Αν και την ώρα που γράφεται αυτή η ανασκόπηση, το τελικό αποτέλεσμα των πρόσφατων εκλογών στο Ισραήλ δεν έχει ακόμη οριστικοποιηθεί (σ.σ.: κέρδισε ο Μπέντζαμιν Νετανιάχου), μπορούμε ήδη να συνοψίσουμε ότι τα αποτελέσματα αυτού του εκλογικού γύρου (του πέμπτου τα τελευταία τριάμισι χρόνια), έδωσαν μια ηχηρή νίκη στο μπλοκ της Δεξιάς. Ας διευκρινίσουμε εκ των προτέρων ότι σε αυτές τις εκλογές αναμετρήθηκαν δύο μπλοκ: η σκληρή Δεξιά εναντίον της μετριοπαθούς Δεξιάς, αλλά και τα δύο δεξιά, τελικά, μπλοκ.
Πηγή: Sin Permiso (5.11.2022) | Μετάφραση: Κυριακή Κλοκίτη
Aυτό που ήταν ήδη γνωστό
Όμως, αν και η νίκη του μπλοκ της Δεξιάς επιβεβαίωσε αυτό που γνωρίζαμε εκ των προτέρων, το μέγεθος του φαινομένου μας έχει αιφνιδιάσει. Αυτά τα αποτελέσματα επιβεβαίωσαν ότι η Δεξιά έχει εγκατασταθεί στο Ισραήλ για να μείνει, και μάλιστα για μεγάλο χρονικό διάστημα. Η πιο επικίνδυνη πτυχή αυτού του φαινομένου είναι η εισβολή, για πρώτη φορά στην ιστορία του ισραηλινού κοινοβουλευτισμού, ενός κόμματος φασιστικού τύπου –με επικεφαλής τον Itamar Ben Gvir, μια προσωπικότητα που μέχρι πρόσφατα θεωρούνταν «χούλιγκαν»–, το οποίο έχει γίνει η τρίτη πολιτική δύναμη στο Ισραήλ. Αυτός ο βίαιος χαρακτήρας, ηγέτης της οργάνωσης «Kach», της μοναδικής εβραϊκής οργάνωσης που απαγορεύτηκε στο Ισραήλ για υποκίνηση ρατσισμού, είναι το σύμπτωμα του ισραηλινού εθνικισμού. Αλλά το πιο ανησυχητικό είναι ο συγχρονισμός μεταξύ του ακροδεξιού κόμματός του και του Λικούντ, του επόμενου πρωθυπουργού Μπίμπι Νετανιάχου. Η σωρευτική διαδικασία ριζοσπαστικοποίησης έχει φτάσει στο χειρότερο σημείο της και ενώ νομίζαμε ότι είχαμε ήδη πιάσει τον πάτο του βαρελιού, ανακαλύψαμε ότι μπορεί να πάει και πιο κάτω.
Οι επιπτώσεις της ρητορικής μίσους
Αυτή η διαδικασία καλλιεργήθηκε σταδιακά. Η λατρεία του επιθετικού εθνικισμού έχει ριζώσει και έχει γίνει συστατικό στοιχείο της ισραηλινής κοινωνίας, αναπόσπαστο μέρος της συλλογικής της ταυτότητας. Δεκαετίες υποκίνησης μίσους κατά των Παλαιστινίων, πρακτικές λόγου που τονίζουν τις απειλές –μερικές πραγματικές, αλλά στην πλειοψηφία τους υποθετικές– έχουν κάνει τους Ισραηλινούς εύκολα χειραγωγήσιμους: στο όνομα της «ιερής ασφάλειας» ψηφίζουν οποιοδήποτε κόμμα υπόσχεται να εξοντώσει στον εχθρό. Γι’ αυτό ο αριστερός λόγος που μιλά για ειρηνική λύση της σύγκρουσης με τους Παλαιστίνιους δεν καταφέρνει να κινητοποιήσει τις μάζες και έχει καταστεί άνευ σημασίας.
