Δεν είναι η πρώτη φορά που ο Μοκτάντα αλ-Σάντρ (Muqtada al-Sadr) αναγγέλλει ότι εγκαταλείπει την πολιτική. Να τι σημαίνει αυτό για το Ιράκ.
Πηγή: Vox (1.09.2022) | Μετάφραση: Κυριακή Κλοκίτη
Αυτή την εβδομάδα, η πρωτεύουσα του Ιράκ έχει παγιδευτεί σε έναν κύκλο θανατηφόρας βίας μεταξύ πολιτικών φατριών.
Τη Δευτέρα [29.08.2022], ο ηγέτης Μοκτάντα αλ-Σάντρ, που έχει ισχυρή κοινωνική επιρροή, παραιτήθηκε από την πολιτική ζωή και, σε απάντηση, οι υποστηρικτές του εισέβαλαν στη βαριά οχυρωμένη Πράσινη Ζώνη, στη Βαγδάτη. Ένοπλες πολιτοφυλακές διέλυσαν τους διαδηλωτές και στη σύγκρουση που ακολούθησε, περισσότεροι από 34 άνθρωποι σκοτώθηκαν στη Βαγδάτη και σε άλλες πόλεις.
Αυτή είναι το πιο κοντινό σημείο σε εμφύλιο πόλεμο όπου έχει φτάσει τα τελευταία χρόνια το Ιράκ, λέει η Μαρσίν Αλσαμάρι (Marsin Alshamary), Ιρακινοαμερικανή πολιτική επιστήμονας, ερευνήτρια στη Σχολή Κέννεντι του Χάρβαρντ (Harvard Kennedy School).
Η συνεχιζόμενη σύγκρουση που έχει παραλύσει τη χώρα οφείλεται σε πολύπλοκα εσωτερικά πολιτικά θέματα – ο ίδιος ο Σάντρ υπήρξε από καιρό μια ισχυρή προσωπικότητα στην πολιτική σκηνή του Ιράκ. Οι πιο πρόσφατες ρίζες της, ωστόσο, βρίσκονται ένα χρόνο πριν, σε μια εκλογή όπου το κίνημα του Σάντρ κέρδισε τις περισσότερες έδρες. Τους επόμενους μήνες, ο Σάντρ δεν μπόρεσε να εξασφαλίσει έναν πλειοψηφικό συνασπισμό της αρεσκείας του και τον Ιούλιο προέτρεψε τους βουλευτές από την παράταξή του να παραιτηθούν. Αλλά η ιρακινή πολιτική προχώρησε γρήγορα και, καθώς άλλα κόμματα έσπευσαν να σχηματίσουν νέα κυβέρνηση, οι οπαδοί του Σάντρ πραγματοποιούσαν διαδηλώσεις έξω από κυβερνητικά κτίρια, και σε κάποια στιγμή κατέλαβαν ακόμη και το κοινοβούλιο. Εν τω μεταξύ, η θρησκευτική πολιτική μπήκε στο παιχνίδι, καθώς ένας εξέχων κληρικός στο Ιράν παρότρυνε τους Ιρακινούς οπαδούς του να έρθουν σε ρήξη με τον Σάντρ.
«Για τον μέσο Ιρακινό που ζούσε εκείνη τη νύχτα του τρόμου [τη Δευτέρα], ένιωθε πραγματικά σαν να επιστρέφει στον πόλεμο, οπότε ακουγόταν ο συνεχής ήχος των πυροβολισμών όλη τη νύχτα», μου είπε η Αλσαμάρι. «Δεν ξέραμε αν θα ξυπνούσαμε σ’ έναν εμφύλιο πόλεμο στη χώρα».
