Η Κολομβία και η πολιτική ανανέωση της Αριστεράς
Η άφιξη του Γκουστάβο Πέτρο και της Φράνσια Μάρκες στην προεδρία της Κολομβίας θα μπορούσε να σηματοδοτήσει ένα σημείο καμπής στην περιοχή. Ποτέ άλλοτε στη Λατινική Αμερική δεν υπήρξε εκλεγμένος πρόεδρος που να ποντάρει ανοιχτά στον περιβαλλοντικό προοδευτισμό. Οι προκλήσεις της οικο-κοινωνικής μετάβασης.
Πηγή: Rebelion (4.7.2022) | Μετάφραση: Α.Λ.
«Ειρήνη, Κοινωνική Δικαιοσύνη, Περιβαλλοντική Δικαιοσύνη και να ηγηθούμε του Διαλόγου με τους προοδευτισμούς της Λατινικής Αμερικής, χωρίς αποκλεισμούς, για να αφήσουμε πίσω τα ορυκτά καύσιμα, να αλλάξουμε πορεία για να σώσουμε την ανθρωπότητα…».
«Απευθύνομαι στον κόσμο, θέλουμε η Κολομβία να μπει στην πρώτη γραμμή της διπλωματίας στον αγώνα κατά της Κλιματικής Αλλαγής».
«Πρέπει να περάσουμε από την παλιά εξορυκτική οικονομία, η οποία σκοτώνει το νερό και τη ζωή, σε μια συνεργατική οικονομία σε αρμονία με το περιβάλλον…».
«Είμαστε η κυβέρνηση που θέλει να οικοδομήσει την Κολομβία ως παγκόσμια δύναμη της ζωής. Και αν θέλουμε να συνοψίσουμε σε τρεις προτάσεις σε τι συνίσταται μια κυβέρνηση ζωής, θα έλεγα: πρώτον, ειρήνη, δεύτερον, κοινωνική δικαιοσύνη, τρίτον, περιβαλλοντική δικαιοσύνη (…) Να παράγουμε με σεβασμό στη φύση, αυτό είναι περιβαλλοντική δικαιοσύνη…».
Αυτές είναι μερικές από τις πολυάριθμες αναφορές του νεοεκλεγέντος προέδρου της Κολομβίας, Γκουστάβο Πέτρο, σχετικά με τις εξορύξεις και τα κοινωνικο-περιβαλλοντικά ζητήματα, στην επινίκια ομιλία του που εκφωνήθηκε μπροστά σε ένα ενθουσιώδες πλήθος την Κυριακή 19 Ιουνίου. Ο Πέτρο δεν είναι πρωτάρης ούτε στην κολομβιανή πολιτική ούτε στον περιβαλλοντισμό. Πρώην δήμαρχος της Μπογκοτά ο ίδιος, και αρκετές φορές υποψήφιος πρόεδρος, ωστόσο η άνοδός του [στην προεδρία] φαινόταν αδύνατη σε μια χώρα που μαστίζεται από πολιτική βία και χαρακτηρίζεται από την επαναλαμβανόμενη εναλλαγή συντηρητικών και υπερφιλελεύθερων κυβερνήσεων ή και των δύο μαζί.
Παρά την ύπαρξη ισχυρών κοινωνικών οργανώσεων και κινημάτων (αγροτικών, αντι-εξορυκτικών, ιθαγενικών, νεανικών, αντιρατσιστικών, αστικών και φεμινιστικών, κινημάτων ειρήνης και ανθρωπίνων δικαιωμάτων) που διαδηλώνουν με τρόπο ιδιαίτερα ορατό και μαζικό στους δρόμους τα τελευταία χρόνια, η Κολομβία δεν είχε ποτέ πριν την ιστορική ευκαιρία να βιώσει την «προοδευτική στιγμή» της. Όμως μην γελιέστε. Ο Πέτρο δεν προτείνει απλώς άλλη μια προοδευτική κυβέρνηση, όπως συμβαίνει με τον Αντρές Μανουέλ Λόπες Ομπραδόρ στο Μεξικό, που χαρακτηρίζεται από έναν προοδευτισμό που πιστεύει ότι είναι πρωτόγνωρος, ο οποίος δεν αναφέρεται ποτέ στην πρόσφατη ιστορία της περιοχής, ή όπως συμβαίνει με τους σημερινούς αδύναμους προοδευτισμούς της Αργεντινής και της Βολιβίας, οι οποίοι επιμένουν στην εξορυκτική τους τυφλότητα και δεν συζητούν καν με όρους αναπτυξιακού μοντέλου. Αντιθέτως, «Προτείνω στον λατινοαμερικάνικο προοδευτισμό να σταματήσει να σκέφτεται την κοινωνική δικαιοσύνη, την αναδιανομή του πλούτου και ένα βιώσιμο μέλλον βασισμένο στο πετρέλαιο, τον άνθρακα και το φυσικό αέριο», είπε επίσης στην ομιλία του ως εκλεγμένος πρόεδρος.
