Στο άρθρο αυτό παρατίθενται 5 πρωτομαγιάτικες ιστορίες, κάποιες γνωστές, κάποιες άγνωστες, για να μην ξεχνάμε ποιοι είναι οι εχθροί μας και πόσο μίσος έχουν εναντίον μας. Για να ξαναρχίσουμε σιγά σιγά να οικοδομούμε και εμείς συνειδητά το μίσος εναντίον τους.
ΗΠΑ, 1886
Τα γεγονότα:
Πριν από 136 χρόνια η ομοσπονδία οργανωμένων επαγγελμάτων και εργατικών ενώσεων (Federation of Organized Trades and Labor Unions) είχε αποφασίσει ότι η 1η του Μάη του 1886 θα ήταν η μέρα από την οποία και μετά το ωράριο της εργασίας θα ήταν 8 ώρες. Σε προάσπιση αυτής της απόφασης, ενώσεις και συνδικάτα, πολιτικές οργανώσεις και κόμματα καθώς και εργαζόμενα άτομα κατέβηκαν στο δρόμο να διεκδικήσουν “8 ώρες δουλειάς, 8 ώρες αναψυχής, 8 ώρες ύπνου”
Στο Σικάγο ο ιδρυτής της Διεθνούς Ένωσης Εργαζομένων (International Working People’s Association), μιας αναρχικής διεθνούς πολιτικής οργάνωσης, Albert Parsons, και η σύντροφος του Lucy ηγήθηκαν μιας πορείας χιλιάδων εργατών. Τις επόμενες μέρες οι απεργιακές συγκεντρώσεις συνεχίστηκαν δυναμικά. Στις 4 του μήνα, στην πλατεία Haymarket, ο Parsons, ο August Spies (επίσης ιδρυτής της προαναφερθείσας IWPA) και ο Samuel Fielden μιλούσαν σε ένα πλήθος μερικών εκατοντάδων παρευρισκόμενων. Την ειρηνική συγκέντρωση διέκοψαν δυνάμεις της αστυνομίας που προσπάθησαν να διαλύσουν το πλήθος. Ένα άτομο από τη συγκέντρωση πέταξε μια βόμβα στους αστυνομικούς σκοτώνοντας έναν εξ αυτών. Στη συνέχεια, αστυνομικοί και διαδηλωτές αντάλλαξαν πυρά με αποτέλεσμα 7 νεκρούς αστυνομικούς και 4 διαδηλωτές.
Τις επόμενες μέρες 8 αναρχικοί συνελήφθησαν για τα γεγονότα της πλατείας Χάιμαρκετ. Τα ονόματά τους ήταν: Spies, Fischer, Engel, Lingg, Schwab, Parsons, Neebe και Fielden. Μετά από μια δίκη παρωδία, όλοι καταδικάστηκαν σε θάνατο στην κρεμάλα, εκτός του Neebe ο οποίος έλαβε 15 χρόνια κράτησης. Στον δρόμο για το ικρίωμα οι μελλοθάνατοι τραγούδησαν τη Μασσαλιώτισσα και τη Διεθνή. Η τελευταία κραυγή του Spies ήταν: «Θα έρθει η στιγμή όπου η σιωπή μας θα είναι ισχυρότερη από τις φωνές που πνίγετε σήμερα».
