Απλοϊκό μάθημα #3: Θεμελιώδη μακροοικονομικά μεγέθη σε Ελλάδα και Τουρκία

Η στήλη έχει, καταρχήν, ψυχαγωγικό στόχο. Η ιδέα είναι να σχολιάζονται κεντρικά θέματα της οικονομίας με τρόπο εύληπτο, ευχάριστο, κατά το δυνατόν έγκυρο και  πολύ σύντομο. Άρα, θα μείνει μακριά από ακαδημαϊκότητες και τις αντίστοιχες προδιαγραφές των «πέιπερς». Δεν θα έχει σημειώσεις ούτε αναφορές. Που σημαίνει πως η αναγνώστρια θα πρέπει να  έχει εμπιστοσύνη και να θεωρεί δεδομένη την εντιμότητα του γράφοντα. Τα λάθη που μοιραία θα εμφανιστούν δεν θα είναι από πρόθεση. Σκοπός είναι η αποδόμηση των ορθόδοξων αστικών ερμηνειών, καθώς και η διευκρίνιση των «ανορθόδοξων» επιχειρημάτων. Για εμβάθυνση στις υπό συζήτηση θεματικές προτείνω τα βιβλία:

• Χα-Τζουν Τσανγκ, 23 αλήθειες που δεν μας λένε για τον καπιταλισμό, Καστανιώτη 2011
• Μαριάνα Ματσουκάτο, Το επιχειρηματικό κράτος, Κριτική 2015
• Χρήστος Λάσκος-Ευκλείδης Τσακαλώτος, 22 Πράγματα που μας λένε για την ελληνική κρίση και δεν είναι έτσι, ΚΨΜ 2012

Χρήστος Λάσκος

***

Οι ιδιαίτερα τεταμένες σχέσεις μεταξύ των πολιτικών ελίτ Ελλάδας και Τουρκίας, που δεν είναι απίθανο να μας μπλέξουν σε κάποιο σοβαρό θερμό πολεμικό επεισόδιο, έχει κάνει τα μέσα και τους «αναλυτές»  και στις δύο χώρες εξαιρετικά ευερέθιστους και ταγμένους στον πατριωτικό τους ρόλο, σε βαθμό, που να μην αναγνωρίζονται ακόμη και τα στοιχειώδη «δίκια» της κάθε πλευράς.

Σε αυτό, όμως, το σημείωμα δεν θα ασχοληθώ με τα «γεωπολιτικά» και τα «εξωτερικά». Η στήλη, άλλωστε, αφορά αυστηρά απλοϊκές προσεγγίσεις στην πολιτική οικονομία.

Παρατηρώ, λοιπόν, με πόση κακία, τα κεντρικά δελτία ειδήσεων αντιμετωπίζουν, εδώ και κάποια  χρόνια τις οικονομικές κακοδαιμονίες που αντιμετωπίζει η γειτόνισσα Τουρκία. Φτώχεια καταραμένη, πληθωρισμός, χρέος, διαρκής κίνδυνος κατάρρευσης. Είναι, βέβαια, αντιχριστιανική αυτή η αντιμετώπιση. Και είναι παράδοξο οι έμπλεοι χριστιανικής αγάπης παρουσιαστές και δημοσιογράφοι να ικανοποιούνται με τις αναποδιές των γειτόνων μας. Πολύ περισσότερο που, όπως κι εδώ, οι συγκεκριμένες κακοδαιμονίες πέφτουν, εξ ολοκλήρου, στο κεφάλι των κατώτερων τάξεων. Πολύ περισσότερο, επίσης, που, σε ό,τι αφορά τις οικονομικές επιδόσεις των δύο χωρών, κυριολεκτικά, είπε ο γάιδαρος τον πετεινό κεφάλα.

Ας δούμε τι ισχύει, ως προς τα βασικά:

Είναι γνωστό πως ένας συνηθισμένος –ο επικρατών, στην πράξη– δείκτης σύγκρισης δύο χωρών είναι το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ΑΕΠ) κατά Κεφαλήν, που, όπως είναι φανερό, εκφράζει το αποτέλεσμα της διαίρεσης του ΑΕΠ προς τον πληθυσμό. Πρόκειται, βέβαια, για πολύ χοντρικό δείκτη, για μια σειρά από λόγους, μεταξύ των οποίων είναι και το γεγονός πως πρόκειται για χρηματικό μέγεθος, το οποίο δεν λαμβάνει υπόψη το περιεχόμενο του καλαθιού που μπορεί να αγοράσει η νομισματική μονάδα στην κάθε χώρα. Γι’ αυτό, π.χ., η Κίνα, λόγω χαμηλότερων τιμών στο εσωτερικό της, είναι πολύ πλουσιότερη απ’ όσο δείχνει το ΑΕΠ κατά κεφαλήν.

Έτσι, ο καλύτερος, τελικά, συγκριτικός δείκτης είναι το ΑΕΠ κατά Κεφαλήν σε μονάδες αγοραστικής δύναμης, που αποφεύγει το προηγούμενο μετρητικό μειονέκτημα.

Θα αποτελέσει έκπληξη για τους περισσότερους η αλήθεια αναφορικά με το συγκεκριμένο δείκτη στις δύο χώρες. Σύμφωνα, λοιπόν, με την Παγκόσμια Τράπεζα, το σχετικό μέγεθος είναι 31.295 δολάρια για την Ελλάδα και 30.472 για την Τουρκία. Μ’ όλη την αντίθετη άποψη της μεγάλης πλειοψηφίας του ελληνικού κοινού, δεν τους «περνάμε» όσο νομίζουμε, ούτε είναι περισσότερο «υπανάπτυκτοι» από εμάς.

Σε ό,τι αφορά τώρα το συνολικό ΑΕΠ, σε μονάδες αγοραστικής δύναμης, το 2020 η Ελλάδα είχε 330 δισεκατομμύρια δολάρια και η Τουρκία 2 τρις 600 δισεκατομμύρια, όντας η 11η οικονομία του κόσμου. Ο πληθυσμός της ήταν 85 εκατομμύρια έναντι 10 της Ελλάδας και η μέση ηλικία τα 31.5 με την χώρα μας στα 45.5 χρόνια.

Ο πληθωρισμός, βέβαια, ταλανίζει την τουρκική οικονομία. Παρόλα αυτά, όμως, το 2021, με ρυθμό ανάπτυξης 11%, ήταν η ταχύτερα αναπτυσσόμενη οικονομία στους G-20, τις 20, δηλαδή, μεγαλύτερες οικονομίες του κόσμου. Και, για να γίνει το πράγμα ακόμη «χειρότερο για μας», ο κύριος λόγος γι’ αυτό, ήταν η μεγάλη αύξηση των εξαγωγών.

Τέλος, σε ό,τι αφορά το Δημόσιο Χρέος, η Τουρκία έχει 200 δισεκατομμύρια δολάρια, γύρω στο 25% του ονομαστικού ΑΕΠ της, ενώ η Ελλάδα περίπου 400, σχεδόν το 200% του ΑΕΠ! Και σε ό,τι αφορά ειδικά της διάρθρωσή του σε εξωτερικό και εγχώριο, είμαστε, κυριολεκτικά για κλάματα.

Δεν ξέρω, λοιπόν, τι γίνεται στον στρατιωτικό τομέα, αλλά στον οικονομικό είναι φανερό ποιος είναι ο γάιδαρος και ποιος ο πετεινός.

Καλό θα είναι, επομένως, να είμαστε λίγο περισσότερο συγκρατημένοι αναφορικά με τους συσχετισμούς μεταξύ των δύο χωρών. Να μην πω πολύ.