Η στήλη των «απλοϊκών μαθημάτων» έχει, καταρχήν και κυρίως, ψυχαγωγικό στόχο. Η ιδέα είναι να σχολιάζονται κεντρικά θέματα της οικονομίας με τρόπο εύληπτο, ευχάριστο, κατά το δυνατόν έγκυρο και πολύ σύντομο. Άρα, θα μείνει μακριά από ακαδημαϊκότητες και τις αντίστοιχες προδιαγραφές των «πέιπερς». Δεν θα έχει σημειώσεις ούτε αναφορές. Που σημαίνει πως η αναγνώστρια θα πρέπει να έχει εμπιστοσύνη και να θεωρεί δεδομένη την εντιμότητα του γράφοντα. Τα λάθη που μοιραία θα εμφανιστούν δεν θα είναι από πρόθεση.
Σκοπός είναι η αποδόμηση των ορθόδοξων αστικών ερμηνειών, καθώς και η διευκρίνιση των «ανορθόδοξων» επιχειρημάτων. Για εμβάθυνση στις υπό συζήτηση θεματικές προτείνω τα βιβλία:
- Χα-Τζουν Τσανγκ, 23 αλήθειες που δεν μας λένε για τον καπιταλισμό, Καστανιώτη
- Μαριάννα Ματσουκάτο, Το επιχειρηματικό κράτος, Κριτική
- Χρήστος Λάσκος -Ευκλείδης Τσακαλώτος, 22 Πράγματα που μας λένε για την ελληνική κρίση και δεν είναι έτσι, ΚΨΜ
Χρήστος Λάσκος
***
Η συγκυρία καθορίζεται καταθλιπτικά από τις πρωτοφανείς καταστροφές, που έχει υποστεί ένα μεγάλο τμήμα της χώρας, λόγω των πυρκαγιών και των πλημμυρών. Η επίπτωση των δεύτερων μένει να εκτιμηθεί, αλλά είναι, προφανώς, τεράστια, πέρα από κάθε σύγκριση.
Για τις πυρκαγιές, όμως, ξέρουμε με σαφήνεια. Σύμφωνα, λοιπόν με στοιχεία, που δημοσιοποίησε η ΕΡΤnews, τα πράγματα έχουν ως εξής:
Η εικόνα είναι εξωφρενική, πραγματικά. Η Ελλάδα, σε ό,τι αφορά τη συνολική καμένη έκταση, το 2023, σε σύγκριση με το μέσο όρο της προηγούμενης εικοσαετίας, είχε αύξηση σχεδόν 200%, ενώ, οι υπόλοιπες καταγραμμένες μεσογειακές χώρες σημείωσαν είτε μείωση είτε πολύ μικρότερη από εμάς αύξηση. Σημειωτέο, δε, ότι οι απόλυτοι αριθμοί, αν συσχετιστούν με την έκταση των χωρών, είναι ακόμη χειρότεροι. Στην Ισπανία, για παράδειγμα, με τετραπλάσια συνολική έκταση από την Ελλάδα, κάηκαν φέτος περίπου 800000 στρέμματα, ενώ στην Ελλάδα 1300000, αριθμός που αυξήθηκε ιδιαίτερα, άλλωστε, μετά την 24η Αυγούστου.
Αν, επιπλέον, δούμε τα καμένα ανά πυρκαγιά η κατάσταση γίνεται αδιανόητη:
Νομίζω, το πράγμα μιλάει από μόνο του. Εκκωφαντικά.
Και τι λέει ο Μητσοτάκης; Φταίει η κλιματική κρίση. Εκτός του ότι η κλιματική κρίση, με βάση τα προηγούμενα, φαίνεται να έχει ανοιχτούς λογαριασμούς ειδικά με την Ελλάδα, έχει σημασία να θυμόμαστε πως η νεοφιλελεύθερη -και όχι μόνο- Δεξιά, επί δεκαετίες και μέχρι πρόσφατα, θεωρούσε τις φωνές που προειδοποιούσαν για την κλιματική «αλλαγή» υπερβολικές, στην καλύτερη περίπτωση, ψεκασμένες στη χειρότερη. Είναι πολύ πρόσφατη η αντιμετώπιση της Γκρέτας ως υστερικής έφηβης, με θεματάκια.
Η αντιμετώπιση άλλαξε, μερικώς, όταν ανακαλύφθηκαν ενδιαφέρουσες «επενδυτικές ευκαιρίες» στην «πράσινη μετάβαση», αφότου, δηλαδή, το κεφάλαιο αντιλήφθηκε πως βρίσκονταν μπροστά σε ένα νέο Ελ Ντοράντο.