Η κληρονομιά:
Δεν ήταν τυχαίο ότι το αμερικανικό κράτος στοχοποίησε αναρχικούς αγωνιστές. Σήμερα μας φαίνεται αδιανόητο αλλά εκείνη την εποχή η Αμερική ήταν έτοιμη να εκραγεί. Η σφαγή του Haymarket δημιούργησε μια τεράστια πολιτική κληρονομιά για θηριώδεις φυσιογνωμίες του αναρχικού κινήματος οι οποίες δραστηριοποιήθηκαν στις στάχτες εκείνης της βόμβας. Η εποχή της “Μεγάλης Αναταραχής” που ξεκίνησε το 1877 με τις απεργίες των εργατών στους σιδηροδρόμους έλαβε τέλος αλλά μια πραγματική ταραχή θα έπαιρνε σύντομα σάρκα και οστά. Στο άμεσο μέλλον οι φωνές των Emma Goldman, Luigi Galleani και Voltairine de Cleyre θα ήταν τόσο επιδραστικές όσο οι βόμβες των Johann Most και Alexander Bergman. Η Αμερική θα βίωνε στο πετσί της για περίπου 30 χρόνια την ταξική αντιβία με πράξεις πολιτικού τερορισμού και την “προπαγάνδα δια της πράξης”. Εκτελέσεις βιομηχάνων, επιθέσεις σε απεργοσπάστες, βομβιστικές επιθέσεις, μέχρι και η εκτέλεση ενός προέδρου θα χαρακτηρίσουν την εποχή. Ταυτόχρονα θα δημιουργούνταν ένα δυναμικό εργατικό κίνημα με ριζοσπαστικά χαρακτηριστικά, με μια εκ των ηγετών του να είναι η σύντροφος του δολοφονημένου Albert, Lucy Parsons, η οποία συμμετείχε ενεργά στην δημιουργία της αναρχοσυνδικαλιστικής οργάνωσης Industrial Workers of the World.
Αργεντινή, 1909
Την πρωτομαγιά του 1909 στο Μπουένος Άιρες είχαν καλεστεί δύο απεργιακές κινητοποιήσεις. Η μια από τη Σοσιαλιστική General Union of Workers (UGT) και η άλλη από την Αναρχική Argentine Regional Workers’ Federation (FORA). Η Αργεντινή εκείνη την εποχή είχε ένα δυναμικό ριζοσπαστικό κίνημα με ιδέες που έφεραν Ευρωπαίοι μετανάστες (μεταξύ άλλων και ο Μαλατέστα). Το κράτος και οι μηχανισμοί του αντιμετώπιζαν με βία τους πολιτικοποιημένους και ριζοσπάστες εργάτες φυλακίζοντας και εκτελώντας τους.
Εκείνη την Πρωτομαγιά, οι χιλιάδες απεργοί επιτέθηκαν σε καταστήματα και υποδομές. Η αστυνομία με αρχηγό τον Ramón Falcón επιτέθηκε στο σώμα της διαδήλωσης σκοτώνοντας 12 άτομα και τραυματίζοντας πολλούς άλλους. Ενωμένοι, περίπου 80.000 σοσιαλιστές και αναρχικοί, στις 4 του Μάη, 33 χρόνια μετά τη σφαγή του Haymarket, πορεύτηκαν για την κηδεία των 12 νεκρών. Η αστυνομία διέλυσε και αυτή τη συγκέντρωση, η απάντηση των καταπιεσμένων όμως δεν είχε δοθεί ακόμα. Ο 18χρονος Πολωνός μετανάστης Simon Radowitzky εκτέλεσε τον υπαίτιο για τους φόνους αρχηγό της αστυνομίας με βόμβα. Στη δίκη του φέρεται να είχε πει: “Σκότωσα τον συνταγματάρχη γιατί διέταξε τη σφαγή εργατών. Είμαι γιος εργατών και αδερφός όσων πέθαναν πολεμώντας τη μπουρζουαζία”.
Η σφαγή των εργατών και η ταξική αντιβία υπήρξαν πρόπλασμα της “Τραγικής βδομάδας”, μιας βδομάδας ένοπλων συγκρούσεων μεταξύ εργατών και στρατού τον χειμώνα του 1919 με εκατοντάδες νεκρούς.
Αυστραλία, 1946
Οι Αβορίγινες της Αυστραλίας, υπέφεραν, και υποφέρουν, από την αποικιοκρατία. Στην περιοχή Pilbara οι ιθαγενείς εργάτες σε αγροτικές δουλειές ζούσαν σε άθλιες εργασιακές συνθήκες υπό τα λευκά τους αφεντικά. Δεν πληρώνονταν σε μετρητά αλλά σε υλικά αγαθά. Δέχονταν ρατσιστικές επιθέσεις, πολλές φορές δολοφονικές, από τους λευκούς κατακτητές. Σε αυτό το κλίμα καταπίεσης εν μέσω του 2ου Π.Π. μέλη των αυτοχθόνων φυλών της Αυστραλίας συναντήθηκαν για να σχεδιάσουν το πώς θα αντιμετωπίσουν την κατάσταση. Στην συνάντηση αυτή συμμετείχαν και Αβορίγινες-μέλη του Κ.Κ. Αυστραλίας.