Για να καταλάβουμε γιατί η παραίτηση ενός ανθρώπου που έχει παραιτηθεί από την πολιτική πολλές φορές στο παρελθόν οδήγησε σε βία στους δρόμους, γιατί η πολιτική ελίτ στο Ιράκ είναι τόσο ασταθής αυτή τη στιγμή και γιατί πολλοί Αμερικανοί παρεξηγούν και τα δύο (σημείωση: υπερεκτιμούν το ρόλο του Ιράν στην κρίση), μιλήσαμε με την Αλσαμάρι, η οποία μόλις είχε επιστρέψει από το Ιράκ όπου εδρεύει. Η συζήτησή μας έχει υποστεί ελαφρά επεξεργασία όσον αφορά τη διάρκεια και τη σαφήνεια.
Τι συνέβη τη Δευτέρα στο Ιράκ και γιατί είναι τόσο σημαντικό από την άποψη της πολιτικής κατάστασης εκεί;
Για να το εξηγήσω αυτό, θα πρέπει να γυρίσω στον Οκτώβριο του 2021. Το Ιράκ είχε πρόωρες εκλογές, που προέκυψαν εξαιτίας ενός κινήματος διαμαρτυρίας, το οποίο απαιτούσε αλλαγή του εκλογικού νόμου και πρόωρες εκλογές – επειδή οι καθημερινοί Ιρακινοί είχαν βαρεθεί το κράτος. Είχαμε, λοιπόν, αυτές τις πρόωρες εκλογές και ένα νέο εκλογικό νόμο, ο οποίος είχε πολύ περισσότερες περιφέρειες από τον προηγούμενο νόμο. Άλλαξε πραγματικά τον τρόπο με τον οποίο οι άνθρωποι έκαναν εκστρατεία και τον τρόπο με τον οποίο σχηματίζονται τα κόμματα.
Στις εκλογές αυτές, νικητής αναδείχτηκε το κίνημα των Σαδριστών. Είχαν 73 βουλευτές.
Ηγέτης του κινήματος των Σαδριστών είναι ο Μοκτάντα αλ-Σάντρ, τον οποίο όλοι γνωρίζουν ως τον άνθρωπο που διηύθυνε την εξέγερση το 2003-4 κατά της αμερικανικής κατοχής του Ιράκ. Είναι κληρικός, ηγέτης του κοινωνικού κινήματος και πολιτικός. Όταν το κόμμα του κέρδισε τόσες έδρες, αποφάσισε ότι ήθελε να δημιουργήσει μια κυβέρνηση πλειοψηφίας παρά μια κυβέρνηση συναίνεσης. Το Ιράκ έχει οικοδομηθεί γύρω από κυβερνήσεις συναίνεσης λόγω του μεγάλου αριθμού διαφορετικών εθνοτικών και θρησκευτικών ομάδων που παράγουν κόμματα.
Σε μια κυβέρνηση συναίνεσης, η εξουσία μοιράζεται μεταξύ διαφορετικών ομάδων που συμφωνούν σε ορισμένους υποψηφίους για διάφορες σημαντικές θέσεις στην κυβέρνηση. Αλλά ο Μοκτάντα αλ-Σάντρ ήθελε να το αλλάξει αυτό. Ήθελε να [σχηματίσει τη δική του πλειοψηφία] σε συντονισμό με συμμάχους από το Κουρδικό Δημοκρατικό Κόμμα, το μεγαλύτερο κουρδικό πολιτικό κόμμα στο Ιράκ, και με ορισμένα από τα σουνιτικά πολιτικά κόμματα [απωθώντας ουσιαστικά τα άλλα κόμματα από κυβερνητικές θέσεις και στην αντιπολίτευση].