Ο θεμελιώδης πυρήνας, ωστόσο, της δεξιάς αντιμετώπισης δεν άλλαξε καθόλου. Οι νέες επενδυτικές ευκαιρίες δεν θα έπρεπε να εκμηδενίσουν τις παλιές. Είναι χαρακτηριστικό πως, ενώ, για την «πράσινη μετάβασή» τους, οι αναπτυσσόμενες χώρες χρειάζονται, σύμφωνα με μετριοπαθείς εκτιμήσεις, 1 έως 3 τρισεκατομμύρια δολάρια ετησίως, οι επιδοτήσεις στα ορυκτά καύσιμα ανέρχονται σε 5.8 τρισεκατομμύρια! Και, προσοχή! Τα 5.8 είναι πραγματικά λεφτά, ντάγκα ντάγκα, που λέμε, ενώ τα 1 έως 3 είναι ευχή.
Στη γαλάζια μας πατρίδα, δε, εν έτει 2019, οι επιδοτήσεις στα ορυκτά καύσιμα ήταν 1% του ΑΕΠ, ενώ στις ανανεώσιμες πηγές 0.8%. κι ακόμη δεν ξεκίνησε το έπος των εξορύξεων.
Στο σημείο αυτό, έχει σημασία να αναφερθεί ότι, με όλους τους ενθουσιασμούς για τη μέλλουσα οριστική κατάργηση των ορυκτών καυσίμων, στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού Green Deal, ως μεταβατικές πηγές ενέργειας προκρίνονται η πυρηνική και το φυσικό αέριο. Έλα, όμως, που το τελευταίο είναι, επίσης, ορυκτό – για την πυρηνική ενέργεια δεν θα πω τίποτε, η Φουκουσίμα έσκασε σαν να ήταν χθες.
Ναι, λένε, οι ευρωπαίοι! Αλλά, το φυσικό αέριο είναι λιγότερο επιβαρυντικό στην αύξηση της θερμοκρασίας.
Αυτό, απλώς, δεν ισχύει.
Το κύριο επιχείρημα των φίλων του φυσικού αερίου είναι πως, κατά την καύση του, αποδίδει λιγότερο διοξείδιο του άνθρακα, κατά 40%, περίπου. Αποκρύπτονται, όμως, οι αρνητικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις από τον κύκλο παραγωγής, μεταφοράς και καύσης του μεθανίου. Υπολογίζεται ότι το αθροιστικό δυναμικό πλανητικής θέρμανσης είναι, σε χρόνο 20 ετών, 84 φορές μεγαλύτερο από αυτό του διοξειδίου του άνθρακα! Ενώ διαρροές της τάξης του 2.7% στον κύκλο εφοδιασμού αντισταθμίζουν το πλεονέκτημα του φυσικού αερίου.
Οι Μεγάλες Αδελφές των ορυκτών καυσίμων είναι προφανές πως δεν μπορούν να αφήσουν ανεκμετάλλευτο τίποτε. Και οι καθεστωτικές δυνάμεις -η Δεξιά, η εκσυγχρονιστική Σοσιαλδημοκρατία, ακόμη και μια ορισμένη, επίσης «εκσυγχρονιστική», «τεχνοκρατικώς άρτια» αριστερά- δεν πρόκειται να τους χαλάσουν το σχέδιο.
Ας επανέλθω, όμως, στα δικά μας. Μεγάλο μέρος της εξήγησης των πρόσφατων τεράστιων καταστροφών βρίσκεται στην πλήρη αχρηστία της ελληνικής Δεξιάς, στην προκλητική ανικανότητά της να δώσει σε δυο βόδια άχυρο. Τέτοια βλήματα είναι δύσκολο να βρεις διεθνώς, όσο κι αν ψάξεις.
Υπάρχει, ωστόσο, και μια ακόμη διάσταση. Η ελληνική Δεξιά είναι τόσο θατσερική, που δεν έχει σκοπό να κουνήσει το δαχτυλάκι της όταν έχει να κάνει με «κόστη» σχετικά με πρόληψη και προστασία του πληθυσμού, της πλέμπας, δηλαδή. Η φράση «και τι θα τους κάνουμε τους πυροσβέστες τον χειμώνα» είναι απολύτως ενδεικτική.
Σε ό,τι αφορά τις πλημμύρες, η ΕΕ εδώ και χρόνια έχει εντοπίσει ως ιδιαίτερα υψηλού κινδύνου τις περιοχές, ακριβώς, που πρόσφατα πνίγηκαν. Πριν από κάποιο καιρό επανήλθε, υπενθυμίζοντας την υποχρέωση της κυβέρνησης να δράσει σχετικά διαμορφώνοντας, μεταξύ άλλων, κατάλληλες αντιπλημμυρικές υποδομές.
Πέρα έβρεξε, στην κυριολεξία.