Δεν είναι η πρώτη φορά, επίσης, που ο Πέτρο προτρέπει και προκαλεί τον εξορυκτικό προοδευτισμό. Το 2018, στο Φόρουμ Κριτικής Σκέψης (Foro de Pensamiento Crítico) του Λατινοαμερικάνικου Συμβουλίου Κοινωνικών Επιστημών (Consejo Latinoamericano de Ciencias Sociales – CLASCO) που πραγματοποιήθηκε στο Μπουένος Άιρες, ήταν η μοναδική κριτική φωνή από την πολιτική τάξη που προέτρεψε να σκεφτούμε την περιβαλλοντική πρόκληση και να αντιταχθούμε στον εξορυκτισμό, απέναντι στη θορυβώδη συνθηματολογία αυτοϊκανοποίησης που σημάδεψε τη συνάντηση, στην οποία συμμετείχαν μεταξύ άλλων η Κριστίνα Φερνάντες Κίρχνερ [Αργεντινή], η Ντίλμα Ρούσεφ [Βραζιλία] και ο Άλβαρο Γκαρσία Λινέρα [Βολιβία].
«Να υπερασπιστούμε τα δικαιώματα της Μητέρας Γης. Να φροντίσουμε το μεγάλο μας σπίτι, να φροντίσουμε τη βιοποικιλότητα», δήλωσε η εκλεγμένη αντιπρόεδρος Φράνσια Μάρκες, μια αναγνωρισμένη περιβαλλοντική ηγέτιδα που υπερασπίζεται τα εδάφη της βαθιάς Κολομβίας. Η Φράνσια, η οποία εδώ και είκοσι πέντε χρόνια αγωνίζεται κατά του δομικού ρατσισμού και για την υπεράσπιση της γης και των εδαφών, κατάγεται από την Κάουκα (Cauca), μια επικίνδυνη περιοχή λόγω της προέλασης του εξορυκτισμού και των ένοπλων συγκρούσεων. Το 2015 κέρδισε το Εθνικό Βραβείο για την Υπεράσπιση των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων στην Κολομβία και το 2018 της απονεμήθηκε το περίφημο βραβείο Goldman, γνωστό διεθνώς ως περιβαλλοντικό Νόμπελ.
Η Φράνσια έχει δεχθεί αρκετές απειλές θανάτου ενώ επέζησε από επίθεση κατά της ζωής της, στην πιο θανατηφόρα χώρα του κόσμου για τους υπερασπιστές της Φύσης. Παρόλο που εδώ στην Αργεντινή ορισμένοι υπερασπιστές του εξορυκτικού προοδευτισμού συνεχίζουν να μιλούν για «ανόητο περιβαλλοντισμό» ή για «falopa» (1) και αδιαφορούν για τη στενή σχέση μεταξύ εξορυκτισμού και βίας, μεταξύ εξορυκτισμού και απουσίας δημοκρατίας, τα γεγονότα είναι αδιαμφισβήτητα. Η Λατινική Αμερική είναι η περιοχή στον κόσμο όπου δολοφονούνται οι περισσότεροι περιβαλλοντικοί ακτιβιστές. Το 2020, το τελευταίο έτος που κατέγραψε η Global Witness, 227 ακτιβιστές για τη γη και το περιβάλλον δολοφονήθηκαν, το υψηλότερο νούμερο από τότε που άρχισαν οι καταγραφές. Η Κολομβία επέστρεψε και πάλι στην πρώτη θέση των χωρών με τις περισσότερες καταγεγραμμένες επιθέσεις, με 65 νεκρούς υπερασπιστές της Φύσης. Ακόμα αντηχεί η φρικτή δολοφονία στη Βραζιλία του Μπρούνο Περέιρα (Bruno Pereira) και του Ντομ Φίλιπς (Dom Phillips), αμφότεροι υπερασπιστές της Αμαζονίας, μιας από τις ζώνες θανάτου στην περιοχή.
