Πάνε λίγα χρόνια, όταν μια ομάδα εργαζομένων σε μια οργάνωση υποδεχτήκαμε μια οικογένεια προσφύγων από τη Συρία σε διαμέρισμα του Πειραιά. Μέσα στην τσάντα μου έτυχε να έχω ένα σακουλάκι με καραμέλες ζελεδάκια και το έβγαλα για να γλυκάνω μια υπέροχη μικρή με μακριές, μαύρες πλεξούδες. Ο διερμηνέας που είχα δίπλα μου τα άρπαξε από τα χέρια μου εκνευρισμένος και, όταν τον ρώτησα τι μύγα τον τσίμπησε, μου εξήγησε ότι τα ζελεδάκια είναι φτιαγμένα από δέρμα χοίρου και δε γίνεται να τα δίνω σε μουσουλμάνους, αφού η θρησκεία τους απαγορεύει να το τρώνε σε οποιαδήποτε μορφή. Ιδέα δεν είχα, τον θεώρησα μάλιστα υπερβολικό και εκνευρίστηκα κιόλας με τη χειρονομία του, ωστόσο αργότερα σε μια πρόχειρη αναζήτηση στο διαδίκτυο το επιβεβαίωσα και έπεσα από τα σύννεφα με τον τρόπο που παράγονται αυτές οι υπέροχες, πολύχρωμες, λαστιχένιες καραμελίτσες. Νομίζω, από τότε δεν έφαγα ξανά ζελεδάκια.
Αυτές τις τελευταίες μέρες τα θυμήθηκα ξανά, αρχικά μετά την τρομακτική σύγκρουση των τρένων στα Τέμπη και τις συνεχείς αναφορές κυβερνητικών και πολιτικών εκπροσώπων, στελεχών και εργαζομένων των σιδηρόδρομων και δημοσιογράφων στη Ρυθμιστική Αρχή Σιδηρόδρομων (ΡΑΣ) για τα ζητήματα της ασφάλειας. Στη συνέχεια, με τη συζήτηση για το απαράδεκτο πολυνομοσχέδιο που επιχειρεί να περάσει δια της διολισθήσεως την ιδιωτικοποίηση του νερού και την απαξίωση των υπηρεσιών, μέσω της μετατροπής της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας (ΡΑΕ) σε Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας, Αποβλήτων και Υδάτων, σχέδιο που ξεσήκωσε φορείς, κινήματα, εργαζομένους, Δήμους, ακόμα και την παρέμβαση του Συμβουλίου της Επικρατείας. Με λίγα λόγια, στις υπέροχες, ελκυστικές περιγραφές της θέσπισης Ρυθμιστικών Αρχών: «…ανεξάρτητη διοικητική αρχή, που απολαμβάνει λειτουργικής ανεξαρτησίας, διοικητικής αυτοτέλειας και δεν υπόκειται σε έλεγχο από κυβερνητικά όργανα ή άλλη διοικητική αρχή.», αποτυπώνονται οι καθαρές προθέσεις των κυβερνήσεων να ιδιωτικοποιήσουν δημόσια αγαθά και υπηρεσίες και να τα μετατρέψουν σε αντικείμενα εμπορικής αξίας στην αγορά.
