H Μπρουνχίλντε Πόμζελ, γραμματέας του Γκέμπελς από το 1942 έως το 1945, έδωσε στις αναμνήσεις της τον εύγλωττο τίτλο «Δεν θέλαμε να ξέρουμε». Νομίζω ότι σε αυτές τις τέσσερις λέξεις θα μπορούσαν να συνοψιστούν πολλές σελίδες για τη στάση εκατομμυρίων Γερμανών κατά τη διάρκεια του ναζισμού. Ενδεχομένως οι ίδιοι να μην είχαν συμμετάσχει άμεσα σε κάποιο έγκλημα ή έτσι τουλάχιστον πίστευαν. Ενδεχομένως επίσης να μην είχαν συγκεκριμένη πληροφόρηση για τα εγκλήματα του καθεστώτος. Μπορούσαν όμως να μάθουν τι συνέβαινε ή να υποθέσουν τι συνέβαινε. Επέλεξαν να παραμείνουν σε μια ηθελημένη βολική άγνοια και άρνηση της αλήθειας.
Η ηθελημένη άγνοια
Την ηθελημένη άγνοια και άρνηση της αλήθειας φέρνω στο νου μου κάθε φορά που γίνονται καταγγελίες για εγκλήματα του Λιμενικού σε βάρος προσφύγων στα νερά του Αιγαίου. Σπεύδω να διευκρινίσω για να μην παρεξηγηθώ, ότι δεν συγκρίνω το καθεστώς της ναζιστικής Γερμανίας με την κατάσταση που επικρατεί στη σύγχρονη Ευρώπη. Τέτοιου είδους συγκρίσεις πέραν του ότι είναι ανεδαφικές, δεν οδηγούν στη συνειδητοποίηση της βαρβαρότητας της εποχής, αλλά στη σχετικοποίηση του ναζισμού. Ωστόσο, ορισμένοι κοινωνικοί μηχανισμοί λειτουργούν με ανάλογο τρόπο αν και οι καταστάσεις είναι διαφορετικές.
Το Αιγαίο
Στο Αιγαίο είναι δεκάδες οι καταγγελίες για παράνομες επαναπροωθήσεις και άσκηση βίας από το Λιμενικό σε βάρος προσφύγων και μεταναστών. Ξένα ΜΜΕ, ΜΚΟ αλλά και πρόσφυγες καταγγέλλουν ότι αιτούντες άσυλο ξυλοκοπούνται και πετιούνται σε σχεδίες διάσωσης ή ακόμα και στο νερό, κατά παράβαση του γράμματος της διεθνούς νομιμότητας και της ουσίας της ανθρωπιάς. Οι περισσότεροι καταφέρνουν να φτάσουν στις τουρκικές ακτές, αλλά κάποιοι πνίγονται. Η κυβέρνηση μιλάει για τουρκική προπαγάνδα και διαψεύδει τα πάντα. Στην ελληνική κοινωνία το ζήτημα δεν συζητιέται σχεδόν καθόλου.
Τους πέταξαν στη θάλασσα
Η πιο πρόσφατη ιστορία φρίκης ήρθε στο φως από κοινό ρεπορτάζ των Guardian (Bρετανία), Lighthouse Reports (Ολλανδία), Mediapart (Γαλλία) και Spiegel (Γερμανία). Αυτή τη φορά το ρεπορτάζ δεν στηρίζεται μόνο σε μαρτυρίες προσφύγων αλλά και σε συνεντεύξεις λιμενικών που κράτησαν την ανωνυμία τους. Το περιστατικό φέρεται να έχει ως εξής (το αντιγράφουμε από το κομμάτι του Δημήτρη Αγγελίδη στην ΕφΣυν):
«Δύο πρόσφυγες, ο Σίντι Κέιτα, 36 ετών, από την Ακτή του Ελεφαντοστού και ο Ντιτνιέρ Μάρσαλ Κουαμού Νάνα, ετών 33, από το Καμερούν, βρήκαν τραγικό θάνατο από πνιγμό στις 16 Σεπτεμβρίου, όταν μέλη του Λιμενικού τους μετέφεραν κρυφά από τη Σάμο στα ανοιχτά του Αιγαίου και τους πέταξαν στη θάλασσα, ενώ δεν ήξεραν κολύμπι. Ένας τρίτος, ο Ιμπραήμ, στο παρελθόν μέλος του Λιμενικού του Καμερούν, κατάφερε να βγει ζωντανός στα τουρκικά παράλια στο Αϊδίνι, έζησε και διηγήθηκε το έγκλημα των ελληνικών αρχών στους δημοσιογράφους. Οι τρεις πρόσφυγες είχαν επιβιβαστεί τα ξημερώματα στις 15 Σεπτεμβρίου σε βάρκα με συνολικά 36 πρόσφυγες, που έφτασε στη βορειοανατολική ακτή της Σάμου, στο ακρωτήρι Πράσσο, γύρω τις 7 το πρωί »
Ο δικηγόρος Δημήτρης Χούλης από το Human Rights Legal Project έχει καταθέσει μήνυση, εκπροσωπώντας πρόσφυγες από την ομάδα των 36 προσφύγων.
Ο υπουργός Μετανάστευσης, Νότης Μηταράκης απαντώντας, δήλωσε ότι «η τουρκική προπαγάνδα για την παράνομη μετανάστευση έχει ως συνέπεια να εμφανίζονται συχνά ψευδείς ειδήσεις στα μέσα ενημέρωσης».
Τα ερωτήματα
Πέρα από κάποια δημοσιεύματα, το ρεπορτάζ των ευρωπαϊκών ΜΜΕ δεν ξεσήκωσε σάλο στην Ελλάδα. Για την ακρίβεια, σχεδόν δεν συζητήθηκε. Η μεγάλη πλειονότητα των πολιτών είτε δεν πληροφορείται τις καταγγελίες είτε λέει «μα είναι δυνατό να πνίγει το Λιμενικό πρόσφυγες στο Αιγαίο;». Θα έπρεπε όμως να έχουμε αρχίσει εδώ και καιρό να αναρωτιόμαστε πώς γίνεται να περιοριστούν τόσο πολύ τα τελευταία δύο χρόνια οι αφίξεις προσφύγων και μεταναστών στα νησιά. Πώς γίνεται να ξεβράζονται συνεχώς διασωστικές βάρκες γεμάτες πρόσφυγες στις ακτές της Τουρκίας; Πώς γίνεται να είναι τόσες πολλές οι καταγγελίες; Πώς γίνεται να πέφτουν θύματα της τουρκικής προπαγάνδας τα εγκυρότερα διεθνή Μέσα όπως το Spiegel και ο Guardian; Τι τρομακτικό συμβαίνει στα σύνορα που δεν θέλουμε να πιστέψουμε;
Φωτογραφία: Selene Magnolia