Το 2020, η Φράνσια Μάρκες, η οποία πάντα ενδιαφερόταν για τη διεύρυνση των οριζόντων του αγώνα, αποφοίτησε ως δικηγόρος από το Πανεπιστήμιο του Κάλι και την ίδια χρονιά υπήρξε πρόεδρος του Εθνικού Συμβουλίου για την Ειρήνη και τη Συνύπαρξη, όπου ήταν υπεύθυνη για την παρακολούθηση της τήρησης των ειρηνευτικών συμφωνιών.
Ο Γκουστάβο Πέτρο δήλωσε κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας ότι «Μετάβαση είναι το πέρασμα από μια οικονομία του θανάτου σε μια οικονομία της ζωής… Δεν μπορούμε να δεχτούμε, ο πλούτος και το συνάλλαγμα στην Κολομβία να προέρχονται από την εξαγωγή τριών δηλητηρίων για την ανθρωπότητα: του πετρελαίου, του άνθρακα και της κοκαΐνης». Σε αυτή τη γραμμή, ξεχωρίζει στο κυβερνητικό πρόγραμμα του Ιστορικού Συμφώνου, μια μεταβατική πρόταση με την ονομασία «Κολομβία Χωρίς Ορυκτά Καύσιμα» (Colombia Sin Fósiles) η οποία προβλέπει:
– Σταδιακή αποκλιμάκωση της οικονομικής εξάρτησης από το πετρέλαιο και τον άνθρακα.
– Θα απαγορευτεί η εξερεύνηση και εκμετάλλευση μη συμβατικών κοιτασμάτων, θα σταματήσουν τα πιλοτικά έργα fracking και η εκμετάλλευση υπεράκτιων κοιτασμάτων. Δεν θα χορηγηθούν νέες άδειες για την εξερεύνηση υδρογονανθράκων.
– Η εξόρυξη των υφιστάμενων αποθεμάτων ορυκτών καυσίμων (…) θα προορίζεται για εγχώρια κατανάλωση με τεχνικά και κοινωνικοοικονομικά κριτήρια που να επιτρέπουν μεγαλύτερη αποδοτικότητα στη χρήση τους και υψηλότερο ποσοστό ενεργειακής απόδοσης.
Η πρόταση για Σταδιακή και Δίκαιη Μετάβαση παρέχει επαρκείς εγγυήσεις για τους τομείς της οικονομίας και της απασχόλησης που εξαρτώνται σήμερα από την εξόρυξη ορυκτών καυσίμων (35% των εξαγωγών της Κολομβίας). Συνεπάγεται όχι μόνο αλλαγές στο ενεργειακό μοντέλο, αλλά και την ευκαιρία να δοθεί ώθηση στην οικονομική διαφοροποίηση και αποκέντρωση της Κολομβίας. Και θα αποτελούσε ένα πραγματικό παράδειγμα για την περιοχή και τον κόσμο στον πειραματισμό νέων δρόμων, προτείνοντας να παραμείνουν τα ορυκτά καύσιμα στο έδαφος.
