Το φυσικό αέριο βρισκόταν ήδη στο επίκεντρο του διεθνούς ενδιαφέροντος, τόσο λόγω της κλιματικής κρίσης, αλλά της ενεργειακής φτώχειας, σε μια περίοδο που η τιμή ρεύματος και αερίου εκτοξεύεται. Ο ρωσο-ουκρανικός πόλεμος και τα σχέδια για ενεργειακή απεξάρτηση της Δύσης από το ρωσικό αέριο κάνουν το ενδιαφέρον ακόμα πιο επιτακτικό. Στην Ελλάδα η συζήτηση για το αέριο συμπεριλαμβάνει ένα ειδικότερο κεφάλαιο: το φιάσκο του πολυδιαφημισμένου EastMed, μετά την απόσυρση της στήριξης των ΗΠΑ. Με τις σκέψεις αυτές, το Κόκκινο και το Μαύρο συζήτησε με την ισραηλινή ακτιβίστρια Γιάρα Πέρετζ (Ya’ara Peretz) από την ομάδα Gastivists, που δραστηριοποιείται ενάντια στις εξορύξεις αερίου. Τη συνέντευξη πήραν η Ερμιόνη Φρεζούλη και η Κατερίνα Αναστασίου.
***
Συμμετέχεις στην ομάδα Gastivists. Τί είναι οι Gastivists και ποιος είναι ο ρόλος σου στην οργάνωση;
Οι Gastivists είναι μια μικρή ομάδα, με τα περισσότερα μέλη της να βρίσκονται στην Ευρώπη, τη Ρουμανία, την Πολωνία, την Ιταλία, την Ελλάδα και άλλες χώρες της βόρειας Ευρώπης. Υποστηρίζουμε ανεξάρτητες συλλογικότητες που μάχονται ενάντια σε νέα και υφιστάμενα έργα υποδομής ορυκτού αερίου. Δουλεύουμε σε συγκεκριμένες χώρες και ταυτόχρονα υποστηρίζουμε τοπικές ομάδες. Μέρος της δουλειάς μας εστιάζει στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου.
Δουλεύω στην ομάδα του EastMed, κάνοντας τον συντονισμό σε περιφερειακό επίπεδο, και υποστηρίζοντας ομάδες βάσης, με την ελπίδα να δημιουργηθεί ένα περιφερειακό δίκτυο για την κλιματική δικαιοσύνη μεταξύ των χωρών. Κάτι τέτοιο χρειάζεται πολύ και δεν υφίσταται σήμερα.
Μια από της βασικές εκστρατείες των [G] στρέφεται ενάντια στον αγωγό EastMed. Καθώς ζεις στο Ισραήλ, θα μπορούσες να μας μεταφέρεις τη συζήτηση που γίνεται στη χώρα σε σχέση με το έργο του EastMed; Ποια είναι η κυρίαρχη αφήγηση; Ποιες είναι οι επιπτώσεις του EastMed στην ευρύτερη περιοχή;
Ο EastMed είναι ένα τεράστιο έργο, που αφορά στην κατασκευή ενός αγωγού μήκους σχεδόν 2000 χλμ., σε βάθος 3 χλμ., στη Μεσόγειο θάλασσα. Σκοπός του είναι η εξαγωγή αερίου από το Ισραήλ και η μεταφορά του, μέσω της Κύπρου, της Ελλάδας και της Ιταλίας, στην Ευρώπη. Το έργο είναι πολύ προβληματικό, για διάφορους λόγους. Καταρχάς, θα κοστίσει πολλά χρήματα. Η εκτίμηση είναι ότι το συνολικό κόστος είναι μεταξύ 6 και 10 δισ. ευρώ. Κάποιες από τις επιπτώσεις αυτού του έργου είναι ήδη ορατές, παρόλο που δεν έχει ακόμα κατασκευαστεί: για παράδειγμα, ο αγωγός σχεδιάζεται να περάσει μέσα από αμφισβητούμενες οικονομικές ζώνες, μεταξύ διαφορετικών χωρών, και συγκεκριμένα μεταξύ Κύπρου, Ελλάδας και Τουρκίας. Τροφοδοτεί συγκρούσεις που υφίστανται εδώ και χρόνια μεταξύ αυτών των χωρών. Η Τουρκία δεν εμπλέκεται σε αυτό το έργο και αντιτίθεται σθεναρά. Η κατασκευή του αγωγού σε αμφισβητούμενα νερά προκαλεί ήδη πολλές εντάσεις στην περιοχή. Μόλις τον προηγούμενο Αύγουστο (2021), ένα ελληνικό και ένα τουρκικό πολεμικό πλοίο συγκρούστηκαν και παραλίγο να υπάρξει στρατιωτική σύρραξη.