Απέτυχε να το πράξει για πολλούς λόγους, επειδή οι μακροχρόνιοι ανταγωνιστές του, ο πρώην πρωθυπουργός Νούρι αλ-Μαλίκι (Nouri al-Maliki) και τα άλλα σιιτικά πολιτικά κόμματα, αντιτάχθηκαν σε πολλές από τις προσπάθειές του να το κάνει. Και υπήρχε μεγάλη διαμάχη. Χρειάστηκαν εννέα μήνες, έως ότου φτάσαμε σε ένα σημείο, τον Ιούλιο του 2022, όπου ο Μοκτάντα αλ-Σάντρ είχε αγανακτήσει τόσο πολύ από την αδυναμία να σχηματίσει αυτήν την κυβέρνηση πλειοψηφίας, που απείλησε να αποσύρει πραγματικά τους βουλευτές του και να τους παραιτήσει.
Αυτό δεν έχει ξαναγίνει στην πολιτική του Ιράκ
Κανείς δεν πίστευε ότι θα το κάνει, παρεμπιπτόντως. Κανένας. Μέχρι που τελικά το έκανε.
Αντί να τρέχουν όλοι κοντά του και να του λένε: «Θα σε φέρουμε πίσω, πώς μπορούμε να κάνουμε το συζητήσουμε», αυτό που κάνουν τελικά τα κόμματα είναι να προχωρήσουν κανονικά. Φέρνουν τους δεύτερους από κάθε περιφέρεια και, στη συνέχεια, έχουμε ένα καινούριο άθροισμα 73 βουλευτών. Ενισχύονται τα ποσοστά των αντιπάλων του. Και έτσι γίνονται τελικά η δύναμη που σχηματίζει την κυβέρνηση, και προχωρούν να προτείνουν κάποιον για την πρωθυπουργία. Όλα αυτά εξοργίζουν πραγματικά τον Μοκτάντα αλ-Σάντρ.
Στις αρχές Αυγούστου, ο ίδιος στέλνει τους οπαδούς του να εισβάλουν στην Πράσινη Ζώνη, την βαριά οχυρωμένη ζώνη όπου βρίσκεται η πρεσβεία των ΗΠΑ, άλλες πρεσβείες και κεντρικά γραφεία της κυβέρνησης του Ιράκ, καθώς και ανάκτορα και το προεδρικό μέγαρο. Είναι ειρηνική κινητοποίηση, αλλά όλοι ανησυχούν ότι θα στραφεί στη βία. Οι διαδηλωτές απαιτούν νέες εκλογές. Λένε ότι ολόκληρο το σύστημα είναι διεφθαρμένο, ότι το Ιράκ πρέπει να αλλάξει ολόκληρο το πολιτικό του σύστημα. Και όλοι ανησυχούν ότι ένας εμφύλιος πόλεμος θα ξεσπάσει από τη μια μέρα στην άλλη, επειδή οι αντίπαλοι του Μοκτάντα αλ-Σάντρ -γνωστοί ως Συντονιστικό Πλαίσιο- έχουν παραστρατιωτικές ομάδες και ο ίδιος ο Σάντρ έχει μια παραστρατιωτική ομάδα. Υπάρχει μια βαθιά ανησυχία στη Βαγδάτη ότι αντιμετωπίζουμε έναν εμφύλιο πόλεμο.
Ωστόσο, αυτό δεν συμβαίνει αμέσως. Υπάρχουν διάφορες εκκλήσεις για διάλογο από ανθρώπους εντός της ιρακινής κυβέρνησης, καθώς και από αντιπάλους του Σάντρ. Ο ίδιος αρνείται κάθε διάλογο, και αυτή είναι πραγματικά η κατάσταση στην οποία παραμένει το Ιράκ -παράλυτο για μερικές εβδομάδες, μέχρι πριν από λίγες ημέρες, όταν ξυπνάμε με την είδηση ότι ο Σάντρ έφυγε από την πολιτική.
