Περιμέναμε οι κάτοικοι πολλών Δήμων της Αττικής να ανοίξουν οι δρόμοι για μέρες, σε μερικές περιπτώσεις για μια σχεδόν εβδομάδα. Και φωνάζαμε –δικαίως– σε τοπικά μέσα, σε τηλέφωνα στον Δήμο, σε πολιτικές ανακοινώσεις. Πότε θα ανοίξουν το δρόμο μας; Πώς θα πάμε στη δουλειά μας; Τι θα κάνουμε με τον πάγο;
Και μια κοινή απορία και αγανάκτηση ανάβλυζε: Πότε θα έρθουν τα εκχιονιστικά; Και περιμέναμε να καταφτάσουν αυτά τα υπερμηχανήματα με τις ερπύστριες που βλέπουμε στις σκανδιναβικές σειρές του Netflix. Ώσπου, τελικά, μέρες μετά εμφανίζονται κάτι μέτριες μπουλντόζες, κάτι φτυαράκια του γείτονα και κάτι νοικιασμένα bobcat από επικεφαλής δημοτικών παρατάξεων που περνάνε στα στενά και φωνάζουν «Σας σώσαμε». Τσακωμοί ξεκίνησαν σε δημοτικά συμβούλια για το ποιανού το νοικιασμένο όχημα άνοιξε την τάδε οδό στην συμβολή με τη δείνα, και ποιανού ο ξάδερφος είχε το φορτηγάκι που μετέφερε κάτι σακιά αλάτι.
Φυσικά «εκχιονιστικά» δεν ήρθαν ποτέ. Γιατί δεν υπάρχουν. Και αν υπάρχει κάτι από μια εικοσαετία πριν, κάπου βρίσκεται παρατημένο, χωρίς ένα ανταλλακτικό που ήταν να αγοραστεί πρόπερσι, χωρίς τον χειριστή που συνταξιοδοτήθηκε το 2018, χωρίς καύσιμα. Όσοι και όσες έχουν κάποια επαφή με την τοπική αυτοδιοίκηση, γνωρίζουν πολύ καλά ότι τίποτα από όσα φανταζόμαστε ότι θα χρειάζονταν για την προστασία από τις περιβαλλοντικές καταστροφές, δεν είναι πραγματικά διαθέσιμα.
Καλή είναι η άμεση πολιτική αντιπαράθεση με τις πολιτικές ηγεσίες της κυβέρνησης και της τοπικής αυτοδιοίκησης κάθε φορά, έτσι ασκείται πίεση. Δεν μπορείς απλά να λες «Ε, προφανώς, έτσι είναι ο καπιταλισμός, έτσι είναι τα μνημόνια». Υπάρχουν κάθε φορά συγκεκριμένες πολιτικές ευθύνες που πρέπει να απευθύνονται σε πρόσωπα και κόμματα.
Όμως να λέμε και αυτά που ξέρουμε, να λέμε την αλήθεια.
Το ελληνικό κράτος και όλες οι κυβερνήσεις του, αποδέχτηκαν αυτό που σήμερα λένε μόνο κάποια απρόσεχτα κυβερνητικά στελέχη ή τα μη-πολιτικά πρόσωπα της οικονομικής ελίτ. Το κόστος του να διατηρείς με σταθερό τρόπο εξοπλισμούς και ανθρώπινο δυναμικό για την αντιμετώπιση του χιονιού σε μια χώρα όπως η Ελλάδα, είναι δυσανάλογο του οφέλους. Αν χρειαστεί, θα μισθώσεις κάποιους ιδιώτες για λίγες μέρες, θα εγκλωβιστούν οι κάτοικοι για μια βδομάδα. Δεν χάθηκε και ο κόσμος.