Η ειρωνεία είναι, επίσης, ότι τα ορυκτά καύσιμα επιδεινώνουν την κλιματική κρίση και το γεγονός ότι η περιοχή μας είναι ιδιαίτερα ευάλωτη στην κλιματική κρίση, καθιστά το έργο αυτό ακόμη πιο γελοίο. Η Μέση Ανατολή αποτελεί μία παγκόσμια περιοχή-δείκτη σε σχέση με την κλιματική αλλαγή. Η θερμοκρασία ανεβαίνει γρηγορότερα από ό,τι σε άλλα μέρη του κόσμου. Δεν βγάζει κανένα νόημα το γεγονός ότι οι κυβερνήσεις της περιοχής, η Κύπρος, η Ελλάδα και το Ισραήλ, πιέζουν για την κατασκευή αυτού του αγωγού. Πιέζουν για περισσότερο ορυκτό αέριο, που επιδεινώνει την κλιματική κρίση και έχει πολλές περιβαλλοντικές επιπτώσεις. Συνεπάγεται πολύ περισσότερους κινδύνους και δημιουργεί ανασφάλεια. Προωθώντας αυτό τον αγωγό είναι πραγματικά σαν να καίμε τον εαυτό μας, όχι μόνο εξαιτίας των συγκρούσεων, αλλά επίσης λόγω των κλιματικών επιπτώσεων.
Και φυσικά, υπάρχουν και άλλες περιβαλλοντικές επιπτώσεις. Η Μεσόγειος είναι κομβικής σημασίας για τη βιοποικιλότητα, με πολλά ενδημικά είδη να ζουν εκεί και που βρίσκονται σε κίνδυνο αυτή τη στιγμή. Κατασκευάζοντας έναν αγωγό βαθιά στη θάλασσα, όπου ζουν αυτά τα είδη, σε μια περίοδο οικολογικής κρίσης, που απαιτείται να διατηρήσουμε τη βιοποικιλότητα σε ισορροπία, όλο αυτό βρίσκεται στον αντίποδα οποιασδήποτε ορθολογικής σκέψης.