Παραιτήθηκε με tweet τη Δευτέρα. Αυτό σημαίνει ότι έφυγε από την πολιτική;
Εξαιρετική ερώτηση, γιατί πραγματικά, δεν το ξεκαθαρίζει. Ο Σάντρ έχει «φύγει από την πολιτική» αρκετές φορές στο παρελθόν. Συνήθως είναι πριν από τις εκλογές, γιατί προσπαθεί να πετύχει παραχωρήσεις. Δεν είμαστε σίγουροι τι σημαίνει αυτή τη φορά, επειδή τα μέλη του στο κοινοβούλιο έχουν ήδη παραιτηθεί. Τι περισσότερο σημαίνει λοιπόν; Ότι πρόκειται να αποσύρει γραφειοκράτες και υψηλόβαθμους αξιωματούχους εντός των κυβερνητικών θεσμών και να τους πει ότι δεν συμμετέχουν πλέον στην κυβέρνηση με οποιονδήποτε τρόπο; Σημαίνει ότι δεν θα κάνει καμία πολιτική δήλωση στο εξής; Δεν διευκρινίζει.
Μετά τη δήλωση του Μοκτάντα στο Twitter τη Δευτέρα σχετικά με το ότι εγκαταλείπει την πολιτική, ξεσπά κόλαση στη Βαγδάτη και στο νότο.
Οι συγκρούσεις μεταξύ των διαδηλωτών και των παραστρατιωτικών ομάδων έγιναν όλο και πιο βίαιες. Βλέπουμε να βγαίνουν όλα τα είδη όπλων που θα βλέπατε σε ένα πεδίο μάχης . Υπάρχει απαγόρευση κυκλοφορίας στη Βαγδάτη. Η σύγκρουση εκτείνεται πέρα από την Πράσινη Ζώνη, μετακινείται σε γειτονιές στη Βαγδάτη, ιδιαίτερα σε εκείνες όπου βρίσκονται οι οπαδοί του Σάντρ, και ακούμε νέα για συγκρούσεις σε πόλεις όπως η Βασόρα (Basra), η οποία είναι η νοτιότερη πόλη του Ιράκ, η Ναζρίγια (Nazriya) και η Ντιβανίγια (Diwaniya), σημαντικές πόλεις στο νότιο Ιράκ.
Για τον μέσο Ιρακινό που έζησε εκείνη τη νύχτα του τρόμου, ήταν πραγματικά σαν να επιστρέφει στον πόλεμο, στον οποίο ακουγόταν ο συνεχής ήχος των πυροβολισμών όλη τη νύχτα. Δεν ξέραμε αν θα ξυπνούσαμε σ’ έναν εμφύλιο πόλεμο στη χώρα. Οι περισσότεροι αναλυτές πίστευαν ότι αυτή επρόκειτο να είναι μια μακρά αντιπαράθεση μεταξύ της πολιτοφυλακής του Σαντρ -Saraya al-Salam, ή των Ταξιαρχιών Ειρήνης- και άλλων πολιτοφυλακών, άλλων σιιτικών πολιτοφυλακών στο Ιράκ.
Αλλά την επόμενη μέρα, λίγο μετά το μεσημέρι ώρα Βαγδάτης, ο Μοκτάνα αλ-Σάντρ δίνει συνέντευξη Τύπου. Σε αυτή τη συνέντευξη Τύπου, φαίνεται σαν τιμωρημένος, είναι απολογητικός, ζητά συγγνώμη από το ιρακινό κοινό για τη βία, για όσα χρειάστηκε να περάσουν εκείνη τη νύχτα. Μαλώνει τους οπαδούς του, λέγοντας ότι το κίνημά τους δεν είναι βίαιο, ότι δεν πρέπει να σύρουν το Ιράκ στη διαφθορά και τη βία, διότι το Ιράκ είναι ήδη διεφθαρμένο, δεν χρειαζόμαστε περισσότερα προβλήματα. Φτάνει μάλιστα σε σημείο να πει ότι και αυτοί που σκοτώθηκαν και οι δολοφόνοι είναι όλοι στην κόλαση, κάτι που είναι μια πολύ, πολύ έντονη καταδίκη των δικών του οπαδών.
