Το ποιοι ήταν οι άμεσοι λόγοι της περιοδείας του Αμερικανού προέδρου Τζο Μπάιντεν στη Μέση Ανατολή δύναται να απαντηθεί με την μονότονη επίκληση της εξής διαχρονικής ενεργειακά λέξης: «Πετρέλαιο».
Η αύξηση άλλωστε των εξαγωγών πετρελαίου δεν αφορά μόνο την ανάγκη της επίτευξης της πολυπόθητης εξομάλυνσης των διεθνών αγορών αλλά έχει αναφορά και σε μια πολύ πιο πεζή ανάγκη, προεκλογικού χαρακτήρα, ήτοι τον περιορισμό των απωλειών των Δημοκρατικών ενόψει των ενδιάμεσων εκλογών του Νοεμβρίου.
Σε ό,τι αφορά τον «μαύρο χρυσό» η πολιτική ηγεσία του Λευκού Οίκου δεν απέσπασε κάποια χειροπιαστή δέσμευση από την πετρελαϊκή υπερδύναμη της Σαουδικής Αραβίας περί αισθητής αύξησης στην ημερήσια παραγωγή πετρελαίου. Αντιθέτως, το Ριάντ κατέστησε σαφές ότι παραμένει πιστή στις συμφωνίες που έχει συνάψει στο πλαίσιο του OPEC+ (όπου συμμετέχει και η Ρωσία) σχετικά με τις ποσοστώσεις των εξαγωγών. Πρόκειται για ένα επιχείρημα που στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού εκλαμβάνεται και ως εμπαιγμός, αν σκεφτεί κανείς πως αποτελεί κοινό μυστικό ότι η Σαουδική Αραβία μεταπωλεί πετρέλαιο το οποίο έχει προμηθευτεί με έκπτωση από τη Ρωσία, χορηγώντας της έτσι μία διέξοδο για τις εξαγωγές της, ενώ εξασφαλίζει παράλληλα τα κέρδη του ενδιαμέσου.
Και παρά την θετική για την αμερικανική πλευρά είδηση της υπογραφής 18 επιμέρους συμφωνιών που αφορούν μια ευρεία γκάμα δραστηριοτήτων (χρηματοοικονομικά, ενέργεια, υγεία) ο Αμερικανός πρόεδρος καλείται να διαχειριστεί το καθόλου κολακευτικό φωτογραφικό ενσταντανέ με έναν άνθρωπο που μήνες πριν ταύτιζε με την φρικώδη δολοφονία του δημοσιογράφου Τζαμάλ Κασόγκι, ένα ισχυρό πλήγμα για μια (ακόμη) προεδρία που έκανε σημαία της την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Ούτε όμως και στο επίπεδο των έμμεσων στόχων, προεξάρχουσας της σύμπηξης ενός μετώπου των μοναρχιών της περιοχής και του Ισραήλ απέναντι στο Ιράν, τα πράγματα πήγαν καλύτερα. Ενδεικτικά, στο πλαίσιο της συνόδου κορυφής όπου μετείχαν έξι μέλη του Συμβουλίου Συνεργασίας του Κόλπου (GCC – Σαουδική Αραβία, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, Κατάρ, Ομάν, Κουβέιτ, Μπαχρέιν) καθώς επίσης και η Αίγυπτος, το Ιράκ και η Ιορδανία η Σαουδική Αραβία ματαίωσε και σε αυτό το πεδίο τις ελπίδες των ΗΠΑ και του Ισραήλ ότι αυτή η σύνοδος κορυφής θα μπορούσε να βοηθήσει ώστε να τεθούν οι βάσεις για μια συμμαχία περιφερειακής ασφάλειας που θα συμπεριλάμβανε και το Ισραήλ ώστε να αντιμετωπιστούν οι ιρανικές απειλές. Μάλιστα, ο υπουργός Εξωτερικών της Σαουδικής Αραβίας, πρίγκιπας Φαϊσάλ Φαρχάν αλ Σαούντ, είπε ότι δεν γνωρίζει να έγινε κάποια συζήτηση για τη σύναψη αμυντικής συμμαχίας μεταξύ των χωρών του Κόλπου και του Ισραήλ και ότι το σουνιτικό βασίλειο δεν μετείχε σε τέτοιες συνομιλίες, προσθέτοντας πως το Ριάντ προσδοκεί σε οικονομικά οφέλη από την εξομάλυνση των σχέσεών του με την Τεχεράνη. Συμπλήρωσε δε απευθυνόμενος στους δημοσιογράφους, μετά τη λήξη της συνόδου, ότι η απόφαση του Ριάντ να ανοίξει τον εναέριο χώρο του σε όλους τους αερομεταφορείς δεν έχει καμία σχέση με τη σύναψη διπλωματικών δεσμών με το Ισραήλ και δεν αποτελεί ένα πρελούδιο για περαιτέρω βήματα. Και σαν να μην έφτανε αυτό, σε συνέντευξη που παραχώρησε στο CNN ξεκαθάρισε πως παρότι οι ΗΠΑ παραμένουν ο κορυφαίος εταίρος ασφαλείας η χώρα του δεν θα μπει σε λογική σύγκρουσης με την Κίνα.
Τι σηματοδοτεί η απρόσμενη για τον μετά τον Ψυχρό Πόλεμο αυτονόμηση της Σαουδικής Αραβίας; Αν η εύκολη απάντηση είναι η προσαρμογή σε ένα διαρκώς μεταβαλλόμενο διεθνές περιβάλλον, όπου η υπόσχεση της περιφερειακής υπερδύναμης συναντά την –νομοτελειακή για πολλούς- μετάβαση σε έναν πολυπολικό κόσμο, η προοπτική χειραφέτησης ενός «πελάτη» όπως ο Οίκος των Σαούντ δεν θα πρέπει να γεμίζει αισιοδοξία για τον γεωπολιτικό χάρτη της Εγγύς και Μέσης Ανατολής. Το γεγονός δε ότι πλην του Τζο Μπάιντεν ο Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν ανταλλάσει με την ίδια άνεση χειραψίες με τους ηγέτες των BRICS δεν θα πρέπει να γεμίζει αισιοδοξία όσους ποντάρουν στις αρετές ενός πολυπολικού κόσμου με τα τωρινά του χαρακτηριστικά.