Ο παραλογισμός είναι ότι το Ισραήλ και οι κυβερνήσεις σε Ελλάδα και Κύπρο χρησιμοποιούν τον EastMed σε ένα αφήγημα περί γεωπολιτικής σταθερότητας και καλής γειτονίας μεταξύ των χωρών και ως μια γέφυρα για την ειρήνη, αλλά ισχύει το εντελώς αντίθετο. Προκαλεί ακριβώς το αντίθετο της σταθερότητας και αυξάνει όλες τις εντάσεις που ήδη υπάρχουν εδώ. Οι δυτικές δυνάμεις, όπως οι ΗΠΑ και η ΕΕ, επιζητούν να έχουν μεγάλη επιρροή στην περιοχή και οι τοπικές κυβερνήσεις, Ισραήλ, Ελλάδα και Κύπρος, έχουν στρατηγικές σχέσεις μεταξύ τους και πολλά συμφέροντα να δουλεύουν μαζί, οπότε προσπαθούν να παρουσιάζουν τον αγωγό ως κάτι καλό. Αντίστοιχα, το Ισραήλ προωθεί και άλλα έργα υποδομής για εξαγωγές ορυκτού αερίου, για παράδειγμα έναν νέο αγωγό από το Ισραήλ στο Λίβανο ή την εξαγωγή αερίου στην Ιορδανία. Έτσι, προκειμένου να συνεχίσει να προωθεί αυτή τη μορφή ενέργειας, που είναι πολύ επιβλαβής και επικίνδυνη, το Ισραήλ χρησιμοποιεί ένα αφήγημα που την εμφανίζει ως κάτι καλό, γεγονός που καθιστά πολύ δύσκολη την όποια αντίδραση από τοπικές ομάδες. Και είναι πολύ περίπλοκο, όταν πρόκειται να εξάγεις αέριο στην Ιορδανία, που πραγματικά έχει ανάγκη από υποστήριξη και πόρους. Πώς να αντιδράσεις σε αυτό; Αλλά, δεν πρέπει να συνεχίσουμε να εξάγουμε ενέργεια και στην Ευρώπη, η οποία πραγματικά δεν χρειάζεται καθόλου αέριο, υπάρχουν πολλές ευρωπαϊκές έρευνες που το αποδεικνύουν.
Οι ΗΠΑ φαίνεται ότι αποσύρουν την υποστήριξη τους στον EastMed, σύμφωνα με τον non-paper που δημοσιεύτηκε τον περασμένο μήνα. Πώς επηρεάζει το έργο αυτό το γεγονός;
Η ΕΕ είναι διπλά υποκριτική, τόσο όσον αφορά τα ανθρώπινα δικαιώματα, όσο και ως προς το θέμα του κλίματος, όπου υποτίθεται ότι πιέζει για την προώθηση του ευρωπαϊκού πράσινου συμφώνου, με τα σχέδια για τη μείωση των εκπομπών, για να φτάσουμε στο net zero μέχρι το 2050 και όλα αυτά τα πολλά και πολύ φιλόδοξα σχέδια για το κλίμα σε ολόκληρη την ΕΕ. Αλλά, ταυτόχρονα, η ΕΕ προωθεί μεγάλα έργα, όπως ο αγωγός EastMed, και, νομίζω, τουλάχιστον άλλα 30 νέα έργα ορυκτού αερίου έχουν εγκριθεί στη λίστα PCI (Projects of Common Interest – Έργα Κοινού Ενδιαφέροντος)*. Πρόκειται για μεγάλη υποκρισία της ΕΕ, που παίζει και στα δυο ταμπλό, από τη μια υποστηρίζοντας ότι είναι ηγέτης στα θέματα του κλίματος και, από την άλλη, προωθώντας το αέριο και πηγαίνοντας χέρι-χέρι με τη βιομηχανία και τις πολυεθνικές του ορυκτού αερίου, υπηρετώντας απλά τα συμφέροντά τους. Οι δυτικές κυβερνήσεις αυτό έκαναν όλα αυτά τα χρόνια, να υπηρετούν τα συμφέροντα των πολυεθνικών. Αυτά, σε σχέση με την ΕΕ.