Δίνει επίσης στους οπαδούς του μια ώρα για να εγκαταλείψουν την Πράσινη Ζώνη και να σταματήσουν κάθε βία. Και το αποτέλεσμα είναι ακαριαίο, παρεμπιπτόντως. Όλοι ανακουφίστηκαν όταν τους είπε να φύγουν γιατί ξέραμε ότι θα τον ακολουθούσαν.
Αυτό είναι μια μεγάλη ανατροπή. Τι πυροδότησε όλα αυτά;
Μπορώ να μπω για λίγο στα ζιζάνια της σιιτικής πολιτικής εξουσίας; Ο Σάντρ, αν και φοράει τουρμπάνι και μοιάζει πολύ με κληρικό, δεν έχει την κληρική εξουσία να γίνει πνευματικός οδηγός για τους Σιίτες.
Οι Σιίτες Μουσουλμάνοι πρέπει να βρουν έναν συγκεκριμένο υψηλόβαθμο κληρικό που να είναι σε θέση να τους κατευθύνει σε προσωπικά, κοινωνικά και, μερικές φορές, ακόμη και σε πολιτικά ζητήματα. Για να γίνεις αυτή η προσωπικότητα, όμως, πρέπει να περάσεις από πολλή εκπαίδευση και να φτάσεις σε αυτό το επίπεδο όπου ουσιαστικά γίνεσαι αγιατολάχ. Ο πατέρας του Σάντρ, ο οποίος δημιούργησε τη βάση του κινήματος των Σαδριστών που βλέπουμε σήμερα, ήταν ταυτόχρονα αγιατολάχ και ηγέτης του κοινωνικού κινήματος.
Ο Μοκτάντα κληρονόμησε αυτό το κίνημα, αλλά δεν μπόρεσε να καλύψει το κενό του πνευματικού οδηγού. Το πρόσωπο που εμφανίστηκε ήταν κάποιος ονόματι Καντίμ αλ-Χαΐρι Kadhim al-Haeri), ο οποίος ήταν μαθητής του πατέρα του και ο οποίος έγινε ο πνευματικός οδηγός για τον Μοκτάντα και το κίνημα. Αυτός και ο Μοκτάντα είχαν μία σχέση με τα πάνω και τα κάτω της, υπήρχαν σημεία διαφωνίας. Αλλά πριν από το τουίτ του Μοκτάντα, και αυτό που πραγματικά προκάλεσε αυτό το τουίτ, είναι ότι την περασμένη εβδομάδα ο Χαΐρι έκανε μια δήλωση -ζει στο Ιράν αυτή τη στιγμή-, και στη δήλωση αυτή υπάρχουν δύο πράγματα που είναι σημαντικά.
Πρώτον, κάνει την άνευ προηγουμένου κίνηση να εγκαταλείψει τη θέση του και να πει ότι δεν θέλει πλέον να είναι πνευματικός οδηγός για κανέναν, και ότι αν κάποιος από τους οπαδούς του ψάχνει πού να πάει μετά, θα πρέπει να πάει στον Χαμενεΐ (Khamenei), τον ανώτατο ηγέτη του Ιράν. Αυτό είναι άνευ προηγουμένου στο σιϊτικό θρησκευτικό κατεστημένο: κανείς δεν παραιτείται από τη θέση του ως πνευματικού ηγέτη και δεν λέει σε κάποιον να πάει αλλού. Και είναι πολύ περίεργο, γιατί είναι ο Χαμενεΐ αυτός τον οποίο επιλέγει να είναι ο επόμενος πνευματικός ηγέτης. Αυτό είναι το πρώτο χτύπημα στη δήλωση για τον Μοκτάντα αλ-Σάντρ, ο οποίος έχτισε ολόκληρο το κίνημά του γύρω από το να είναι Ιρακινός εθνικιστής και αντι-Ιρανός, τώρα να του λένε ότι αυτός και οι οπαδοί του πρέπει να στραφούν στον Χαμενεΐ.