Αποφάσισαν να απεργήσουν μόλις τελειώσει ο πόλεμος. Η απεργία τους κράτησε 3 (!) χρόνια. Σε αυτά τα τρία χρόνια κατάφεραν να επιβιώσουν σε καταυλισμούς έξω από τους χώρους εργασίας τους κυνηγώντας και χρησιμοποιώντας τις ικανότητες που είχαν αποκτήσει από τη ζωή τους στη φύση. Η αστυνομία χτυπούσε συχνά τους απεργούς, πολλοί εκ των οποίων φυλακίστηκαν για μικρό χρονικό διάστημα. Η απεργία έληξε όταν το κράτος υποσχέθηκε ότι θα ικανοποιήσει τα αιτήματά τους, γεγονός που δεν έγινε. Πολλοί εκ των απεργών αρνήθηκαν να επιστρέψουν στις προηγούμενες εργασίες τους και, αντίθετα, με κεφάλαια που είχαν συγκεντρώσει κατά τη διάρκεια της απεργίας νοίκιασαν ή αγόρασαν τις βιοτεχνίες στις οποίες δούλευαν.
Σικελία, 1947
Την 1η Μάη του 1947 φτωχοί και εργάτες μαζεύτηκαν κοντά στην Πόλη του Παλέρμο στη Σικελία για να γιορτάσουν την εργατική πρωτομαγιά. Είχε προηγηθεί η νίκη του συνασπισμού του Κομμουνιστικού και Σοσιαλιστικού κόμματος της Ιταλίας στις τοπικές εκλογές της Σικελίας και υπήρχε διαδομένη η ελπίδα μιας αριστερής νίκης στις ερχόμενες εθνικές εκλογές.
Ενώ οι παρευρισκόμενοι συγκεντρώνονταν και ξεκινούσαν οι ομιλίες, ήχησαν πολυβόλα από τους γύρω λόφους και στα επόμενα λεπτά 11 άνθρωποι κείτονταν νεκροί. Την ευθύνη ανέλαβε ο, μέχρι τότε “λαϊκός” ληστής και υπέρμαχος της απόσχισης της Σικελίας από την Ιταλία, Salvatore Giuliano. Η επίθεση έγινε για να τιμωρήσει την αριστερή νίκη. Τα επόμενα χρόνια η αντιδραστική αυτή κίνηση θα αποδοθεί από μερικούς ιστορικούς σε αμερικανική σύμπραξη με τοπικούς δεξιούς παράγοντες.
Αθήνα, 2020
Πριν από 2 χρόνια βιώσαμε το πρώτο lockdown λόγω της Covid. Το κράτος, όπως εκμεταλλεύεται πάντα κάθε συνθήκη που δημιουργείται για να διαιωνίσει την κυριαρχία του, έτσι και με το lockdown. Είχε ανακοινωθεί τότε ότι τα μέτρα απαγόρευσης θα αρθούν την 1η του Μάη, σύντομα όμως ανακοινώθηκε ότι τελικά θα αρθούν την Δευτέρα 4 του Μάη χωρίς κανέναν προφανή λόγο, ούτε καν δικαιολόγηση, με μόνη ξεκάθαρη αιτία την διάλυση των συγκεντρώσεων της πρωτομαγιάς. Παρά την αστυνομοκρατία και τον φόβο, τόσο του προστίμου όσο και του ιού, κόσμος του κινήματος κατάφερε να συγκεντρωθεί και να διαδηλώσει σπάζοντας τον επιβεβλημένο κρατικό τρόμο και τη μοναξιά του αποκλεισμού.