Και οι ΗΠΑ, μέχρι πρόσφατα, υποστήριζαν ένθερμα τον αγωγό EastMed. Το 2019, ψήφισαν ένα νομοσχέδιο στο Κογκρέσο και τη Γερουσία, που υποστηρίζει τον αγωγό EastMed και άλλα νέα έργα ορυκτού αερίου στην Ανατολική Μεσόγειο. Έσπασαν, επίσης, το εμπάργκο όπλων που ίσχυε με την Ελλάδα και την Κύπρο. Αυτό σημαίνει ότι οι ΗΠΑ θα υποστηρίξουν με στρατιωτικό εξοπλισμό και εκπαίδευση την Ελλάδα και την Κύπρο. Οπότε, αυτό το νομοσχέδιο προωθούσε ταυτόχρονα αυτά τα δυο συμφέροντα, τη στρατιωτικοποίηση και το ορυκτό αέριο στην περιοχή. Μόλις πρόσφατα, οι ΗΠΑ είπαν ότι σκέφτονται να μην υποστηρίξουν τον αγωγό EastMed, αλλά όλα τα υπόλοιπα παραμένουν πάνω στο τραπέζι. Είναι θετικό ότι οι ΗΠΑ, μια δυτική υπερδύναμη στην περιοχή, τελικά, συνειδητοποίησε ότι είναι κάτι κακό αυτός ο αγωγός, αλλά περιμένουμε να σταματήσουν όλα τα άσχημα πράγματα που κάνουν στην περιοχή. Όπως, για παράδειγμα, να σταματήσουν τη στρατιωτικοποίηση και να προωθήσουν λύσεις που δεν βασίζονται στο να ανακύπτουν νέες εντάσεις εδώ και να επιδεινώνουν την κλιματική κρίση, γιατί συνεχίζουν να εμπλέκονται σε αυτά. Και όλα αυτά έχουν να κάνουν με παιχνίδια εξουσίας: αφορούν το ποια μεγάλη νεο-αποικιακή δύναμη έχει την εξουσία στην περιοχή. Εμείς, ως άνθρωποι που ζούμε εδώ, δεν θέλουμε να συμβαίνει αυτό το παιχνίδι. Θέλουμε κάτι διαφορετικό, μια διαφορετική πραγματικότητα. Ζώντας, εδώ και χρόνια, σε συνθήκες σύγκρουσης έχουμε μπουχτίσει με αυτό.
Πώς το έργο του EastMed επηρεάζει τους Παλαιστίνιους και τα δικαιώματα τους στους φυσικούς πόρους, τόσο στο Ισραήλ, όσο και στα κατεχόμενα;
Πρόκειται για ένα ακόμα πεδίο έντασης που επιδεινώνεται. Ο EastMed θα δώσει στο Ισραήλ άλλο ένα εργαλείο άσκησης πίεσης στην ΕΕ, η οποία θα εξαρτάται από το αέριο του Ισραήλ, σε κάποιο βαθμό. Και αυτό κανονικοποιεί όλα όσα κάνει το Ισραήλ στη Δυτική όχθη και τα εγκλήματα πολέμου, για τα οποία είναι υπεύθυνο, για την κατοχή και την κατάσχεση παλαιστινιακής γης και πόρων. Ο αγωγός δεν επηρεάζει άμεσα την κατοχή, αλλά αποτελεί σίγουρα μια συμβολική υποστήριξη των δυτικών δυνάμεων σε όσα κάνει το Ισραήλ. Αυτό αντίκειται στον τρόπο που η Ευρώπη παρουσιάζει τον εαυτό της, ως πρωταθλήτρια στη δημοκρατία και τα ανθρώπινα δικαιώματα και υποστηρίζει ταυτόχρονα και τις πρωτοβουλίες των Παλαιστινίων στη Δυτική Όχθη. Αλλά μετά, υποστηρίζει το Ισραήλ σε αυτό το τεράστιο έργο.
