βιομηχανία των φυλακών για μετανάστες είναι προϊόν της νεοφιλελεύθερης στροφής προς την ιδιωτικοποίηση και την απορρύθμιση. Ο σημερινός τρόπος κράτησης μεταναστών έχει τις ρίζες του στα τέλη της δεκαετίας του ’70 και του ’80, όταν η πολιτική αναταραχή στην Αϊτή και η χαλάρωση των περιορισμών στη μετανάστευση από τον Φιντέλ Κάστρο οδήγησαν εκατοντάδες χιλιάδες Αϊτινούς και Κουβανούς να μεταναστεύσουν στις Ηνωμένες Πολιτείες. Ερχόμενοι στις ΗΠΑ για αναζήτηση σταθερότητας και οικονομικών ευκαιριών, αποτέλεσαν το μεγαλύτερο κύμα μετανάστευσης στις Ηνωμένες Πολιτείες μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Οι μετανάστες αυτοί αντιμετωπίστηκαν με εχθρότητα από μεγάλο μέρος του αμερικανικού λαού και την κυβέρνηση του Ρόναλντ Ρίγκαν, που γρήγορα θέσπισε σκληρές πολιτικές κράτησης και έχτισε αυτοσχέδια «κέντρα μετεγκατάστασης».
Εκείνη την εποχή, το αμερικανικό πολιτικό σύστημα διένυε μια ιστορική μετάβαση προς τον νεοφιλελευθερισμό. Καθώς ο Ρίγκαν μείωνε τους φόρους στα εισοδήματα και προωθούσε μέτρα λιτότητας υπό το λάβαρο του περιορισμού της «κυβερνητικής σπατάλης και της αναποτελεσματικότητας», η κυβέρνησή του προέβαλε την ιδιωτικοποιημένη λειτουργία των φυλακών ως πιθανή πηγή εξοικονόμησης πόρων. Η κράτηση μεταναστών αποτέλεσε το κρίσιμο βήμα μετάβασης προς τις ιδιωτικές φυλακές, καθώς η τότε αναπτυσσόμενη βιομηχανία κράτησης επέτρεψε περισσότερους πειραματισμούς από τους ιδιώτες που την ανέλαβαν, σε σύγκριση με το ήδη καθιερωμένο (δημόσιο) ομοσπονδιακό σωφρονιστικό σύστημα.
Τόσο η Corrections Corporation of America (τώρα CoreCivic) όσο και η Wackenhut Corporation (τώρα GEO Group) συνήψαν τα πρώτα τους ομοσπονδιακά συμβόλαια τη δεκαετία του 1980. Αυτές οι συμφωνίες αφορούσαν τις φυλακές μετανάστευσης στο Χιούστον του Τέξας και στην Aurora του Κολοράντο. Οι εταιρείες αυτές, και πολλές ακόμα, δημιούργησαν γρήγορα ένα εκτεταμένο δίκτυο ιδιωτικών φυλακών για μετανάστες.
Αυτά τα κέντρα κράτησης επιτρέπουν στην κυβέρνηση να συγκαλύπτει τις ευθύνες της για τις άθλιες συνθήκες στις φυλακές μεταναστών. Ενώ και στις κρατικές φυλακές υπάρχουν κακές πρακτικές, αυτές υπόκεινται σε δημόσιο έλεγχο σε μεγαλύτερο βαθμό. Τα ιδιωτικά κέντρα κράτησης δεν υποχρεούνται να ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις του Νόμου σχετικά με την Ελευθερία της Πληροφορίας και μπορούν να αποκρύκτουν από το κοινό πληροφορίες, όπως, μεταξύ άλλων, τον αριθμό των θανάτων και των σεξουαλικών επιθέσεων κατά τη διάρκεια της κράτησης.
Η πιο άμεση λύση για τις παραβιάσεις στην κράτηση μεταναστών θα ήταν η κατάργηση της. Ενώ τα ιδιωτικά κέντρα κράτησης είναι πραγματικά επικίνδυνα, οι φυλακές για τους μετανάστες, γενικά, είναι μια περιττή υπέρβαση της κρατικής εξουσίας. Η άποψη, την οποία υποστηρίζουν οι δεξιοί υπερασπιστές των κέντρων κράτησης, ότι η συνέχιση τους προστατεύει την εθνική ασφάλεια, δεν αποδεικνύεται. Το 79% των κρατουμένων δεν έχουν ποινικό μητρώο ή έχουν διαπράξει μόνο κάποιο μικρό αδίκημα, όπως τροχαία παράβαση. Ενώ η ποινικοποίηση των μεταναστών χωρίς χαρτιά πηγάζει τελικά από ένα διαλυμένο και εκμεταλλευτικό σύστημα μετανάστευσης, το κλείσιμο των φυλακών για μετανάστες είναι το απαραίτητο πρώτο βήμα για την προστασία των ευάλωτων ατόμων και των οικογενειών.
Δυστυχώς, μια συστημική αλλαγή μοιάζει απίθανο να συμβεί. Ενώ υπάρχει μια άνευ προηγουμένου κοινωνική αντίδραση για την κράτηση μεταναστών τα τελευταία χρόνια, η βιομηχανία κράτησης μεταναστών εξακολουθεί να ακμάζει. Από την ορκωμοσία του Μπάιντεν μέχρι σήμερα, η ICE έχει συνάψει πολλαπλές συμβάσεις με ιδιωτικές εταιρείες φυλακών, αξίας άνω των 260 εκ. δολαρίων. Η αποτυχία της κυβέρνησης Μπάιντεν να ενεργήσει κατά εταιρειών όπως η GEO Group και η CoreCivic αποδεικνύει την πάγια απροθυμία του προέδρου να αμφισβητήσει τα πιο ανησυχητικά στοιχεία της νεοφιλελεύθερης οικονομίας. Μέχρι να εκπληρώσει την προεκλογική του υπόσχεση να καταργήσει τις ιδιωτικές φυλακές για μετανάστες, η υποτιθέμενη δέσμευση του Μπάιντεν να οικοδομήσει ένα «δίκαιο και ανθρώπινο σύστημα μετανάστευσης» μοιάζει κούφια.
Μετάφραση: Ερμιόνη Φρεζούλη
