Ο συρμός, οι συρμοί του τρένου είναι άρρηκτα συνδεδεμένοι με την εργατική τάξη. Η τάξη μας περνάει κατά μέσο όρο μία με δύο ώρες την ημέρα σε κάποιο βαγόνι, πηγαίνοντας και επιστρέφοντας από το κάτεργο της μισθωτής σκλαβιάς. Αν και, ως έκφραση, η έννοια «του συρμού» είχε θετική χροιά, σήμαινε δηλαδή ότι κάτι ήταν η τελευταία λέξη της μόδας, εν τέλει κατέληξε με αρνητικό πρόσημο, να σημαίνει κάτι που μεταδίδεται μέσω του σιδηροδρόμου από το παρηκμασμένο κέντρο προς τα ήσυχα και γαλήνια προάστια. Τα βιβλία του συρμού λοιπόν δεν είναι ευτελή βιβλία, απεναντίας, είναι βιβλία που διαβάζουμε στριμωχτά σε κάποιο βαγόνι παίρνοντας έτσι πίσω λίγο από τον κλεμμένο ελεύθερο χρόνο μας.
Θανάσιμο αμάρτημα – Carlo Lucarelli, μτφρ Μαρία Οικονομίδου, εκδόσεις Πατάκης, 2022 σσ 446
[«Έπεσε ο Μουσσολίνι» είπε ο υπενωμοτάρχης.
«Χτύπησε; ρώτησε ο Ντε Λούκα. Οι χωροφύλακες αντάλλαξαν μια ματιά άναυδοι, προτού βάλουν τα γέλια.]
Η υπόθεση μοιάζει απλή. Είναι σίγουρα απλή εν μέρει. Έχουμε ένα ακέφαλο σώμα, άρα πρόκειται για ανθρωποκτονία. Μένει μόνο να βρεθεί η ταυτότητα του νεκρού και το κίνητρο, κι αυτό θα μας οδηγήσει στον δράστη. Έτσι δε λύνονται σε όλα τα αστυνομικά μυθιστορήματα οι υποθέσεις;
Οι έρευνες του Ντε Λουκά θα τον οδηγήσουν στην ανεύρεση ενός κεφαλιού, και το πάζλ μοιάζει να λύθηκε σχεδόν. Σχεδόν, γιατί το κεφάλι φέρνει περισσότερο πονοκέφαλο στον επιθεωρητή Ντε Λούκα. Γιατί; Γιατί δεν ταιριάζει στο ακέφαλο σώμα. Έχουμε λοιπόν ένα κεφάλι δίχως σώμα, κι ένα σώμα δίχως κεφάλι. Δύο νεκροί στο σύνολο, και διπλάσια προβλήματα για τον επιθεωρητή.
Βρισκόμαστε στην ταραγμένη περίοδο μεταξύ 25 Ιουλίου και 8 Σεπτεμβρίου 1943. Η πτώση του Μουσσολίνι πλησιάζει ολοταχώς και η γερμανική κατοχή είναι σχεδόν γεγονός. Μέσα σε όλο αυτό το χάος ο Λουκαρέλλι επιλέγει να τοποθετήσει την υπόθεση του ήρωα του, του επιθεωρητή Ντε Λούκα.
Ο επιθεωρητής είναι ο κλασικός τύπος μυθιστορηματικού μπάτσου, που δεν τον ενδιαφέρει η πολιτική. Οδηγούμενος από την ηθική του και το καθήκον αναλαμβάνει να λύση μια περίπλοκη υπόθεση, η οποία φαίνεται να ακουμπά την πολιτική και οικονομική ελίτ της φασιστικής Ιταλίας. Έχουμε λοιπόν την κλασική περίπτωση καλού μπάτσου, που όλως τυχαίως μόνο ως αποκύημα φαντασίας δύναται να υπάρξει -γιατί άραγες;- και που κόντρα σε όλους και όλα αναλαμβάνει να διαλευκάνει το μυστήριο.
Καλογραμμένο και με συνεχή ροή δράσης και ανατροπών, ο Lucarelli μας δίνει άλλη μια περιπέτεια του επιθεωρητή Ντε Λούκα -που θυμίζει αρκετά τον ντεντέκτιβ Μπέρνι Γκούντερ τον οποίο ο Kerr τοποθετεί στη ναζιστική γερμανία. Τα νουάρ του μεσοπολέμου και του Β’ Π.Π.- αν μπορούμε να τα χαρακτηρίσουμε έτσι- αποκτούν όλο και μεγαλύτερη παρουσία στη σύγχρονη λογοτεχνική παραγωγή, κι εδώ έχουμε ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα του είδους που υπόσχεται αρκετές ώρες μυστηρίου και σασπένς.