Αυτό έγινε με τη σύσταση της ΡΑΕ το 1999, σύμφωνα με τις επιταγές ευρωπαϊκών οδηγιών για την απελευθέρωση των αγορών ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου και συνεχίστηκε λίγο αργότερα, το 2011, όπου αύξησε αρμοδιότητες και ανάχθηκε σε «εγγυητή» της εύρυθμης λειτουργίας των ενεργειακών αγορών. Η ΔΕΗ απαξιώθηκε, διάττοντες αστέρες της επιχειρηματικότητας μπήκαν στο παιχνίδι της ενέργειας, χαρακτηριστικό το σκάνδαλο της Energa, σταθεροί παίκτες απέκτησαν τεράστια ισχύ, βλέπε Μυτιληναίος, και η κοινωνία οδηγήθηκε σε μια ατέλειωτη ενεργειακή φτώχεια μη μπορώντας να ανταποκριθεί στους υπέρογκους λογαριασμούς. Αυτό έγινε με τη σύσταση της ΡΑΣ, τον Νοέμβρη του 2010, όπου μετά τη ρητή αναφορά τον Μάιο στο μνημόνιο, τον νόμο για την εφαρμογή στήριξης της ελληνικής οικονομίας από τα κράτη-μέλη της Ζώνης του ευρώ και το ΔΝΤ για αποκρατικοποίηση οργανισμών κοινής ωφέλειας και ειδικά του ΟΣΕ, ο ΟΣΕ διαμελίστηκε, τριχοτομήθηκε, το «πλεονάζον» προσωπικό στο σιδηρόδρομο μετατάχθηκε ή συνταξιοδοτήθηκε και η επιβατική μεταφορά ιδιωτικοποιήθηκε.
Όμως, ευτυχώς είχε συσταθεί αυτή η ανεξάρτητη αρχή για να εποπτεύει τη λειτουργία της σιδηροδρομικής αγοράς, να παρακολουθεί την τήρηση των κανόνων του ανταγωνισμού, την ασφάλεια των σιδηρόδρομων, καθώς και τη διαλειτουργικότητα του σιδηροδρομικού συστήματος και ο εγχώριος σιδηρόδρομος λειτούργησε έκτοτε αποτελεσματικά, με κοινωνικό και περιβαλλοντικό πρόσημο και ασφάλεια στη μεταφορά επιβατών και εμπορευμάτων. Άρα, οι ρυθμιστικές αρχές είναι το μέσο μέσω του οποίου τα αγαθά μετατρέπονται σε εμπόρευμα, οι ιδιώτες κερδοσκοπούν εις βάρος της κοινωνίας, αποκλείοντάς την στο τέλος της ημέρας από την πρόσβασή της σε αυτά, ενώ οι ίδιες παίζουν τον ρόλο του διαμεσολαβητή στον πόλεμο για τις τιμές μεταξύ των εταιριών, πάντα προς όφελός τους και ποτέ του κοινωνικού συνόλου.
Όλα αυτά τα λέω γιατί οι ιδιωτικοποιήσεις έδειξαν τι εγκληματικά αποτελέσματα έχουν. Ωστόσο, στη συζήτηση για την ανάγκη επανάκτησης αγαθών και υπηρεσιών από το δημόσιο και έχοντας ένα κράτος που αντιμετωπίζεται σαν λάφυρο σε κυβερνητικά χέρια, έναν δημόσιο τομέα διοίκησης απαξιωμένο και κομματικοποιημένο, η απάντηση δεν μπορεί να είναι ποτέ η ίδρυση μιας ανεξάρτητης αρχής, ούτε για να ρυθμίζει ούτε για να συντονίζει. Αλλά η σύσταση φορέων απόλυτα εξαρτημένων από τις κοινωνικές ανάγκες, απόλυτα ελεγχόμενων από τους χρήστες και τις χρήστριες της υπηρεσίας και του αγαθού, με απόλυτη και ολοκληρωμένη ενημέρωση για τα προβλήματα, τις δυσκολίες και τους στόχους υπηρέτησης αυτών των κοινωνικών αναγκών. Πίσω από κάθε ανεξάρτητη αρχή ρύθμισης κρύβεται ένα από τα συστατικά του πιο σκληρού νεοφιλελεύθερου σχεδίου πώλησης και απαξίωσης αγαθών και υπηρεσιών.
Όσο λαμπερό και γοητευτικό κι αν ακούγεται το «ανεξάρτητο», δεν παύει να είναι φτιαγμένο από δέρμα χοίρου. Ας σταματήσουμε να τρώμε ζελεδάκια. Κι επειδή έχουμε καταπιεί πολλά, μάλλον δεν θα τη γλυτώσουμε με έναν στομαχόπονο.