Η συζήτηση για την οικοκοινωνική μετάβαση, και πιο συγκεκριμένα για την ενεργειακή μετάβαση, εμφανίζεται ελάχιστα στο λόγο των υφιστάμενων προοδευτισμών. Ο Βορράς συνεχίζει να μιλάει εξ ονόματός μας, ενώ η ενεργειακή αποικιοκρατία προχωράει χέρι-χέρι με την εταιρική μετάβαση (όπως στο λεγόμενο Τρίγωνο του Λιθίου (2) ή στην αδιάκριτη υλοτομία ξύλου μπάλσα στο Εκουαδόρ για τη βιομηχανία αιολικής ενέργειας), ενώ οι κυβερνήσεις του Νότου ανταγωνίζονται μεταξύ τους για να αποκτήσουν διεθνή συμβόλαια για την παραγωγή και εξαγωγή υδρογόνου –του νέου Ελντοράντο σε παγκόσμια κλίμακα–, χωρίς να λαμβάνεται υπόψη το ζήτημα της ενεργειακής κυριαρχίας (σε έναν κόσμο που βρίσκεται σε ενεργειακή κρίση και οδεύει προς την απο-παγκοσμιοποίηση) ή της κοινωνικής άδειας (μπροστά στην καταστροφή εδαφών και την αυξανόμενη ποινικοποίηση των πληθυσμών που αντιστέκονται στα τεράστια έργα), ή των τοπικών επιπτώσεων (για άλλη μια φορά η Λατινική Αμερική αποτελεί ζώνη θυσίας, τώρα στο όνομα της ενεργειακής μετάβασης του Βορρά).
Στη μακρά νικητήρια ομιλία του, ο Πέτρο πρότεινε έναν αμερικανικό διάλογο που περιλαμβάνει δύο άξονες: ο ένας, αυτός της σχέσης Βορρά/Νότου, με τις Ηνωμένες Πολιτείες – ο άλλος, προς τα μέσα, προς τη Λατινική Αμερική. Και στις δύο περιπτώσεις, για να τεθούν τα θεμέλια για μια «ενεργειακή μετάβαση» μπροστά στις καταστροφές που προκαλεί η κλιματική αλλαγή. Απαραίτητα κλειδιά για μια βιώσιμη μετάβαση, η οποία θα πρέπει να σχεδιαστεί από τη σκοπιά της περιβαλλοντικής δικαιοσύνης, του οικολογικού χρέους και της περιφερειακής ολοκλήρωσης, σύμφωνα με τις προτάσεις του Οικοκοινωνικού Συμφώνου του Νότου (Pacto Ecosocial del Sur) (3) στο οποίο συμμετέχουμε.
Είναι γεγονός ότι η συνέργεια των δύο λόγων, του Πέτρο και της Φράνσια, θα μπορούσε να σηματοδοτήσει ένα σημείο καμπής στην περιοχή. Ποτέ άλλοτε στη Λατινική Αμερική δεν υπήρξε εκλεγμένος πρόεδρος που να υποστηρίζει ανοιχτά τον περιβαλλοντικό προοδευτισμό. Δεν υπήρξε ποτέ μια αντιπρόεδρος που να ενσαρκώνει, αυτή η ίδια, τη διαθεματικότητα: γυναίκα, λαϊκής καταγωγής, μαύρη, αντιρατσίστρια, οικολόγος και φεμινίστρια. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η νίκη αυτού του πολυεθνικού διδύμου που ποντάρει στην «οικονομία της ζωής» και στη «νόστιμη ζωή» (4) δημιουργεί σήμερα τόσες πολλές προσδοκίες. Μια πολύ νεαρή ακτιβίστρια από την Κολομβία, εξόριστη μετά από απειλές που δέχτηκε κατά της ζωής της επειδή υπερασπίστηκε την περιοχή της από την προέλαση του fracking, μας έγραψε συγκινημένη: «Σας στέλνουμε όλη την αγάπη που εισβάλλει στην καρδιά μας, είμαστε παιδιά που μεγαλώσαμε μέσα στο φόβο και τη βία όμως σήμερα ξημερώνει μια νέα αυγή και πρέπει να κοιτάξουμε προς τον ήλιο».
