Αν το αποτέλεσμα της 21ης Μαΐου το είπαμε «σοκ», τι μπορούμε να πούμε για το χτεσινό – χωρίς να τερατολογούμε, αλλά και χωρίς οι λέξεις να χάνουν το νόημά τους;
Ένα εκλογικό αποτέλεσμα βρίσκει θέση στην ιστορία μιας κοινωνίας μέσα από τη σύγκριση. Αν υπάρχει μέτρο για να συγκρίνουμε αυτό που έχει συμβεί στην Ελλάδα –ιδίως τον συσχετισμό μεταξύ Δεξιάς και Αριστεράς, που καταγράφηκε (δεν διαμορφώθηκε) χτες–, το μέτρο αυτό είναι η προδικτατορική Ελλάδα. Προς θεού: δεν λέω ότι είμαστε σε προδικτατορική περίοδο. Λέω ότι, όσο κι αν η ΝΔ δεν είναι το ίδιο με τον Βελόπουλο, τη Νίκη ή τους Σπαρτιάτες (το χαρτί αυτό το παίζουν ήδη από χτες οι εκπρόσωποί της), οι τρεις ακροδεξιοί σχηματισμοί που θα βρίσκονται πια στη Βουλή ανήκουν στο ίδιο συνεχές Δεξιάς-Ακροδεξιάς. Με όλες του τις διαφορές, πρόκειται για το χώρο που «χτυπάει μαζί» στα ζητήματα «νόμου/τάξης-ασφάλειας» (απέναντι στην Αριστερά και τα κινήματα), στο μεταναστευτικό (απέναντι στους πρόσφυγες) και στα ελληνοτουρκικά. Αυτή τη συνείδηση κοινής «παράταξης» την καλλιεργούν ήδη από χτες τα Μέσα που κινούνται στο χώρο μεταξύ Δεξιάς και Ακροδεξιάς. Δεν είναι ζήτημα απλά επικοινωνιακής τακτικής: είναι συνείδηση ότι μαζί διαθέτουν πολιτική δύναμη συγκρίσιμη με αυτή που είχαν στη δεκαετία του ’50.
***
Όσα εκκρεμούσαν το βράδυ της 21ης Μαΐου –η αυτοδυναμία της ΝΔ και η διαφορά με τον ΣΥΡΙΖΑ, η είσοδος του ΜΕΡΑ25 στη Βουλή, το πόσα και ποια ακροδεξιά/φιλοακροδεξιά κομματίδια θα περάσουν το 3%–, είχαν χτες βράδυ τη χειρότερη έκβαση:
* Η ΝΔ γίνεται υπερκυρίαρχο κόμμα, με 23 μονάδες διαφορά από τον δεύτερο ΣΥΡΙΖΑ. Παρότι είχε την πρώτη θέση εξασφαλισμένη, η ίδια (όπως η Νίκη και η Πλεύση) επηρεάστηκε από την αποχή — ρεκόρ 20ετίας λιγότερο απ’ όσο επηρεάστηκαν ο ΣΥΡΙΖΑ και το ΜΕΡΑ25. Η ΝΔ κατέβηκε στις εκλογές με συσπείρωση πάνω από 90% σε σχέση με τον Μάιο. Επικράτησε καθαρά στους κατά δήλωση «κεντρώους» ψηφοφόρους (37,1%), κέρδισε μέρος των ακροδεξιών (βλ. κυρίως εισροές από Ελληνική Λύση και Εθνική Δημιουργία), χωρίς σημαντικές απώλειες στην αντίθετη κατεύθυνση, και από τον ΣΥΡΙΖΑ (ξανα)έχασε μόνο τη Ροδόπη. Πέρα από τα ιστορικά εκλογικά προπύργια της Δεξιάς (Σέρρες, Λακωνία), η διαφορά της ΝΔ από τον ΣΥΡΙΖΑ ξεπέρασε τις 30 μονάδες στην Ελλάδα που κερδίζει από τον τουρισμό – και γι’ αυτό (θεωρεί ότι) χάνει από τους πρόσφυγες: στη Χίο (περιφέρεια του Ν. Μηταράκη) (+35,97%), στις Κυκλάδες (+32,5%), στα Δωδεκάνησα (+33,9%). Η υπερτουριστικοποίηση και οι άθλιες συνθήκες εργασίας πάνω στις οποίες αυτή στηρίζεται, κρατικά εγκλήματα σαν αυτό της Πύλου και των Τεμπών, «απορροφήθηκαν» εύκολα και για τους λόγους αυτούς.
* Ενώ το ΜΕΡΑ25-Συμμαχία για τη Ρήξη μένει εκτός (χάνοντας 26.000 ψηφοφόρους του Μαΐου), η Βουλή αποδεικνύεται ευρύχωρη για τη Νίκη και τους άγνωστους ως τώρα Σπαρτιάτες[1], που γίνονται θέμα στον ξένο Τύπο. Τα φιλικά στη ΝΔ Μέσα υποβαθμίζουν το θέμα. Αλλά το κόμμα που έφτιαξε το 2017 ο πρώην σαμαρικός Στίγκας, μέλος παλιότερα του ΛΑΟΣ και πιο πρόσφατα της ΕΛΑΣΥΝ, του χρυσαυγίτη Λαγού, είναι η κύρια δύναμη πια της Ακροδεξιάς, χάρη στη στήριξη Κασιδιάρη, που τους χάρισε τα προπύργια της Χρυσής Αυγής (Λακωνία, Δυτική Αττική, Β’ Πειραιώς): εδώ είναι οι διαφορές με Νίκη και Ελληνική Λύση, που ψηφίζονται κυρίως στη Βόρεια Ελλάδα. Όπως η ΧΑ, οι Σπαρτιάτες τα πήγαν θαυμάσια στις ηλικίες 15-34 (9,2%), ως «κόμμα-ενάντια-στα-κόμματα». Αχρηστεύοντας τις νομοθετικές πρωτοβουλίες κατά του Κασιδιάρη, οι Σπαρτιάτες κέρδισαν 12 έδρες: 1,5 εκατομμύριο κρατικό χρήμα κάθε χρόνο, για να φτιάχνουν δομές ανά την Ελλάδα.
