Ο ηγέτης του ακροδεξιού πραξικοπήματος Luis Fernando Camacho πραγματοποιεί ομιλία έξω από το ξενοδοχείο του στη La Paz, Βολιβία, 10 Νοεμβρίου 2019 (Jorge Bernal / AFP via Getty Images)
Πηγή Jacobin.com
Δημοσιεύτηκε 06.01.2023
Μετάφραση Λίνα Κυργιαφίνη
Η σοσιαλιστική κυβέρνηση της Βολιβίας συνέλαβε τον ακροδεξιό ηγέτη Λουίς Φερνάντο Καμάτσο (Luis Fernando Camacho), εγκέφαλο του πραξικοπήματος του 2019, που ανέτρεψε τον Έβο Μοράλες (Evo Morales). Πρόκειται για ένα σημαντικό βήμα για να αποκαταστήσει τη δημοκρατία στη Βολιβία και να φέρει στη δικαιοσύνη αυτούς που πραγματοποίησαν το φαύλο πραξικόπημα.
Τουλάχιστον τέσσερις φορές, ο Λουίς Φερνάντο Καμάτσο αντιστάθηκε στις δικαστικές κλήσεις για τον ηγετικό του ρόλο στο πραξικόπημα του 2019, που ανέτρεψε τον αριστερό πρόεδρο Έβο Μοράλες. Ο Καμάτσο είναι κυβερνήτης της Σάντα Κρουζ (Santa Cruz), εταιρικός δικηγόρος και πολύ πλούσιος επιχειρηματίας. Και το σημαντικότερο, είναι ένας ακροδεξιός ιδεολόγος, από μια παραδοσιακά φασιστική οικογένεια που σκοπεύει να σπάει την εξουσία των σοσιαλιστών προέδρων.
Την Τετάρτη 28 Δεκεμβρίου, συνελήφθη για παρεμπόδιση δικαιοσύνης και απομακρύνθηκε από την ισχυρή δεξιά βάση του στη Σάντα Κρουζ. Οι ακόλουθοί του στην πόλη έβαλαν φωτιά στο τετραώροφο κτίριο του δημόσιου κατήγορου και κατέστρεψαν το Εθνικό Φορολογικό Ινστιτούτο, μεταξύ άλλων κτιρίων κυβερνητικής κυριότητας. Κατέστρεψαν το σπίτι ενός υψηλού επιπέδου σοσιαλιστή πολιτικού. Παραστρατιωτικοί προσπάθησαν, αλλά απέτυχαν, να καταλάβουν τις κεντρικές αστυνομικές εγκαταστάσεις στην πόλη των δύο εκατομμυρίων.
Επιπρόσθετα, περίπου εκατό πιστοί του Camacho διέκοψαν τη λειτουργία δύο αεροδρομίων τοποθετώντας τα κορμιά τους μπροστά στους τροχούς των αεροπλάνων. Στην αναζήτησή τους για τον Camacho, εκκένωσαν αεροπλάνα από τους επιβάτες και άδειασαν τα αεροδρόμια από τους εργάτες, περιλαμβανόμενου του προσωπικού ασφαλείας, που δέχθηκε επίθεση και υποχώρησε για να αποκλιμακώσει την κατάσταση.
Οι υποστηριχτές του Camacho σε αυτές τις επιθέσεις καθοδηγούνταν από τα πιο υψηλόβαθμα μέλη του πολιτικού του κόμματος, του Creemos, που τοποθετείται στην πιο δεξιά άκρη του πολιτικού φάσματος της χώρας. Το Creemos καλεί σε βία σε όλη τη χώρα και έκλεισε τη Santa Cruz για ακόμη μία φορά. Ακροδεξιοί πολιτικοί εκτός Βολιβίας έχουν πηδήξει στη μάχη και το Creemos αποζητά υποστήριξη από το Υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ.
Μία εβδομάδα μετά τη σύλληψη του Camacho, το χάος συνεχίζεται στην πόλη της Santa Cruz, κυρίως στις γειτονιές των ευκατάστατων. Οι παραστρατιωτικοί του Creemos στοχεύουν την κεντρική αστυνομική διεύθυνση. Περίπου είκοσι επτά κυβερνητικά γραφεία και περιουσίες ηγετών του Κινήματος προς το Σοσιαλισμό [Movement Toward Socialism (MAS)] απολύθηκαν ή πυρπολήθηκαν. Αυτή την εβδομάδα, η κακόφημη παραστρατιωτική ομάδα που διοικούσε κάποτε ο Camacho, η Ένωση Νεολαίας της Santa Cruz ή UJC κατά το ισπανικό ακρωνύμιο, βασάνισαν ένα δημόσιο υπάλληλο και έναν δικηγόρο του οποίου η πολιτική τους προσέβαλε. Χρησιμοποίησαν μεθόδους «πληρωμένων δολοφόνων», με τα λόγια του προεδρικού εκπροσώπου Jorge Richter.