Το εκλογικό αποτέλεσμα στην Κολομβία έρχεται να δώσει οξυγόνο σε μια λατινοαμερικανική πολιτική που χαρακτηρίζεται από επαναλήψεις και την απουσία ανανεωτικών πολιτικών οραμάτων, όπως γίνεται φανερό στον ανθεκτικό προοδευτισμό ο οποίος, όπως στην Αργεντινή, τη Βολιβία και πιθανότατα στη Βραζιλία –αν ο Λούλα κερδίσει τις επόμενες εκλογές–, δεν ενδιαφέρεται να ανοίξει την κοινωνικοπεριβαλλοντική ατζέντα ή να συζητήσει για μια Δίκαιη Μετάβαση και, κατά συνέπεια, μειώνει σημαντικά τους ορίζοντες της δημοκρατίας και μιας αξιοπρεπούς και βιώσιμης ζωής. Είναι αλήθεια ότι θα μπορούσε κανείς να πει ότι ο Πέτρο δεν θα είναι μόνος του καθώς η Χιλή, με τον Μπόριτς και τη συμμαχία που τον έφερε στην κυβέρνηση, δείχνει επίσης μια πολιτική ανανέωση από τα αριστερά. Και οι δύο προσπάθειες αντιπροσωπεύουν την ελπίδα ενός «προοδευτισμού δεύτερης γενιάς» στη Λατινική Αμερική, όπου η δημοκρατία και τα κοινωνικοπεριβαλλοντικά ζητήματα θα μπορούν επιτέλους να εκφραστούν εγκάρσια στο κυβερνητικό πρόγραμμα και όχι μόνο ως στεγανό τμήμα.
Η κυβέρνηση της Χιλής, μόλις την περασμένη εβδομάδα, στο πλαίσιο της «δίκαιης κοινωνικοοικολογικής μετάβασης» που περιλαμβάνεται στις προεκλογικές υποσχέσεις, ανακοίνωσε το οριστικό κλείσιμο του χυτηρίου Ventanas (5), το οποίο «θα πραγματοποιηθεί μέσω μιας σταδιακής και υπεύθυνης διαδικασίας μαζί με τον πληθυσμό της περιοχής και τους εργαζόμενους» και διαβεβαίωσε ότι «κανένας εργαζόμενος δεν θα μείνει αβοήθητος ως αποτέλεσμα αυτής της απόφασης». Η Ventanas είναι ένα χυτήριο που ανήκει στην κρατική εταιρεία Codelco (Corporación National del Cobre – Εθνική Εταιρεία Χαλκού) η οποία καταγγέλλεται εδώ και δεκαετίες για τα εξαιρετικά υψηλά επίπεδα ρύπανσης, γι’ αυτό και «η απόφαση αυτή ελήφθη λαμβάνοντας υπόψη τα επαναλαμβανόμενα κρούσματα δηλητηρίασης που έχουν σημειωθεί στην περιοχή, τα συνεχή προσωρινά κλεισίματα των σχολείων, τα άρρωστα παιδιά και τον περιβαλλοντικό κορεσμό της περιοχής». Η Ventanas βρίσκεται στην πιο μολυσμένη βιομηχανική περιοχή της χώρας, κοντά στο Βαλπαραΐσο, όπου άρχισε να λειτουργεί το 1964 το πρώτο χυτήριο και διυλιστήριο χαλκού της Εθνικής Μεταλλευτικής Εταιρείας (Empresa Nacional de Minería – ENAMI). Το 2016, όταν επισκεφθήκαμε την περιοχή, το βιομηχανικό πάρκο φιλοξενούσε περισσότερες από 17 εταιρείες, μεταξύ των οποίων επτά μονάδες παραγωγής ενέργειας με καύση άνθρακα, ένα διυλιστήριο και ένα χυτήριο χαλκού, τρεις εταιρείες διανομής υδρογονανθράκων, δύο εταιρείες αποθήκευσης χημικών και τρεις εταιρείες διανομής φυσικού αερίου. Εκεί γεννήθηκε η ομάδα Γυναίκες από τις Ζώνες Θυσίας Puchuncaví-Quintero σε Αντίσταση (Mujeres de Zonas de Sacrificio en Resistencia de Puchuncaví-Quintero) η οποία έχει κάνει τεράστιο έργο αποκαλύπτοντας τις συνέπειες της ρύπανσης, καταγγέλλοντας την περιβαλλοντική αδικία και τις επιπτώσεις στην υγεία.