Η επόμενη μέρα
Η συντριπτική ήττα όλων –πλην ΚΚΕ– στο φάσμα Αριστεράς-Κεντροαριστεράς (ΣΥΡΙΖΑ, ΚΚΕ, ΜΕΡΑ και ΑΝΤΑΡΣΥΑ έχασαν δυνάμεις – η τελευταία τις μισές σε σχέση με τον Μάιο), σε συνδυασμό με τη διαφορά ΝΔ-ΣΥΡΙΖΑ, τη δύναμη των τριών ακροδεξιών και της φιλοακροδεξιάς Πλεύσης Ελευθερίας, διαμορφώνει ένα σκηνικό «μιάμισης Ελλάδας»: Η μία, οικονομικά εξασφαλισμένη, δε νιώθει να απειλείται από το κόστος ζωής, το τέλος των επιδοτήσεων στην ενέργεια, τους επικείμενους πλειστηριασμούς, τις προσπάθειες αναθεώρησης του άρθρου 16, τα κρατικά εγκλήματα, από τις υποκλοπές ως τα Τέμπη και την Πύλο. Κι αυτή που απειλείται, συρρικνωμένη και κατακερματισμένη, μπαίνει αντικειμενικά σε έναν κύκλο εσωστρέφειας και δύσκολης ανασύνταξης.
Στον ΣΥΡΙΖΑ, παρά την προφανή αποτυχία του Αλέξη Τσίπρα, πιθανή αμφισβήτησή του από μια (αποδυναμωμένη και κοινοβουλευτικά) εσωτερική κριτική, είναι βέβαιο ότι θα συναντήσει αντιδράσεις: το ρεπορτάζ του χώρου αναφέρει από χτες ακόμα και την απειλή αυτονόμησης από τη νέα κοινοβουλευτική ομάδα των προερχόμενων από το ΠΑΣΟΚ. Το ΜΕΡΑ25-Συμμαχία για τη Ρήξη, παρά τις διορθωτικές κινήσεις μεταξύ Μαΐου και Ιουνίου, έχει ανάλογες δυσκολίες να αντιμετωπίσει – μπροστά σε αυτοδιοικητικές εκλογές τον Οκτώβριο και ευρωεκλογές τον Ιούνιο.
Τα κακά νέα για την Αριστερά αφορούν όλη την Αριστερά – και έτσι πρέπει να τα κουβεντιάσουμε. Δεν είναι μόνο οι εκλογές που μας υποχρεώνουν – κατά τη γνώμη μου, δεν είναι καν κυρίως οι εκλογές. Πώς κάνει κανείς δυο πράγματα ταυτόχρονα – να συζητάει τι έφταιξε και μαζί να οργανώνει την άμυνα για την κοινωνία και τη δημοκρατία; Αυτό, νομίζω, είναι το κρίσιμο. Να μην αρχίσουμε και να μην τελειώσουμε στις εκλογές. Να προσπαθήσουμε να σκεφτούμε σαν φως που πρέπει να δυναμώσει μέσα στο σκοτάδι.
______________________
[1] Αντιγράφω το σχόλιο του ιστορικού Παρασκευά Ματάλα από την ιστοσελίδα του στο facebook: «Επισήμαινα την άνοδο σε αυτόν «κόσμο των εικόνων», διεθνώς, μιας στερεοτυπικής εικόνας του πολεμιστή με τη περικεφαλαία, ιδιαίτερα στα σύμβολα πολλών αθλητικών ομάδων, κυρίως στις ΗΠΑ […] Ο μύθος της «Σπάρτης» είχε χρησιμοποιηθεί βέβαια κατά καιρούς ποικιλοτρόπως (π.χ. από τη Γαλλική Επανάσταση), ωστόσο στον 20ο αιώνα συνδέθηκε προνομιακά με φασιστικές ιδέες. Η πόλη που από το 1834 φέρει αυτό το όνομα δεν ευθύνεται ίσως γι’αυτήν φασιστική οικειοποίηση. Ωστόσο, δεν έκανε απολύτως τίποτα, όχι μόνο για να την αποτρέψει (αυτό θα ήταν δύσκολο), αλλά ούτε για να επιχειρήσει να διαχωριστεί. Το ακριβώς αντίθετο. Ειδικά τα τελευταία χρόνια, στην ουσία υιοθέτησε, με έναν χαζοζαρούμενο τρόπο, όλη αυτή τη φασίζουσα καρικατούρα: περικεφαλαίες, ασπίδες, «Spartan Race», «This is Sparta», και πάει λέγοντας. Αν είχε στοιχειώδη συναίσθηση, ο Δήμος Σπάρτης («Δήμος ΣΠΑΡΤΙΑΤΩΝ» ήταν το επίσημο όνομά του πριν τον Καποδίστρια) θα έπρεπε να είχε φροντίσει να απαγορευτεί η χρήση του ονόματος από ένα πολιτικό φορέα (και μάλιστα νεοναζιστικό). Μα τι ζητάμε … Ο επικεφαλής του ψηφοδελτίου τους στη Λακωνία ήταν μέχρι χθες αντιδήμαρχος της πόλης (ο δήμαρχος είναι πρώην Υπουργός της ΝΔ)».
