Όσα τραγικά και βέβηλα συμβαίνουν από πέρσι και με ακραία, συστηματική ένταση τους τελευταίους μήνες στο πεδίο μάχης του ΑΠΘ αποκαλύπτουν πτυχές του ηγεμονικού ζόφου του παρόντος, αλλά και προσφέρουν μια σφαιρική εικόνα για το πολύ κοντινό δυστοπικό μέλλον. Το μέλλον που ονειρεύονται για το ελληνικό πανεπιστήμιο και απεργάζονται συστηματικά και με βία οι εγχώριοι προαγωγοί του αυταρχικού νεοφιλελευθερισμού.
Η ηγεσία του πολιτικο-κοινωνικού μετώπου της συντήρησης και της οικονομικής ολιγαρχίας στη χώρα επέλεξε αυτή την αντιπαράθεση στο σύγχρονο ελληνικό πανεπιστήμιο ως κεντρική και προνομιακή. Προφανώς, κατά πρώτον, γιατί σε μια οικονομία όπου η γνώση και οι τεχνολογίες αποτελούν την κινητήριο δύναμη, το πανεπιστήμιο ως ανώτατος εκπαιδευτικός και ερευνητικός θεσμός και οι όροι λειτουργίας και σύνδεσής του με την αγορά καθίστανται εξ ορισμού θεμελιώδες επίδικο. Για να μετατραπεί, λοιπόν, σε κέντρο επιστημονικής-τεχνικής κατάρτισης και εργοτάξιο έρευνας υποταγμένης στα επιχειρηματικά συμφέροντα, το οποίο στελεχώνεται από έναν στρατό ειλώτων δασκάλων, επισφαλείς ερευνητές/ριες και λίγους «μεγαλοκαθηγητές» επιχειρηματίες, το δημόσιο πανεπιστήμιο θα πρέπει να τεθεί υπό πλήρη αστυνομικό έλεγχο. Αυτός θα καταστέλλει τις κοινωνικές αντιστάσεις στην αγοραιοποίηση της ανώτατης παιδείας και έρευνας, στην εργασιακή απορρύθμιση και στην εξουθενωτική εκμετάλλευση.
Κατά δεύτερον, μια κυβέρνηση και, κυρίως, ένα ολόκληρο πολιτικό σχέδιο -η νεοφιλελεύθερη ολομέτωπη επίθεση στη δημοκρατία υπέρ των ολίγων- που εφαρμόζουν πολιτικές καταστροφικές για την πλειοψηφία, θα πρέπει να ικανοποιήσουν με άλλους τρόπους τη σημαντική εκείνη μερίδα της εκλογικής δεξιάς πελατείας της η οποία ζημιώνεται ομοίως από τις κυβερνητικές οικονομικές πολιτικές. Με την εντυπωσιακή και ολοκληρωτική εφαρμογή του δόγματος «τάξη και ασφάλεια» σε ιστορικές θερμοκοιτίδες του πολιτικού ανταγωνισμού -τα πανεπιστήμια- στέλνει ένα ηχηρό και ενθουσιαστικό μήνυμα σαρωτικής πάταξης του πολιτικού εχθρού στην ημεδαπή.
Τρίτον, με την πάνοπλη αστυνομική καταστολή της ανταγωνιστικής κοινωνικοποίησης της νεολαίας στις συλλογικότητες των ελληνικών πανεπιστημίων επιδιώκει να θωρακίσει την αυταρχική νεοφιλελεύθερη ηγεμονία εξαλείφοντας συνήθεις εστίες διατάραξης της κοινωνικής «ησυχίας» και ζωτικά φυτώρια πολιτικών κινητοποιήσεων ενάντια στις αγοραίες ανισότητες, τη σύγχρονη καπιταλιστική βαρβαρότητα, την ισχνή δημοκρατία των ελίτ. Διεθνώς, η διάλυση της μαζικής οργανωμένης εργασίας που συλλογικοποιούσε συνειδήσεις και αντιστάσεις στους κοινούς τόπους της εργασίας, της καθημερινής συμβίωσης και της συνδικαλιστικής συστράτευσης, είχε ως αποτέλεσμα τα πανεπιστήμια να μείνουν σήμερα ένας από τους ελάχιστους χώρους μαζικής συνεύρεσης, συλλογικής πολιτικής ζύμωσης και δράσης από κοινού, και μάλιστα για τα πιο ευαίσθητα κι ανήσυχα κομμάτια της κοινωνίας -τη νεολαία. Δεν θα το αφήσουν έτσι.