Μιλώντας συνολικά για τους φυσικούς πόρους, νομίζω ότι είναι σημαντικό να απευθύνουμε αυτό το ερώτημα στους ίδιους τους Παλαιστίνιους. Είναι οι καταλληλότεροι να το απαντήσουν. Μια πρώτη απάντηση θα ήταν ότι το Ισραήλ λεηλατεί τους φυσικούς πόρους που ανήκουν στους Παλαιστίνιους, των αποθεμάτων αερίου συμπεριλαμβανομένων. Και ειδικά στη Γάζα για παράδειγμα, ο ισραηλινός στρατός εμποδίζει τους Παλαιστίνιους να έχουν πρόσβαση στα δικά τους αποθέματα αερίου και να τα χρησιμοποιήσουν για να παράξουν ενέργεια. Σε καμιά περίπτωση δεν υποστηρίζω οποιαδήποτε εξόρυξη αερίου. Αλλά, εδώ, το Ισραήλ εμποδίζει τους Παλαιστίνιους ακόμα και από τη δυνατότητα να έχουν ενεργειακή κυριαρχία και ανεξαρτησία. Οι Παλαιστίνιοι θα πρέπει να έχουν το δικαίωμα να αποφασίσουν τί θα κάνουν με τα δικά τους αποθέματα αερίου και να τα διαχειριστούν ανεξάρτητα. Αυτό συμβαίνει στη Γάζα. Γενικά, όσον αφορά τα αποθέματα αερίου και όλους τους φυσικούς πόρους, το Ισραήλ λεηλατεί τους φυσικούς πόρους των Παλαιστινίων στη Δυτική Όχθη και τους εμποδίζει να τους διαχειριστούν και να έχουν κυριαρχία επί αυτών. Δεν έχουν καμιά κυριαρχία. Για παράδειγμα, στην περιοχή της Χεβρώνας (South Hebron Hills, που ονομάζεται επίσης και Masafer Yatta), μια περιοχή με μικρές παραδοσιακές γεωργικές και αγροτικές κοινότητες, το Ισραήλ καταστρέφει τους υδάτινους πόρους και τις υποδομές που ανήκουν στους Παλαιστίνιους και τους εμποδίζει από το να έχουν πρόσβαση σε νερό. Εξαιτίας αυτού, οι Παλαιστίνιοι αυτοσχεδιάζουν, κατασκευάζοντας διάφορες προσωρινές λύσεις για το νερό. Ωστόσο, και αυτές καταστρέφονται από τον Ισραηλινό στρατό ή από τους εποίκους. Αυτό συμβαίνει τη στιγμή που οι Παλαιστίνιοι πληρώνουν πολλά περισσότερα για το νερό από ό,τι οι έποικοι ή ένας μέσος Εβραίος Ισραηλινός, παρά το γεγονός ότι οι South Hebron Hills είναι μια από τις πιο ζεστές περιοχές. Αυτό είναι κλιματική αδικία. Αυτός είναι ο τρόπος με τον οποίο το Ισραήλ χρησιμοποιεί τους κλιματικούς και φυσικούς πόρους για να καθαρίσει εθνοτικά την περιοχή από τους Παλαιστίνιους και να τους υποχρεώσει να μετακομίσουν στα αστικά κέντρα και να μην εξαπλώνονται. Αυτή είναι η πολιτική της κατοχής. Και αυτό συμβαίνει ενώ οι αποικισμοί συνδέονται με υποδομές παροχής νερού, ενάντια στο διεθνές δίκαιο. Γενικά, το Ισραήλ εμποδίζει την ελευθερία της μετακίνησης, το δικαίωμα στη διαμαρτυρία, το δικαίωμα στον αυτοπροσδιορισμό, στην κυριαρχία, τα πάντα. Η Παλαιστινιακή Αρχή υποτίθεται ότι ελέγχει τα πάντα, αλλά στην πράξη, το Ισραήλ ελέγχει τα πάντα στη Δυτική Όχθη.
Ο EastMed ως ένας εικονικός αγωγός
Με τους Gastivists, είμαστε ενάντια σε οποιαδήποτε εξαγωγή ορυκτού αερίου και εστιάσαμε στον EastMed, τα τελευταία δυο χρόνια, αλλά γνωρίζουμε ότι υπάρχει μεγάλη πιθανότητα η ΕΕ ή ακόμα και οι κυβερνήσεις να αποφασίσουν τελικά να εξάγουν αέριο, αλλά όχι μέσω του αγωγού. Μια επιλογή θα ήταν να κατασκευάσουν πλατφόρμες για LNG (υγροποιημένο αέριο) και να το εξάγουν με πλοία. Και σε αυτό είμαστε αντίθετοι/ες. Θέλουμε να μη γίνει καμιά εξόρυξη αερίου σε ολόκληρη την περιοχή και να προωθήσουμε την κλιματική δικαιοσύνη.