Το δεύτερο μεγάλο πλήγμα είναι ότι ο Χαΐρι επικρίνει τον Μοκτάντα στη δήλωση. Λέει ότι δεν είναι αληθινός κληρονόμος της κληρονομιάς της οικογένειας Σάντρ, αυτής της λαμπρής οικογένειας κληρικών που έχει εμπλακεί στο Ιράκ για δεκαετίες. Λέει επίσης ότι ο Μοκτάντα αλ-Σάντρ δημιουργεί αυτή τη διαμάχη και το χάος και μεγάλη ένταση μεταξύ των Σιιτών. Δεν λέει ποτέ το όνομα [του Σαντρ], παρεμπιπτόντως, αλλά είναι πολύ ξεκάθαρο για ποιον μιλάει.
Και αυτό το γράμμα πρέπει να είναι ένα χαστούκι στον Μοκτάντα αλ-Σάντρ , το να επικριθεί τόσο πολύ από κάποιον τόσο κοντινό στον πατέρα του, ώστε την επόμενη μέρα να δούμε αυτή την αντίδραση. Αυτό είναι λοιπόν που πυροδότησε τη στάση του.
Πολλοί παρατηρητές στην Ουάσιγκτον θέτουν όλα αυτά γύρω από το Ιράν. Και προφανώς, μιλάμε για έναν κληρικό με μεγάλη επιρροή, που εδρεύει στο Ιράν, αλλά εσείς λέτε ότι πολλά από αυτά έχουν να κάνουν πολύ περισσότερο με την εσωτερική πολιτική του Ιράκ και την πολυπλοκότητα ενός κοινοβουλευτικού συστήματος σε μια χώρα μετά από εμφύλιο πόλεμο, παρά με εξωτερικές δυνάμεις;
Νομίζω ότι η απλοϊκότητα γύρω από τη ρητορική για το Ιράν είναι ότι όλοι βλέπουν αυτή τη σύγκρουση σαν ο Σάντρ να ήταν αυτός ο αντιιρανός ήρωας και το Πλαίσιο Συντονισμού είναι οι φιλοϊρανοί οι κακοί -ενώ στην πραγματικότητα, όλοι στην ιστορία είναι φαύλοι. Η σχέση όλων με το Ιράν είναι πολύ περίπλοκη. Η σχέση που συχνά μεταξύ του Ιράκ και του Ιράν, όπως αποτυπώνεται συχνά, είναι πολύ απλοποιημένη.
Για να πάρουμε ως παράδειγμα τον Μοκτάντα αλ-Σάντρ: Σε πολλές από τις συναντήσεις και τις συνομιλίες μου με τους δυτικούς διπλωμάτες, εκπλήσσομαι από τον βαθμό στον οποίο θέλουν να πιστεύουν ότι ο Μοκτάντα αλ-Σάντρ θα είναι μια αντιιρανική δύναμη στο Ιράκ, ξεχνώντας εντελώς τη βίαιη ιστορία του εναντίον Ιρακινών, εναντίον Αμερικανών, και πώς εκείνη την εποχή, υποστηρίχθηκε από το Ιράν σε αυτές τις προσπάθειες. Τώρα, περιμένω να κοιτάξουν αλλού, καθώς το Ιράν φαίνεται υπεύθυνο για τη χειραγώγηση του Σάντρ για τον τερματισμό της βίας. Νομίζω ότι παρεξηγούν τις προθέσεις του Σαντρ να είναι αντιιρανός. Απλώς προσπαθεί να κεφαλοποιήσει τα αντιιρανικά λαϊκά αισθήματα στο Ιράκ.
