Η στήλη που εγκαινιάζεται σήμερα έχει, καταρχήν, ψυχαγωγικό στόχο. Η ιδέα είναι να σχολιάζονται κεντρικά θέματα της οικονομίας με τρόπο εύληπτο, ευχάριστο, κατά το δυνατόν έγκυρο και πολύ σύντομο. Άρα, θα μείνει μακριά από ακαδημαϊκότητες και τις αντίστοιχες προδιαγραφές των «πέιπερς». Δεν θα έχει σημειώσεις ούτε αναφορές. Που σημαίνει πως η αναγνώστρια θα πρέπει να έχει εμπιστοσύνη και να θεωρεί δεδομένη την εντιμότητα του γράφοντα. Τα λάθη που μοιραία θα εμφανιστούν δεν θα είναι από πρόθεση. Σκοπός είναι η αποδόμηση των ορθόδοξων αστικών ερμηνειών, καθώς και η διευκρίνιση των «ανορθόδοξων» επιχειρημάτων. Για εμβάθυνση στις υπό συζήτηση θεματικές προτείνω τα βιβλία:
- Χα-Τζουν Τσανγκ, 23 αλήθειες που δεν μας λένε για τον καπιταλισμό, Καστανιώτη 2011
- Μαριάνα Ματσουκάτο, Το επιχειρηματικό κράτος, Κριτική 2015
- Χρήστος Λάσκος-Ευκλείδης Τσακαλώτος, 22 Πράγματα που μας λένε για την ελληνική κρίση και δεν είναι έτσι, ΚΨΜ 2012
Χρήστος Λάσκος
***
Η ορθόδοξη οικονομική θεωρία ισχυρίζεται πως ο μισθός των εργαζομένων καθορίζεται από την παραγωγικότητά τους. Για να το πω περισσότερο «επιστημονικά», ο μισθός ισούται με την χρηματική αξία της οριακής παραγωγικότητας, πράγμα που σημαίνει πως είναι ανάλογος της τελευταίας. Η πολύ «επιστήμη», βέβαια, δεν είναι ιδιαίτερα αναγκαία προκειμένου να κατανοηθεί η αστοχία της κρατούσας θεωρίας-με σαφείς τους ταξικά μεροληπτικούς στόχους.
Η αποδοχή αυτής της άποψης «αποδεικνύει» το δίκαιον της εισοδηματικής διανομής στον καπιταλισμό, στο μέτρο που ο κάθε παραγωγικός συντελεστής αμείβεται βάσει της συμβολής του στο τελικό προϊόν, πράγμα που ισχύει και αναφορικά με τις αμοιβές των μισθωτών. Το κέρδος του επιχειρηματία αντικατοπτρίζει τη συμβολή του κεφαλαίου στη παραγωγή, ενώ η παραγωγικότητα του μεγαλομάνατζερ έναντι αυτής της δασκάλας εξηγεί το γεγονός πως ο πρώτος έχει «μισθό» και χίλιες φορές μεγαλύτερο από την εκπαιδευτικό. Ακόμη και ο «μεσαίος», δε, παίρνει δεκάδες φορές τα χρήματα της δασκάλας.
Παρακάμπτοντας το γεγονός πως ένας θεός ξέρει κατά πόσο είναι στα σοβαρά μετρήσιμες οι παραγωγικότητες αυτού του είδους, θα δώσω ένα πολύ γνωστό παράδειγμα, που αποδομεί, με διασκεδαστικό τρόπο, την ορθόδοξη θεωρία -και την αναλυτική παρουσίασή του θα βρείτε στον Χα-Τζουν Τσάνγκ.
Πάρτε δύο οδηγούς λεωφορείου, που εργάζονται, αντίστοιχα, στη Στοκχόλμη και στην Καλκούτα. Ο Σουηδός έχει μισθό περίπου 40 φορές μεγαλύτερο από εκείνον του Ινδού. Πείτε μου, τώρα, ποιος σοβαρός άνθρωπος θα πίστευε πως αυτή η κολοσσιαία διαφορά οφείλεται στην ανάλογη διαφορά της παραγωγικότητάς τους. Ότι, δηλαδή, ο Σουηδός, στον ίδιο χρόνο, προσφέρει δεκάδες φορές «περισσότερη» υπηρεσία από τον Ινδό.
Ένας «μορφωμένος» ορθόδοξος θα μπορούσε, βέβαια, να ισχυριστεί πως ο Σουηδός διαθέτει πολύ μεγαλύτερο ανθρώπινο κεφάλαιο από τον Ινδό και αυτό εξηγεί την περιγραφόμενη κατάσταση. Ποιος, ωστόσο, θα θεωρούσε λογικό πως η γνώση, από μέρους του Όλαφ, όσων συνέβησαν στις 16 Νοεμβρίου 1632 στη μάχη μεταξύ Γουσταύου Αδόλφου και Βάλενσταϊν έξω από το Λούτσεν προσθέτει κάτι στην εργασιακή του παραγωγικότητα;
Γιά να πάμε, όμως, στην πραγματική εργασιακή κατάσταση του καθενός. Ο Όλαφ οδηγεί στους θαυμαστούς δρόμους της πρωτεύουσας της Σουηδίας σε συνθήκες, που, τις περισσότερες φορές επιτρέπουν μια λειτουργία παρόμοια αυτής του αυτόματου πιλότου. Ο Τζαβαχαρλάλ, σε κάθε διαδρομή, είναι υποχρεωμένους να σταματάει μπροστά στις αγελάδες, να αποφεύγει ακροβατικά τις περιφερόμενες κατσίκες, με τρόπο, μάλιστα, που να μην εκσφενδονιστούν οι επιβάτες, οι οποίοι είναι κρεμασμένοι σαν τσαμπιά στο εξωτερικό μέρος του λεωφορείου. Και μαζί να κινείται μέσα σε δρόμους που κατακλύζονται από ανθρώπους, τρίκυκλα και κότες. Η περιγραφή, όπως, καταλαβαίνετε είναι συνοπτική και αφαιρετική.
Είναι επαρκής, όμως, για να καταδείξει την ακαταλληλότητα της ορθόδοξης –νεοκλασικής–θεωρίας. Ποιος πιστεύει, στ’ αλήθεια, πως ο Όλαφ είναι παραγωγικότερος του Τζαβαχαρλάλ και γι’ αμείβεται τόσο καλύτερα;
Καλή βδομάδα.
1 σχόλιο
Comments are closed.