Εν ολίγοις, μακάρι το εκλογικό αποτέλεσμα στην Κολομβία να ανοίξει μια νέα φάση στη χώρα αυτή και σε ολόκληρη την περιοχή. Κανείς δεν λέει ότι θα είναι εύκολο καθώς οι πολιτικές και κοινωνικές προκλήσεις είναι τεράστιες και εξαιρετικά πολύπλοκες. Το πλαίσιο των συμμαχιών που δημιούργησε ο Πέτρο σε εθνικό επίπεδο (παρουσία μηχανισμών και παραδοσιακών πολιτικών προσώπων), η δυνατότητα ανοίγματος νέων περιφερειακών χώρων ολοκλήρωσης με όρους προοδευτισμού νέας γενιάς (κλιματική κρίση και δίκαιη μετάβαση), οι σχέσεις με τον Βορρά (ιδίως με τις Ηνωμένες Πολιτείες), θα ασκήσουν πίεση στη νέα κυβέρνηση και θα καθορίσουν την πορεία της σε αυτά τα διάφορα επίπεδα. Αναμφίβολα, το πρόγραμμα οικοκοινωνικής μετάβασης είναι η πιο περίπλοκη πρόκληση, τόσο για πολιτικούς όσο και για οικονομικο-παραγωγικούς λόγους, που θα αντιμετωπίσει η νέα κυβέρνηση. Επιπλέον, δεδομένου ότι ο Πέτρο έχει ορίζοντα μόλις τεσσάρων ετών στην εξουσία (δεν επιτρέπεται η επανεκλογή στην Κολομβία), στην καλύτερη περίπτωση θα θέσει τα θεμέλια για το μέλλον και θα καταφέρει να επεκτείνει τη συζήτηση για το αναπτυξιακό μοντέλο σε ολόκληρη την κολομβιανή και λατινοαμερικανική κοινωνία.
Όμως, κάτι νέο σφυρηλατείται, εν μέσω μεγάλων κοινωνικών κινητοποιήσεων. Ο Πέτρο και η Φράνσια εμφανίζονται ως η ισχυρή ενσάρκωση ενός νέου, ρηξικέλευθου και πολυεθνικού διδύμου που αυτή τη φορά ενσωματώνει το κοινωνικοπεριβαλλοντικό ζήτημα εγκάρσια στις πολιτικές και τις αφηγήσεις του. Δεν έχουν μόνο «περιβαλλοντική συνείδηση» αλλά είναι και αποφασισμένοι μαχητές, με ιστορικό στους περιβαλλοντικούς αγώνες και την εδαφική υπεράσπιση. Έρχονται να αμφισβητήσουν το «νεο-αναπτυξιακό» μοντέλο της περιοχής επειδή αμφισβητούν άμεσα τις ιδεολογικές βάσεις του εξορυκτισμού (ακόμη και όσον αφορά την αναδιανομή), αποκαλύπτοντας έτσι το πραγματικό ρήγμα: να συνεχίσουμε με τις συνταγές του παρελθόντος ή να ποντάρουμε σε ένα ισότιμο και χωρίς αποκλεισμούς, κοινωνικό και οικολογικό μέλλον.
*Μαριστέλα Σβάμπα (Maristella Svampa, Αργεντινή, 1961): Είναι ερευνήτρια και συγγραφέας. Σπούδασε φιλοσοφία στο Universidad de Córdova και έκανε το διδακτορικό της στην Κοινωνιολογία στην Ecole des Hautes Etudes en Sciences Sociales στη Γαλλία. Είναι ανώτερη ερευνήτρια στο Conicet και καθηγήτρια στο Universidad National de La Plata. Το 2016 έλαβε το Konex Platinum Award in Sociology και το 2018 το National Sociological Essay Award. Τα θέματά της είναι η κοινωνικο-οικολογική κρίση, τα κοινωνικά κινήματα στη Λατινική Αμερική και η πολιτική κοινωνιολογία. Είναι συγγραφέας ερευνητικών δοκιμίων και μυθιστορημάτων. Τα τελευταία της βιβλία είναι το Chacra 51. Επιστροφή στην Παταγονία στους καιρούς του fracking (2018), Τα σύνορα του νεο-εξορυκτισμού στη Λατινική Αμερική (2018), Η οικολογική κατάρρευση είναι εδώ. Μια πυξίδα για να βγούμε από την (κακή)ανάπτυξη (με τον Enrique Viale) το 2020. Η ιστοσελίδα της είναι www.maristellasvampa.net