Υπάρχει επίσης μια απλοϊκή αφήγηση γύρω από το Πλαίσιο Συντονισμού ότι είναι όλοι φιλοϊρανικές πολιτοφυλακές, ενώ στην πραγματικότητα, στο Πλαίσιο Συντονισμού, υπάρχει κάποιος όπως ο Χάϊντερ αλ-Αμπάντι (Haider al-Abadi), ο πρώην πρωθυπουργός κατά τη διάρκεια του πολέμου με τον ISIS, ο οποίος ήταν στενός σύμμαχος της Ουάσιγκτον, καθώς και ο Αμάρα αλ-Χακίμ (Ammar al-Hakim), ο οποίος ήταν κληρικός και πολιτικός με δεσμούς με τη Δύση. Επομένως, δεν είναι όλοι στο Πλαίσιο Συντονισμού ένθερμοι φιλοϊρανοί πολιτικοί ούτε ο Μοκτάντα αλ-Σάντρ είναι βάσιμα αντι-Ιρανός.
Ανεξάρτητα από όλα αυτά, αυτό που βρίσκω πραγματικά συγκλονιστικό είναι η προθυμία να επιτρέψουμε στο Ιράκ να καεί μόνο και μόνο για να χάσει το Ιράν λίγη επιρροή, όταν υπάρχει μια άλλη ευκαιρία να οικοδομήσουμε στην κοινωνία των πολιτών στο Ιράκ, στο κίνημα διαμαρτυρίας στο Ιράκ που παρήγαγε νέα μέλη στο Κοινοβουλίου και που παρήγαγε ανεξάρτητους βουλευτές, και να τους υποστηρίξουμε ουσιαστικά, επειδή εκπροσωπούν τον ιρακινό δρόμο. Στην πραγματικότητα, είναι επίσης αντιιρανοί, αλλά δεν το κάνουν με τρόπο που να προκαλεί βία και αντιπαράθεση, αλλά το κάνουν με τρόπο που τοποθετεί το συμφέρον του Ιράκ στο κέντρο.
Ως πολιτική επιστήμονας, ποια διαφορετικά σενάρια βλέπεις πέρα από αυτό το πολιτικό αδιέξοδο που παραλύει τη χώρα;
Αυτή τη στιγμή, όλοι μιλούν για νέες εκλογές, πρόωρες εκλογές, για να καθαρίσουμε το έδαφος και να προχωρήσουμε. Είναι σημαντικό, όποιο και αν είναι το επόμενο βήμα, να μην ανταγωνίζεται τον Μοκτάντα αλ-Σάντρ, γιατί παρόλο που φαίνεται ηττημένος, έδειξε ότι έχει τη δύναμη να υποκινήσει έναν εμφύλιο πόλεμο στη χώρα. Ποτέ δεν θέλεις να ταπεινώσεις ένα ήδη ηττημένο άτομο που έχει δύναμη στο δρόμο -και αυτό είναι ένα μάθημα που ελπίζω να έχει πάρει το Πλαίσιο Συντονισμού καθώς προχωρά.
Μακροπρόθεσμα για τη χώρα, ένα πράγμα που με ανησυχεί πραγματικά είναι ότι το Ιράκ δυσκολεύτηκε να πουλήσει δημοκρατία στον λαό του, για προφανείς λόγους — κυρίως, η κακή κατάσταση της κυβέρνησης τα τελευταία 20 χρόνια έκανε τους ανθρώπους να αισθάνονται πολύ επιφυλακτικοί απέναντι στον εκδημοκρατισμό. Η αίσθηση που έχουν οι Ιρακινοί ότι δεν μπορεί να υπάρχει και σταθερότητα και δημοκρατία είναι κάτι που αυξάνεται συνεχώς όσο αυξάνεται η βία.