Για το λόγο αυτό, αλλάξαμε εν μέρει τον τρόπο που δουλεύουμε στην περιοχή, όχι απλά αντιδρώντας στον αγωγό, αλλά προωθώντας συνολικά την ιδέα ότι δεν πρέπει να χρησιμοποιούμε ορυκτό αέριο στην Ανατολική Μεσόγειο. Θα πρέπει να δουλέψουμε προς διαφορετικές λύσεις, βασιζόμενοι σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, φέρνοντας σταθερότητα και ειρήνη και συνεργασία και δικαιοσύνη και αναγνώριση των δικαιωμάτων των ανθρώπων που ζουν στην περιοχή και υπό καθεστώς κατοχής και καταπίεσης. Μετά από δυο χρόνια, τα πράγματα έχουν αλλάξει λίγο και τώρα προωθούμε αυτή τη συνολικότερη ιδέα. Αντιδρούμε ακόμα στον αγωγό, αλλά κάνουμε επίσης πολύ δουλειά στο πεδίο που είναι πολύ πιο διευρυμένη, προκειμένου να σταματήσει και αυτός ο εικονικός αγωγός. Να μην επιτρέψουμε να γίνει αυτό και να «δηλητηριάσουμε» συνολικά την ιδέα στις χώρες από όπου προβλέπεται να περάσει ο αγωγός και, φυσικά, στην Ευρώπη.
Βάση της διεθνιστικής οπτικής που έχετε, πώς επηρεάζει το έργο του EastMed τις διακρατικές σχέσεις μεταξύ Ισραήλ και Ελλάδας και πώς αντιλαμβάνεσαι αυτές τις αλλαγές;
Ο αγωγός ενισχύει τις σχέσεις αυτές. Το Ισραήλ και η Ελλάδα κάνουν εμπόριο όπλων, συνεργάζονται σε στρατιωτικά γυμνάσια, βρίσκονται και οι δυο σε διαμάχη με την Τουρκία. Έφτιαξαν αυτό το κοινό μέτωπο απέναντι στην Τουρκία και η Ελλάδα νομιμοποιεί την κατοχή εδώ και χρόνια, δουλεύοντας με το Ισραήλ και υποστηρίζοντας το Ισραήλ που εμπόδισε τα πλοία να φτάσουν στη Γάζα. Νομίζω ότι αυτό το έργο είναι ένα ακόμα μεγάλο βήμα για την καθιέρωση αυτής της σχέσης. Και έχουν, επίσης, και την Κύπρο σε αυτό. Τώρα, είναι σαν μια ομάδα τριών χωρών που δουλεύουν μαζί. Επίσης, νομίζω ότι το Ισραήλ έχει ανάγκη να βρει πολλούς συμμάχους στην περιοχή για να εδραιωθεί το ίδιο, διαθέτοντας πολιτική και περιφερειακή εξουσία και νομιμοποιώντας τον εαυτό του. Έτσι, καθώς το Ισραήλ δεν μπορεί να δουλέψει με το Λίβανο και τη Συρία, δουλεύει με τους επόμενους κοντινότερους γείτονες (την Ελλάδα και την Κύπρο), κάτι που είναι στρατηγικό για τη χώρα. Νομίζω ότι και για την Ελλάδα αυτό εξυπηρετεί πολλά συμφέροντα.