Το Ισραήλ διέρχεται αναμφίβολα μια βαθιά πολιτική κρίση. Ο πρώτος που πλήττεται από αυτήν την κρίση είναι, χωρίς αμφιβολία, το δημοκρατικό σύστημα, το οποίο έχει φθαρεί όλα αυτά τα χρόνια σε σημείο που έχει χάσει κάθε αξιοπιστία. Οι Ισραηλινοί δεν πιστεύουν πλέον στη δημοκρατία και γι’ αυτό η κλασική περιγραφή του Ισραήλ ως «δημοκρατικού και εβραϊκού» κράτους έχει ξεπεραστεί: το Ισραήλ έχει μετατραπεί σε ένα κατά κύριο λόγο εβραϊκό, θρησκευτικό και φονταμενταλιστικό κράτος, στο οποίο η δημοκρατία είναι μόνο η επίσημη πρόσοψή του. Αυτό είναι εξαιρετικά επικίνδυνο αφού η ιστορία μας έχει ήδη δείξει ότι όταν ο φιλελευθερισμός μπαίνει σε κρίση, ο φασισμός σηκώνει κεφάλι και προκαλεί τον όλεθρο. Αλλά είναι εξαιρετικά ενδιαφέρον να σημειωθεί ότι αυτή η πολιτική κρίση δεν συνοδεύεται από παράλληλη οικονομική κρίση, δεδομένου ότι η ισραηλινή οικονομία συνεχίζει να αναπτύσσεται με έναν αξιοζήλευτο ρυθμό 4-5% ετησίως. Αυτή η οικονομική άνθιση είναι ένας από τους λόγους για τους οποίους οι απλοί Ισραηλινοί πολίτες δεν ενδιαφέρονται καθόλου να επανεξετάσουν τη θέση τους απέναντι στους Παλαιστίνιους: εφόσον μπορούν να περούν το καλοκαίρι στην Αττάλεια κάθε χρόνο και τώρα, επίσης, στα καλύτερα ξενοδοχεία στο Ντουμπάι και στο Κατάρ, δεν έχουν κανένα λόγο να τερματίσουν την κατοχή της παλαιστινιακής γης.
Και η ισραηλινή Αριστερά;
Το μεγάλο πλήγμα αυτών των εκλογών το έχει υποστεί η Αριστερά, η οποία για άλλη μια φορά απέδειξε την ανικανότητα και την αδυναμία της. Οι Εργατικοί, κάποτε το ηγεμονικό κόμμα των Μπεν Γκουριόν, Γκόλντα Μέιρ, Ράμπιν και Πέρες, που ηγήθηκαν του Ισραήλ για σχεδόν τρεις δεκαετίες, μόλις και μετά βίας κατάφεραν να κερδίσουν 5 έδρες, ενώ το αριστερό κόμμα Meretz δεν κατάφερε να ξεπεράσει το ποσοστό των ψήφων που απαιτούνται για να εισέλθει στην Κνεσέτ (κοινοβούλιο) και έχει εξαφανιστεί από τον πολιτικό στίβο. Η ισραηλινή Αριστερά βρίσκεται στον δρόμο της εξαφάνισης.
Η Αριστερά έχει κάνει σοβαρά λάθη, ιδιαίτερα όσον αφορά στην άρνηση των Εργατικών να σχηματίσουν ένα ενιαίο μέτωπο με το Meretz, και την ατυχή απόφαση του αραβικού κόμματος Balad να αποχωρίσει από την Αραβική Κοινή Λίστα, απόφαση που είχε ως αποτέλεσμα την απώλεια περισσότερων από 250.000 ψήφων. Αλλά πέρα από τα λάθη τακτικής, αυτά τα αποτελέσματα αντιπροσωπεύουν την τελική έκλειψη όλων των σοσιαλιστικών ουτοπιών στο Ισραήλ, ουτοπιών άρρηκτα δεμένων με τον ουμανισμό και την ειρήνη. Από εδώ και πέρα, οι λίγοι ειρηνιστές που έχουμε απομείνει στο Ισραήλ, μαχητές για χαμένους σκοπούς, έχουμε γίνει εξόριστοι στη χώρα μας.
* Ο Meir Margalit είναι Διδάκτωρ Σύγχρονης Ισραηλινής Ιστορίας από το Πανεπιστήμιο της Χάιφα, διδάσκει στο Ακαδημαϊκό Κολλέγιο ONO, εκτός από τη συμμετοχή σε συνέδρια και σεμινάρια σε διάφορα ευρωπαϊκά και αμερικανικά πανεπιστήμια. Υπήρξε δημοτικός σύμβουλος της Ιερουσαλήμ με το ειρηνιστικό κόμμα Meretz μέχρι το 2014. Συνιδρυτής μιας από τις πιο εξέχουσες οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων στο Ισραήλ, της Ισραηλινής Επιτροπής Κατά των Κατεδαφίσεων Κατοικιών (ICAHD), υπήρξε σύμβουλος σε διάφορες υπηρεσίες του ΟΗΕ, όπως τις OCHA, UNHabitat και UNRWA και επί του παρόντος είναι διευθυντής του Κέντρου για την Προώθηση των Ειρηνευτικών Πρωτοβουλιών. Θεωρείται ένας από τους κορυφαίους ειδικούς στην αραβο-ισραηλινή σύγκρουση (σ.σ.: κατοχή) στην Ιερουσαλήμ και είναι συγγραφέας των βιβλίων Discrimination in the Heart of the Holy City (2008), Seizing Control of Land in East Jerusalem (2010) και Demolishing Peace (2014). Είναι επίσης μέλος της συντακτικής επιτροπής της εφημερίδας Palestine Israel και του περιοδικού Sin Permiso.
