Οι σκέψεις αυτές γράφονται με χρονοκαθυστέρηση, γιατί μετά την αποκάλυψη από τον Μπάμπη Παπαδημητρίου του διλήμματος «Μητσοτάκης ή χάος» που θα θέσει η Νέα Δημοκρατία ενόψει των εκλογών, τώρα που δυστυχώς για αυτόν δεν υπάρχει και μια σοβαρή Χρυσή Αυγή για να συμβάλει στο σχηματισμό κυβέρνησης, βρέθηκα σε μια τριήμερη κατάσταση ευθυμίας που με εμπόδιζε στο γράψιμο.
Βαθιά ανάσα λοιπόν, και πάμε να προλάβουμε τον χαμένο χρόνο…
Αρχικά θέλω να δώσω συγχαρητήρια στους εμπνευστές του παραπάνω διλήμματος, όχι μόνο γιατί έχουν λεπτή αίσθηση του χιούμορ, αλλά και γιατί νοιώθουν την ανάγκη να μοιραστούν μαζί μας ένα εξαιρετικό αστείο. Θα μπορούσα να μιλήσω για έναν ιδιότυπο κομμουνισμό που εμπεριέχει αυτή η επιλογή τους, αλλά δεν θα το κάνω για να μην τους προβληματίσω περισσότερο σε μια περίοδο που η όποια κοινωνική πολιτική της κυβέρνησης εξαντλείται στην παροχή διαφόρων vouchers (ή κουπόνια, επί το κομμουνιστικότερο). Θα παραβλέψω επίσης το γεγονός ότι το χάος δεν έρχεται ποτέ από τις εκλογικές μας επιλογές, γιατί αν ήταν έτσι εύκολο θα το ξέραμε και θα είχαμε δοκιμάσει. Άστε που το χάος μπορεί να είναι και δημιουργικό, να αποτελέσει πηγή έμπνευσης, και να οδηγήσει σε μια σειρά από ηδονικές καταστάσεις. Ούτε θα αναφερθώ στο μη χάος, δηλαδή στην κανονικότητά τους, γιατί βγάζει μια αίσθηση παράξενης δυσοσμίας που με πνίγει.
Επανερχόμενος λοιπόν στο «Μητσοτάκης ή χάος», που σε μια παραλλαγή του μπορεί να ειπωθεί και ως: «Με τον Μαρσέλο ή με τους άμπαλους», σύμφωνα με την τρολιά του Γεωργιάδη, θεωρώ ότι το αστείο δεν έγκειται τόσο στο ίδιο το δίλημμα, όσο στο γεγονός ότι αυτοί που το λένε δεν το έχουν αντιληφθεί αυτό και νομίζουν ότι μιλούν στα σοβαρά. Το «Μητσοτάκης ή χάος», όπως και κάθε αντίστοιχο διλημματικό σλόγκαν, και εδώ το πρόσωπο δεν έχει καμία σημασία, θα είχε ενδεχομένως κάποιο νόημα να ειπωθεί, και ίσους κάποιους να τους έπειθε κιόλας, μόνο αν έλεγε ευθέως αυτό που τώρα απλώς το υπονοεί: «Λοιπόν ακούστε, ή ψηφίζετε τον ηγεμόνα σας ή θα στερηθείτε το δικαίωμα να του κάνετε υποκλίσεις». Χρησιμοποιώντας όμως το προαναφερθέν δίλημμα, σε μια προσπάθειά τους να πάψουμε επιτέλους να είμαστε αδιλημματικοί, ίσως γιατί νομίζουν ότι και οι δικές μας οι ζωές είναι ευθείες γραμμές, δεν σκέφτονται το αυτονόητο: ότι τα διλήμματα τα βάζουν πάντα οι άνθρωποι στους εαυτούς τους γιατί αφορούν τους ίδιους, και ότι αν τους τα θέτουμε εμείς με μοναδικό σκοπό να ενισχυθεί η αίσθηση της κυριαρχίας μας, αυτό είναι βαθιά προσβλητικό, και συγχρόνως προβληματικό γιατί παραπέμπει σε άλλου τύπου καθεστώτα. Πόσο μάλλον, όταν το ίδιο το δίλημμα είναι θεολογικού τύπου, και εκφράζει μια απόλυτη αλήθεια που δεν αμφισβητείται.
Τα διλήμματα προκύπτουν από τις ανάγκες και από τα θέλω μας. Τα θέτουν οι άνθρωποι που κλαίνε, που ζουν στα όρια, που εξοργίζονται, που συνεχίζουν να ονειρεύονται με τη ψυχή στο στόμα. Τα γράφουν οι ποιητές που βασανίζουν τον στίχο στο μυαλό τους: «τις νύχτες μας φωτίζουν τα σημάδια, του ΟΧΙ που ως το τέλος επιμένει, ζητάνε πίσω τις ζωές τους στα σκοτάδια, και εκδίκηση της γης οι κολασμένοι», ή «της ουτοπίας οι ηττημένοι;». Τα ζωγραφίζουν οι ερωτευμένοι στους τοίχους: «θα με θέλεις για πάντα ή θα με συνηθίσεις;». Τα ψιθυρίζουν οι κατατρεγμένοι μπροστά στη βαρβαρότητα των συνόρων: «και τώρα που πάμε; από εδώ ή από εκεί είναι ο δρόμος της ελπίδας;». Και γίνονται εφιάλτες για αυτούς που δεν μπορούν να ζήσουν: «το φροντιστήριο και το τηλέφωνο» ή «το ρεύμα και το νοίκι»; Γιατί είναι η κραυγή της αξιοπρέπειάς τους μέσα σε αυτήν την κοινωνία των ανισοτήτων και των πολλαπλών αποκλεισμών.
Τα διλήμματα είναι όλα δικά μας λοιπόν, και δεν σας τα χαρίζουμε. Μην τα ξαναπιάσετε στο στόμα σας. Και προπάντων είναι των παιδιών, των παιδιών χωρίς μέλλον, μαύρα πουλιά που ακροβατούν στο γαμώτο του Τζαμάλ: «12ώρα κάθε μέρα δουλεύουμε για ψίχουλα, οι πλούσιοι μας λένε να τα βλέπουμε όλα ψύχραιμα, μάθαμε να ζούμε στης Ευρώπης τη φαβέλα, μάθαμε να αντέχουμε πέρα για πέρα, δε μασάμε, πάμε, αλήτικα αγαπάμε αλήτικα μισούμε για αυτό δε μας αγαπάνε, μάθαμε να ζούμε στης Ευρώπης τη φαβέλα, και κάναμε αδερφό μας το φόβο και την τρέλα».
Και είπαμε, τα διλήμματα είναι των παιδιών. Εκείνων των παιδιών που δεν χωράνε στον κόσμο σας.
Δημήτρης Γκιβίσης