Όμως, η εξουσία του Camacho φθίνει. Αν και είναι στη Δεξιά, ο δήμαρχος της Santa Cruz, Jhonny Fernández, δεν είναι φίλος του Camacho και αρνήθηκε να συμμετάσχει στην τελευταία απόπειρα πραξικοπήματος του Camacho, που παρέλυσε την πόλη για τριάντα έξι μέρες το Νοέμβριο. Βετεράνοι δεξιοί ηγέτες επιδιώκουν την εξουσία τις τελευταίες μέρες και απομακρύνονται από την στρατηγική του Camacho για χάος. Οι επικεφαλής των μεγαλύτερων επιχειρηματικών επιμελητηρίων της πόλης έχουν καταγγείλει τους αποκλεισμούς του Camacho.
Και η δύναμη της Αριστεράς αυξάνεται, ακόμη και στη Santa Cruz. Στις τελευταίες τοπικές εκλογές, το σοσιαλιστικό κόμμα που έχει την εξουσία σε εθνικό επίπεδο -το MAS ή Κίνημα προς το Σοσιαλισμό, με επικεφαλής τον πρώην πρόεδρο Evo Morales- έλαβε το μεγαλύτερο μερίδιο ψήφων μέχρι σήμερα, περίπου το ένα τρίτο του εκλογικού σώματος της πόλης. Σε σκληρή αναγνώριση αυτού του γεγονότος, παρτιζάνοι του Camacho απείλησαν ότι «θα φέρουν βάσανα» στις μητέρες των μαχητών του MAS στην πόλη. Επίσης, δημοσιοποίησαν τη διεύθυνση κατοικίας της κόρης του Προέδρου Luis Arce στη Santa Cruz, μία όχι κενή απειλή δεδομένου ότι ο υπουργός δημόσιων έργων, Edgar Montaño, μόλις υπέστη την καταστροφή του σπιτιού του σε αυτή την πόλη.
Η πραγματική πιθανότητα για δίκες για εξέγερση, σφαγές και βασανιστήρια ανοίγει μία νέα εποχή στη Βολιβία. Τον Ιούνιο 2022, η πραξικοπηματική πρόεδρος, Ζανίν Ανιές (Jeanine Áñez), καταδικάστηκε μαζί με οκτώ στρατιωτικούς και αστυνομικούς διοικητές, με κατηγορίες για σφετερισμό του γραφείου της προεδρίας.
Άλλοι δύο δήλωσαν ένοχοι και έλαβαν μικρότερες ποινές. Δύο από τους πιο σημαντικούς παράγοντες καταδικάστηκαν ερήμην: ο Γουίλιαμς Κάλιμαν (Williams Kaliman), πρώην διοικητής των Ενόπλων Δυνάμεων, και ο Γιούρι Καλντερόν (Yuri Calderón), επικεφαλής της αστυνομίας κατά τη διάρκεια του πραξικοπήματος, οι οποίοι αμφότεροι κρύβονται (το πιθανότερο στις Ηνωμένες Πολιτείες, ένα από τα πρώτα έθνη που αναγνώρισαν το πραξικοπηματικό καθεστώς).
Η Áñez ήταν μικρή παίκτρια συγκρινόμενη με τον Camacho, που έσπειρε δεκαετίες βίας σε βάρος του MAS και της ιθαγενικής του βάσης. Πρώην πρόεδροι και ανώτατοι διοικητές των δυνάμεων ασφαλείας καθοδήγησαν την Áñez να διατάξει τις σφαγές στις Ovejuyo-Pedregal, Sacaba, και Senkata. Ο Camacho επέλεξε τον υπουργό άμυνας της Áñez, ο οποίος διέπραξε τις σφαγές.
Ο κατάλογος αυτών που αντιμετωπίζουν κατηγορίες για το πραξικόπημα και το καθεστώς που αυτό έφερε στην εξουσία περιλαμβάνει εκατοντάδες αστυνομικούς και στρατιώτες που συμπεριφέρθηκαν με αγριότητα σε πολίτες. Οι παραστρατιωτικοί σχημάτισαν τάγματα σοκ πολλών εκατοντάδων και, ενώ μερικοί από τους ηγέτες τους κατηγορήθηκαν ή και καταδικάστηκαν, η στενή σχέση τους με οικονομικές ελίτ επέτρεψε σε πολλούς να διαφύγουν την καταδίκη.
Η δίκες για τα ανθρώπινα δικαιώματα μόλις αρχίζουν στην πολυεθνική Βολιβία και προσφέρουν μία τεράστια πρόκληση για το αδιάκοπο πραξικόπημα των ΗΠΑ σε όλο το ημισφαίριο. Αντιπροσωπεύουν μία συλλογική ηθική και δέσμευση για την αξιοπρέπεια που αναδύεται από τα απομεινάρια μιας χώρας ερημωμένης από το ρατσισμό και το ταξικό μίσος ενάντια στους φτωχούς. Η ισχύς του σοσιαλιστικού σχεδίου και της δημοκρατίας στη Βολιβία κρέμεται από την ικανότητα του έθνους να φέρει ενώπιον της δικαιοσύνης αυτούς που ηγήθηκαν στο πραξικόπημα και διέπραξαν τα εγκλήματά του.