2022: Ένα ακόμη μνημόσυνο;
Ζούμε σε εξαιρετικά δύσκολες εποχές, οικονομικά και πολιτικά. Οι τιμές συνεχίζουν να ανεβαίνουν με τους μισθούς να πέφτουν (η αύξηση του κατώτατου μισθού τον καθιστά αναλογικά με τις νέες τιμές της αγοράς μικρότερο από τον προηγούμενο…). Ο κόσμος του κινήματος και οι οργανώσεις είναι μουδιασμένες μετά από δύο χρόνια πανδημίας και εγκλεισμού και αδυνατούν να συγκινήσουν τον κόσμο ο οποίος φαίνεται να στρέφει τον ακατέργαστο θυμό του σε ανθρωποφαγία και κανιβαλισμό. Το καθεστώς Μητσοτάκη και της συμμορίας του έχει καταφέρει να διαλύσει κάθε κεκτημένο που είχε κερδηθεί. Από την εκπαιδευτική αναδιάρθρωση και τους μπάτσους στα πανεπιστήμια μέχρι τα αντεργατικά νομοσχέδια και τη διάλυση του δικαιώματος στην απεργία.
Μέχρι τώρα, με ελάχιστες εξαιρέσεις, όπως το φοιτητικό κίνημα στη Θεσσαλονίκη, σαν ανταγωνιστικό κίνημα είμαστε πολύ κατώτερα των περιστάσεων. Μας σκοτώνουν αργά, πολιτικά και κοινωνικοοικονομικά, όσο πυροβολούν μετανάστριες στα σύνορα. Η τελευταία απεργία του Απρίλη έδειξε μια μαζικότητα στο δρόμο αλλά τα τελευταία δύο χρόνια βλέπουμε μόνο πυροτεχνήματα, λίγες δηλαδή συγκεντρώσεις μαζικές χωρίς καμία συνέχεια και χωρίς καμία προοπτική. Το πρόβλημα της αδράνειάς μας και της αδυναμίας να έχουμε αγώνες με συνέχεια δεν θα το λύσει η καθιερωμένη α(πε)ργία της πρωτομαγιάς. Πρέπει να αντιληφθούμε συλλογικά ότι μέχρι να “ωριμάσουν οι συνθήκες” για την “απεργία διαρκείας”, εμείς θα πρέπει να ζήσουμε. Εμείς, η τάξη μας, τα καταπιεσμένα αυτού του κόσμου. Έχει έρθει ίσως η ώρα για παράλληλους αγώνες, από τη μία μαζικούς, απεργιακούς, συλλογικούς με προσπάθεια ένταξης του κόσμου, από την άλλη όμως πρέπει να χρησιμοποιήσουμε πρακτικές που έστω και βραχυπρόθεσμα θα αντιμετωπίσουν τη δυσκολία. Αυτομειώσεις, απαλλοτριώσεις, αρνήσεις πληρωμών. Αυτές οι, από μεγάλο κομμάτι του κινήματος, απονομιμοποιημένες πρακτικές, πρέπει επιτέλους να γίνουν προτάγματα των κινητοποιήσεων μας. Δεν μπορούμε άλλο να παρακαλάμε να μας σώσουν όσοι μας σκοτώνουν, ξέρουμε ότι ο κόσμος δεν αλλάζει έτσι. Το να πάρουμε τις ζωές μας πίσω, είναι στο χέρι μας, πρέπει επί τέλους να το συνειδητοποιήσουμε.
Ας μην είναι η φετινή πρωτομαγιά ένα ακόμη μνημόσυνο, ας είναι η αρχή μιας ριζοσπαστικοποίησης των ριζοσπαστών. Το αίμα των νεκρών εργαζομένων και των συντροφιών χύθηκε για να μας θυμίζει ότι τίποτα δεν τελείωσε. Έχουμε πάντα χρέος να παλεύουμε, όχι μόνο για τους νεκρούς μας, αλλά και για να μην έχουμε άλλους νεκρούς.
Η πρωτομαγιά δεν είναι αργία, είναι μάχη ενάντια στη λήθη.