*Ενρίκε Βιάλε (Enrique Viale, Αργεντινή): Σπούδασε νομικά στο Universidad de Buenos Aires, έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στο ίδιο πανεπιστήμιο και ειδικεύτηκε στο περιβαλλοντικό δίκαιο. Το 2004 ίδρυσε την Ένωση Περιβαλλοντικών Δικηγόρων της Αργεντινής. Είναι μέλος του Ηθικού Δικαστηρίου για τα Δικαιώματα της Φύσης και συμμετέχει στην Εκτελεστική Επιτροπή της Παγκόσμιας Συμμαχίας για τα Δικαιώματα της Φύσης (GARN). Είναι δικηγόρος σε πολυάριθμες υποθέσεις περιβαλλοντικών ζημιών και αποκατάστασης, και ταξιδεύει σε όλη τη χώρα και τη Λατινική Αμερική συνοδεύοντας αγώνες ακτιβιστών και συλλογικοτήτων. Είναι συγγραφέας πολλών βιβλίων και άρθρων για την Ανάπτυξη, την Πολιτική, το Δίκαιο και την Περιβαλλοντική Δικαιοσύνη που έχουν δημοσιευτεί στην Αργεντινή και στο εξωτερικό. Διετέλεσε νομοθετικός σύμβουλος στην Εθνική Γερουσία και σήμερα είναι περιβαλλοντικός σύμβουλος και επικοινωνιολόγος σε ραδιοφωνικά και έντυπα μέσα ενημέρωσης. http://enriqueviale.blogspot.com/
Σημειώσεις
1.- falopa: λέξη που χρησιμοποιείται ευρέως στην Ουρουγουάη, τη Χιλή και την Αργεντινή και στην αργκώ είναι συνώνυμο του ναρκωτικού.
2.- Τρίγωνο του Λιθίου: η γεωγραφική περιοχή που βρίσκεται στη Νότια Αμερική, στα σύνορα της Αργεντινής, της Βολιβίας και της Χιλής, η οποία συγκεντρώνει πάνω από το 85% των παγκοσμίως γνωστών αποθεμάτων λιθίου.
3.- Όπως αναφέρεται στην ιστοσελίδα https://pactoecosocialdelsur.com/, «Η πρωτοβουλία αυτή γεννήθηκε από μια ομάδα ατόμων και οργανώσεων από διάφορες χώρες της Λατινικής Αμερικής. Παρακινούμαστε από την επείγουσα ανάγκη να οικοδομήσουμε κοινωνικές δυναμικές ικανές να απαντήσουν και να αντιταχθούν στις δυναμικές της καπιταλιστικής αναδιάταξης, της συγκέντρωσης του πλούτου και της καταστροφής των οικοσυστημάτων που βλέπουμε να αναδύονται εν μέσω της κρίσης COVID-19, και να διαμορφώσουμε, μαζί με όσους επιθυμούν να ενωθούν μαζί μας, έναν συλλογικό ορίζοντα μετασχηματισμού για την Αμερική μας που να εγγυάται ένα αξιοπρεπές μέλλον».
4.- Vivir sabroso (Να ζήσουμε νόστιμα), το σύνθημα της Φράνσια Μάρκες στην προεκλογική καμπάνια, είναι κάτι περισσότερο από ένα σύνθημα που επαναλαμβάνεται στο πλαίσιο μιας πολιτικής εκστρατείας: είναι μια «φιλοσοφία ζωής» των αφρο-κολομβιανών κοινοτήτων που στον πυρήνα της, στην εθνική και πολιτιστική τους ταυτότητα, σημαίνει να ζούν χωρίς φόβο, με αξιοπρέπεια, με εγγυημένα δικαιώματα. Η έννοια υπονοεί, ένα μοντέλο πνευματικής, κοινωνικής, οικονομικής, πολιτικής και πολιτιστικής οργάνωσης σε αρμονία με το περιβάλλον, τη φύση και τους ανθρώπους.
5.- Το χυτήριο Ventanas, επίσημα Codelco División Ventanas, είναι ένα χυτήριο και διυλιστήριο χαλκού που βρίσκεται στην πόλη Las Ventanas της Χιλής, στην κοινότητα Puchuncaví της περιφέρειας Βαλπαραΐσο. Ανήκει στην Εθνική Εταιρεία Χαλκού της Χιλής (CODELCO).