Βλέπεις καμιά διαφορά μετά τις εκλογές και τη νέα κυβέρνηση στο Ισραήλ;
Τώρα έχουμε τον Benet, τον πρωθυπουργό του Ισραήλ, που είναι ακόμα πιο δεξιός. Δεν ξέρω αν ο κόσμος το γνωρίζει αυτό. Είναι νεοφιλελεύθερος, καπιταλιστής και πολύ υποστηρικτικός στις ακροδεξιές ομάδες εποίκων. Οπότε, δεν βλέπω καμιά πρόοδο σε σχέση με αυτό. Υπήρξαν κάποιες μικρές αλλαγές, γιατί η υπουργός περιβάλλοντος και προστασίας της φύσης είναι πιο θετική στο να κάνει πιο προοδευτική δουλειά για το κλίμα και είναι πιο ειλικρινής σε σχέση με το ορυκτό αέριο και τα προβλήματα. Η υπουργός ενέργειας έχει επίσης αντικατασταθεί. Ο προηγούμενος ήταν πραγματικά ερωτευμένος με το ορυκτό αέριο. Η σημερινή μελετά το θέμα. Αποφάσισε να σταματήσει, για ένα χρόνο, την απόφαση για επέκταση των ερευνών στις οικονομικές ζώνες και να δώσει τη δυνατότητα στις εταιρείες να αναπτύξουν αποθέματα αερίου.
Αυτό είναι ένα καλό βήμα, αλλά το Ισραήλ δεν έχει αποφασίσει την πλήρη παύση της εξόρυξης ορυκτού αερίου. Το Ισραήλ βλέπει ακόμα το αέριο ως τη βασική ενεργειακή πηγή και η εξόρυξη παραμένει στο σχέδιο. Δεκάδες σχέδια για έργα υποδομής προωθούνται στο Ισραήλ, όπως επίσης και για έργα εξαγωγής σε γειτονικές χώρες. Εξαιτίας των τελευταίων εξελίξεων με τις ΗΠΑ και το γεγονός ότι θέτουν υπό αμφισβήτηση την υποστήριξη τους στον αγωγό EastMed, τα υπουργεία στο Ισραήλ αυτή τη στιγμή δεν προωθούν ενεργητικά το έργο. Περιμένουν να δουν τι θα κάνει η Ευρώπη. Τώρα, λοιπόν, είναι μια καλή ευκαιρία για μας ως Gastivists και, κυρίως, για τις ομάδες στην Ευρώπη και τις χώρες που βρίσκονται πάνω στην διαδρομή του αγωγού να πιέσουν την ΕΕ. Και αν μπορέσουμε να το κάνουμε, αυτός ο αγωγός θα εγκαταλειφθεί πολύ γρήγορα.
Πόσο ζωντανό είναι το περιβαλλοντικό κίνημα και αυτό για το κλίμα στο Ισραήλ και την Παλαιστίνη; Υπάρχουν συνέργειες και συνεργασία; Θα μπορούσε ο κοινός αγώνας για ένα βιώσιμο και δίκαιο μέλλον να ενώσει τους νέους στην Ανατολική Μεσόγειο;
Είναι μια δύσκολη ερώτηση. Θα αναφερθώ στην Δυτική Όχθη. Δυστυχώς δεν υπάρχει πολύ συνεργασία, μεταξύ άλλων, λόγω της απειλής να κανονικοποιηθεί η κατοχή. Νομίζω ότι η πλειοψηφία των περιβαλλοντικών ομάδων και εκείνων για το κλίμα στο Ισραήλ δεν μιλούν για την κατοχή και δεν θέλουν να είναι πολιτικές, παρόλο που το θέμα της κλιματικής αλλαγής είναι πολιτικό. Δεν θέλουν να μπαίνουν σε αυτά τα θέματα γιατί αυτό θα τις πολώσει και θα πρέπει να διαλέξουν πλευρά. Ακόμα και αν το να μη διαλέγεις πλευρά είναι στην πράξη επιλογή πλευράς, δηλαδή της πλευράς του δυνατού και της πλειοψηφίας. Ως ένα βαθμό, το καταλαβαίνω, γιατί είναι πραγματικά πολύ δύσκολο να παλεύεις για αυτά τα ζητήματα ως Ισραηλινή, γιατί σε εξοστρακίζουν και σε αποκαλούν προδότη και, μόλις αρχίσεις να μιλάς για την κατοχή, κανείς δεν θέλει να σε ακούσει. Καταλαβαίνω, λοιπόν, ότι είναι δύσκολο, αλλά δεν μπορείς να μιλάς για κλιματική δικαιοσύνη και για τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στην Ανατολική Μεσόγειο και τη Μέση Ανατολή, χωρίς να αναγνωρίζεις ποιος θα επηρεαστεί αρνητικά περισσότερο και γιατί, δηλαδή οι Παλαιστίνιοι, που βρίσκονται υπό κατοχή και κανείς στο κίνημα για το κλίμα δεν θέλει να μιλήσει για τα δικαιώματα των Παλαιστινίων. Ομάδες από την ισραηλινή πλευρά που θέλουν να συνεργαστούν, πρέπει να μπουν υπό την ηγεσία των Παλαιστίνιων ακτιβιστών και θα πρέπει να αναγνωρίσουν απόλυτα το δικαίωμα στην επιστροφή και να αντιδράσουν στην κατοχή και οτιδήποτε άλλο περιμένουν από μας οι Παλαιστίνιοι.