Η ανησυχία μου είναι ότι, εάν έχουμε άλλες εκλογές, κανείς δεν θα αναγκαστεί να βγει και να ψηφίσει επειδή δεν θα πιστεύει ότι αυτές οι εκλογές θα φέρουν πραγματικά αποτελέσματα. Επειδή πολέμησαν τόσο σκληρά για πρόωρες εκλογές [το 2021], το Ιράκ έχασε τόσα πολλά σε αυτό το κίνημα διαμαρτυρίας για να αλλάξει ο εκλογικός νόμος, και φαίνεται ότι μια δυσαρεστημένη πολιτική ελίτ [Μοκτάντα αλ-Σάντρ] και βασικά η οργή που δημιούργησε είναι αρκετά για να κάνουν το Ιράκ να ξανακυλήσει. Λάβετε υπόψη ότι οι εκλογές χρειάζονται περίπου ένα χρόνο για να σχεδιαστούν και να πραγματοποιηθούν, και ο σχηματισμός κυβέρνησης γίνεται πάντα μήνες μετά. Οι Ιρακινοί συνεχίζουν να ζουν σε αυτό το κενό, όπου τίποτα δεν γίνεται ποτέ και η κυβέρνηση είναι ανίκανη και η ζωή τους δεν φαίνεται να προχωρά, αλλά η σκιά της βίας κρέμεται πάντα πάνω από τα κεφάλια τους.
Παρόλα αυτά, εξεπλάγην που είσαι κάπως αισιόδοξη για το Ιράκ
Η αισιοδοξία μου για το μέλλον του Ιράκ κράτησε μέχρι πρόσφατα, για να είμαι απόλυτα ειλικρινής. Ο λόγος που είμαι αισιόδοξη είναι γιατί όταν επενδύεις προσωπικά στη χώρα δεν μπορείς να κάνεις τίποτα άλλο από το να προσπαθείς να είσαι αισιόδοξη και να δουλεύεις με ό,τι πόρους σου έχουν απομείνει.
Αλλά μεγάλο μέρος της αισιοδοξίας μου πριν από αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι είμαι πολιτική επιστήμονας. Ξέρω, για παράδειγμα, ότι ο μέσος εμφύλιος πόλεμος διαρκεί 10 χρόνια και ο εμφύλιος πόλεμος στο Ιράκ ολοκληρώθηκε αρκετά γρήγορα. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν ήταν αιματηρός ή ότι δεν ήταν δαπανηρός ή ότι δεν πλήγωνε να τον παρακολουθείς. Αλλά το γεγονός ότι δεν κράτησε για μια δεκαετία με έκανε να νιώσω ότι μπορούμε να προχωρήσουμε μπροστά, πέρα από το σεχταρισμό του παρελθόντος. Και στην πραγματικότητα, η ρητορική στο δρόμο έχει γίνει πολύ αντισεχταριστική, οπότε υπήρξε αυτή η εξέλιξη.
Ως πολιτική επιστήμονας, γνωρίζω επίσης ότι η διαδικασία εκδημοκρατισμού είναι μια πολύ μακρά διαδικασία. Είναι πάντα, ξέρετε, ένα βήμα μπροστά, τέσσερα βήματα πίσω. Έτσι κράτησα αυτά τα κομμάτια αισιοδοξίας, μέχρι τις τελευταίες μέρες.
Τα γεγονότα των τελευταίων ημερών με έκαναν να νιώσω ότι μπορούμε να προχωρήσουμε, να κάνουμε εκλογές, να σχηματίσουμε κυβέρνηση, αλλά το κόστος που πληρώνουμε είναι ότι ο ιρακινός λαός ενδιαφέρεται όλο και λιγότερο να ψηφίσει, όλο και λιγότερο εμπιστεύεται τους θεσμούς, και δεν βλέπει ότι η εξουσία που έχει είναι σε θέση να του δώσει την κυβέρνηση που θέλει. Και αυτό είναι κατανοητό – ήμασταν στα πρόθυρα ενός εμφυλίου πολέμου. Επομένως, δεν κατηγορώ τον μέσο Ιρακινό αν κοιτάξει τις επόμενες εκλογές και πει ότι δεν έχει κανένα απολύτως νόημα να ψηφίσει.