Τις τελευταίες βδομάδες, ωστόσο, στο ίδιο πεδίο μάχης, εκατοντάδες νέοι φοιτητές και φοιτήτριες, που συχνά γίνονται χιλιάδες, αντιπαρατάσσουν τα ακάλυπτα πρόσωπά τους και τα «γυμνά» σώματά τους στις στρατικοποιημένες και αδίστακτες δυνάμεις καταστολής, διεκδικώντας ένα πανεπιστήμιο συλλογικής ελευθερίας. Σε μια κοινωνία κατακερματισμένη, εξατομικευμένη, εγκλωβισμένη σε φαντασιώσεις «αξιοκρατίας» και ατομικής «επιτυχίας», μια κοινωνία πολιτικά αποδυναμωμένη και αποξενωμένη από το συλλογικό, αναβιώνουν τα θεμέλια της δημοκρατικής πολιτικής πράξης της ισοελευθερίας: τον κοινό αγώνα ισότιμων ανθρώπων που συγκροτούν με την απλή συνένωσή τους μια συλλογική δύναμη απέναντι στην κυριαρχία και τη βία των ολίγων.
Η συλλογική αυτή αφύπνιση και ανακίνηση ζωντανεύει την ελπίδα ότι η δημοκρατική πράξη και το όραμα της εξισωτικής, ελεύθερης δημοκρατίας με την οποία στοιχίζεται δεν έχουν πεθάνει στις ημέρες μας. Νέοι άνθρωποι με επιμονή, αγάπη και συμπόρευση μπορούν και να προστατεύσουν τις δημοκρατικές κατακτήσεις του παρελθόντος και να αναιρέσουν τη νεοφιλελεύθερη αυταρχική οπισθοδρόμηση, δείχνοντας ξανά τον δρόμο σε όλο τον κόσμο που συμμερίζεται αυτές τις αξίες και τις ιστορικές εναλλακτικές. Ξεκινώντας από την προάσπιση του ελεύθερου δημοκρατικού πανεπιστημίου απέναντι στο αστυνομευόμενο επιχειρηματικό «πανεπιστήμιο».
Η αστυνομία είναι εκτός τόπου στο δημοκρατικό πανεπιστήμιο της ελευθερίας. Γιατί μια κοινωνία με βαθιές ανισότητες και δομές κυριαρχίας και αποκλεισμού, μια κοινωνία με λειψή και απειλούμενη δημοκρατία, έχει ανάγκη από διαδικασίες ανταγωνιστικής πολιτικοποίησης που θα βάζουν στο στόχαστρο αυτές ακριβώς τις ανισότητες και ανελευθερίες. Γιατί, σε ένα πολύ βασικό επίπεδο, το πανεπιστήμιο της διηνεκούς γνώσης και έρευνας για την κοινωνία και τη φύση προάγει αυτή τη μάθηση και την παιδεία μέσα από τα εκάστοτε εσωτερικά κριτήρια της επιστημονικής κοινότητας, την αβίαστη ανταλλαγή επιχειρημάτων γύρω από τεκμήρια, υποθέσεις και θεωρίες. Η αστυνομία ως μηχανισμός διαφύλαξης της καθεστηκυίας τάξης με μέσο την κρατική βία δεν έχει θέση σε αυτή την πρακτική του ελεύθερου διαλόγου που επιδιώκει να αναδείξει μόνον το καλύτερο επιχείρημα ή το καλύτερο πόρισμα και ωθεί τη γνώση πέρα από τα κατεστημένα όριά της. Γιατί, τέλος, το ελεύθερο πανεπιστήμιο στα καλύτερά του ενσωματώνει ένα συλλογικό πάθος της εκπαιδευτικής κοινότητας για τα ποικίλα πεδία του επιστητού και του πολιτισμού, μια πνευματική ερωτική μέθεξη στο υψηλό που, όπως κάθε εκδοχή του έρωτα στη βάση της κοινής ελευθερίας, αψηφά και γκρεμίζει αναστολές και καταστολές.
φωτό: The Press Project