Υπάρχει συνεργασία ενάντια στην κατοχή και έχουμε ξεκινήσει να δουλεύουμε στο πεδίο της κλιματικής δικαιοσύνης. Μέρος αυτής της δουλειάς είναι να εκθέτουμε τη σύνδεση της κλιματικής αλλαγής με την κατοχή και τις επιπτώσεις στους Παλαιστίνιους. Είμαστε στην αρχή και ελπίζω ότι θα μετεξελιχθεί σε κάτι που θα είναι περισσότερο κίνημα, παρά ομάδες που δουλεύουν μαζί. Τα πράγματα αυτά θέλουν χρόνο αλλά νομίζω ότι το αξίζουμε και ότι πραγματικά χτίζουμε μια εναλλακτική στην πολιτική πραγματικότητα, για εμάς που ζούμε μέσα σε αυτή. Και πραγματικά ελπίζω ότι η δουλειά μας στο πεδίο θα αρχίσει, επίσης, να επηρεάζει τις ισραηλινές περιβαλλοντικές ομάδες, προκειμένου να γίνουν πιο πολιτικές και θαρραλέες και να επιλέξουν τη σωστή πλευρά της ιστορίας, μιας και αυτή τη στιγμή δεν συμβαίνει κάτι τέτοιο. Δεν θέλω να τα παρατήσω ακόμα, γιατί υπάρχουν καλοί άνθρωποι που μπορούν τα δουν τα πράγματα διαφορετικά, αν δουλέψουμε σκληρά προς αυτή την κατεύθυνση. Οφείλουμε να πιστέψουμε σε αυτό.
_______________________
* Σημείωση: Τα Έργα Κοινού Ενδιαφέροντος (Projects of Common Interest – PCI) αναφέρονται σε μια λίστα με “σημαντικά” έργα για υποδομές στον τομέα της ενέργειας που κρίνονται απαραίτητα για να “μπορέσει η ΕΕ να πετύχει τους στόχους της ενεργειακής της πολιτικής για προσιτή, διασφαλισμένη και βιώσιμη ενέργεια”. Όταν ένα έργο μπει στη λίστα PCI, την οποία συντάσσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, λαμβάνει τη μέγιστη δυνατή πολιτική υποστήριξη που μπορεί να έχει κάποιο έργο σε επίπεδο ΕΕ και έχει πρόσβαση σε σημαντική δημόσια χρηματοδότηση. H κατάρτιση της λίστας γίνεται με αδιαφανή τρόπο, γεγονός που έχει καταγγελθεί επανειλημμένως, ενώ τα έργα που προωθούνται είναι σημαντικά για τους τεχνοκράτες της ΕΕ και τα λόμπι των ορυκτών καυσίμων, και όχι για τις ανάγκες των ευρωπαϊκών κοινωνιών.
