Ντ. Χάντερ, Chav. Αλληλεγγύη από τα υπόγεια (μτφρ.: Έμιλυ Μαγκουρίλου, Γιώργος Μαμώλης, Χρήστος Πανάς), Eκδόσεις των Συναδέλφων, σσ. 176
Το βιβλίο αυτό δεν ήταν στη στοίβα δίπλα στο κομοδίνο μου, ούτε πρόλαβε να μείνει εκεί. Το πήρε τυχαία το μάτι μου σε ένα συνοικιακό βιβλιοπωλείο ενός ΒΠ (!) προαστίου της Αθήνας.
Ο Χάντερ αυτοπροσδιορίζεται ως παιδί σεξεργάτης, τοξικοεξαρτημένος έφηβος, βίαιος νέος, αυτοεκπαιδευόμενος, κοινωνικός αγωνιστής. Έχει υποστεί ακραία σωματική και ψυχική κακοποίηση τόσο από το οικογενειακό του περιβάλλον όσο και από κρατικούς θεσμούς, έχει υπάρξει αποδέκτης της αγριότητας των «γουρουνιών». Στα είκοσι τέσσερα απεξαρτητοποιείται, κάνει τα πρώτα βήματα στην αυτοεκπαίδευση. Όπως λέει ο ίδιος: «κάποια στιγμή έπεσε στα χέρια μου το βιβλίο “Τα τετράδια της φυλακής” του Αντόνιο Γκράμσι και από εκείνη τη στιγμή κι έπειτα βρέθηκα σε μια πολύ διαφορετική πορεία».
Το βιβλίο σε ένα επίπεδο είναι αυτοβιογραφικό. Ο Χάντερ περιγράφει την έως σήμερα διαδρομή του, περιγράφει ακραία βίαια και σκληρά γεγονότα που τον σημάδεψαν ψυχικά και σωματικά, όχι για να σοκάρει τον αναγνώστη αλλά προκειμένου να βοηθηθεί ο αναγνώστης να διεισδύσει στο πλαίσιο και στις συνθήκες κάτω από τις οποίες προσπαθούν να επιβιώσουν (όσοι τελικά το επιτυγχάνουν ) εκείνοι που ζουν στον «πάτο της οικονομικής πυραμίδας»: οι chav. «Όταν ο κόσμος αποκαλεί κάποιον/α chav, μόνο ένα πράγμα εννοεί. Μπορεί να δίνουν διαφορετικούς ορισμούς, αλλά πάντα το ίδιο εννοούν. Εννοούν ότι είσαι κάθαρμα, εννοούν ότι δεν έχεις πάρει την κατάλληλη μόρφωση και σαν να λένε “μακριά από την οικογένειά μου”, σαν να σε αποκαλούν εγκληματία και να σου λένε ότι είσαι ένας άχρηστος και φταις εσύ για αυτό, μαλάκα».
Σε ένα δεύτερο επίπεδο αναφέρεται στα κοινωνικά κινήματα στα οποία έχει συμμετάσχει, αναλύει τους λόγους για τους οποίους αυτά δεν καταφέρνουν να τελειώσουν με την «καπιταλιστική, πατριαρχική κοινωνία της λευκής υπεροχής». Δεν περιορίζεται στο να αρθρώσει μια στείρα κριτική απέναντι στα κινήματα και τη στρατηγική της ευρύτερης αριστεράς: αρθρώνει προτάσεις, βάζει δεδομένα για σκέψη και κουβέντα.
Αναφέρει χαρακτηριστικά: «Όσοι από μας είμαστε αποφασισμένοι να ανατρέψουμε αυτή την κοινωνία της λευκής υπεροχής, του καπιταλισμού και της πατριαρχίας, πρέπει να ακούσουμε αυτές τις φωνές, ώστε να μπορέσουμε να τις συμπεριλάβουμε στις δικές μας πρακτικές. Έχουμε ανάγκη από αυτές τις φωνές, προκειμένου να καταφέρουμε να χτίσουμε τα θεμέλια ενός κινήματος που θα καταφέρει να ασκήσει μεγάλη επιρροή και να γίνει μια πραγματική απειλή για τα κατεστημένα συστήματα».
Στο βιβλίο γίνεται εκτενής αναφορά στην ιδιότυπη μορφή αλληλεγγύης που αναπτύσσεται στους κόλπους εκείνων που προσπαθούν να επιβιώσουν στον πάτο του βαρελιού, στο πώς αλληλοβοηθιούνται, μέσα από δικούς τους κώδικες και ηθικές αξίες. Ο Χάντερ υποστηρίζει πως δεν μπορεί να υπάρξει επανάσταση χωρίς αλληλεγγύη: «όσοι από εμάς πιστεύουμε σε μια επανάσταση της εργατικής τάξης έχουμε ευθύνη να σκεφτούμε πως μπορούμε να προετοιμαστούμε και να είμαστε αλληλέγγυοι με αυτούς που θα βγουν μπροστά, πως μπορούμε να διαμορφώσουμε τα μέσα που έχουμε, προκειμένου να υπάρχει η δυνατότητα να χρησιμοποιηθούν κι από άλλους».
Όπως αναφέρει ο ίδιος στην εισαγωγή του βιβλίου, «ένας από τους λόγους που με ώθησαν να γράψω αυτό το βιβλίο είναι ότι στις λεπτομέρειες συμβαίνει να μπορούμε να διακρίνουμε με μεγαλύτερη διαύγεια το πως λειτουργεί το ταξικό σύστημα».
Ο λόγος του Χάντερ είναι άμεσος, διεισδυτικός, τοποθετείται με ειλικρίνεια και αμεσότητα.
‘Ένα βιβλίο δυναμίτης, συγκλονιστικό, μια γερή γροθιά στο στομάχι, ένα βιβλίο για σκέψη και περισυλλογή σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο. Η κριτική που ασκείται από το συγγραφέα στον ευρύτερο χώρο των αριστερών και ακτιβιστικών οργανώσεων, αξίζει ανάλυσης, στοχασμού και αξιολόγησης. Είναι ένα πολύ ενδιαφέρον υλικό για να ανοίξουμε διάλογο και να εξετάσουμε αν υπάρχουν πράγματα που μπορούν να γίνουν αλλιώς…
Δείτε εδώ την παρουσίαση του βιβλίου στην εκδήλωση που διοργανώθηκε στο Αυτοδιαχειριζόμενο Πάρκο Ναυαρίνου, στις 23 Μαΐου 2022.
Φωτογραφία από την αγγλική έκδοση του βιβλίου (Κέλι Ο’Μπράιεν/Lifo).