Αν κάνουμε μια μικρή έρευνα σε δημοσιευμένους προϋπολογισμούς Δήμων, Περιφερειών και Υπουργείων, θα τα δούμε όλα. Στην Αγία Παρασκευή, π.χ. είναι συγκεκριμένα εδώ και 10 χρόνια τουλάχιστον. Ένα τριχίλιαρο το χρόνο για αλάτι που συχνά δεν υλοποιείται καν. Εφτά με δέκα χιλιάρικα για κάποιες λεπίδες εκχιονισμού. Κάπου ένα σαραντάρι για μια αλατιέρα που πηγαινοερχόταν για μερικά έτη μεταξύ των προϋπολογισμών. Ψίχουλα. Ο προϋπολογισμός του Δήμου είναι συνήθως 30-50 εκατομμύρια ανάλογα με τις ειδικές συνθήκες κάθε έτους. Έτσι έσκασε πέρσι η Μήδεια και ο Δήμος έδωσε 150 χιλιάρικα για μίσθωση μηχανημάτων και οδηγού για την αντιμετώπιση του χιονιά, από τα οποία πήρε πίσω 70 χιλιάρικα ως επιχορήγηση από το κράτος. Με τόσα λεφτά σίγουρα θα μπορούσε να είχε ενισχυθεί ο μόνιμος στόλος του Δήμου, ωστόσο προφανώς κάτι τέτοιο δεν προβλέφθηκε ούτε για το 2022, στον οποίο επιστρέφουν οι «κλασικές» δαπάνες των 10-20 χιλιάδων. Σιγά μην ξανάρθει χιόνι τόσο άμεσα, σκέφτηκε προφανώς ο Δήμος.
Και βέβαια ήρθε, ακόμα περισσότερο από πέρσι. Και πάλι ο Δήμος δεν είχε εξοπλισμό, και πάλι εγκλωβίστηκαν οι κάτοικοι. Και αν πιάσει χιόνι ξανά του χρόνου θα συμβεί ξανά το ίδιο. Και πάλι θα φωνάζουμε, και πάλι θα περιμένουμε.
Θα πρέπει κάποτε να γίνει μια έρευνα, ρε γαμώτο. Τι υποδομές και προσωπικό πραγματικά υπάρχει; Τόσοι επιστημονικοί συνεργάτες, τόσα ιδρύματα, τόσα στελέχη, τόσοι τεχνοκράτες και τεχνοκράτισσες και δεν ξέρουμε ουσιαστικά τίποτα. Πόσες δαπάνες που προορίζονταν για κοινωνικές παροχές κόπηκαν; Πόσα λεφτά έδινε το ελληνικό κράτος συνολικά για αντιμετώπιση τέτοιων φαινομένων πριν από 15 χρόνια και πόσα τώρα; Πόσα χρειάζονται; Και –τελικά– πού πάνε τα λεφτά μας;
Και στις περισσότερες περιπτώσεις, ξεχνιούνται λίγους μήνες μετά. Πόσο συχνά αναφέρουμε σήμερα την ανάγκη ενίσχυσης της δασοπροστασίας με έμφαση στην πρόληψη για την οποία φωνάζαμε το καλοκαίρι; Πόσο πιέσαμε ακόμα και σε τοπικό επίπεδο (που είναι πιο εύκολο) για να κατευθυνθούν πόροι στους νέους προϋπολογισμούς που ψηφίστηκαν πριν λίγες μέρες – σε ορισμένες περιπτώσεις με τις ψήφους του 30% ή 40% των δημοτικών συμβούλων όπως επιτρέπει η αστεία νομοθεσία.
Δεν τα συζητάμε όσο πρέπει αυτά. Δεν τα λέμε, δεν τα φωνάζουμε, δεν τα πολύ ψάχνουμε. Και δεν αντιπολιτεύεται για αυτά η αντιπολίτευση. Μάλλον γιατί οι -υπαρκτές φυσικά- διαφορές, αρχίζουν όλο και λιγότερο να μοιάζουν τεράστιες αν συζητήσεις για την ίδια την λειτουργία του κράτους και την κατανομή των πόρων μέσα σε όλη αυτή την υπερδεκαετή κρίση.
Περσινά ξινά σταφύλια, θα μου πείτε. Τώρα δεν είναι θέμα μας το χρέος, η δημοσιονομική προσαρμογή, το ευρώ. Αυτά τα λέγαμε μέχρι το ‘15. Φινίτο. Τώρα θέλουμε βιώσιμη ανάπτυξη, εφαρμοσμένη ριζοσπαστική πολιτική, ανακατεύθυνση του Ταμείου Ανάκαμψης, έρευνα και καινοτομία, απορρόφηση. Νέες λέξεις.
Μιλώντας για τα λεφτά μας, ας μιλήσουμε και για αυτές τις ιδιωτικές δημόσιες υπηρεσίες, όπως π.χ. το Φυσικό Αέριο που αποφάσισε να 5πλασιάσει τις τιμές του, ή τον ΔΕΔΔΗΕ που χρυσοπληρώνουμε αλλά δεν υπόκειται σε κανέναν έλεγχο, δεν θεωρεί καν ότι πρέπει να λογοδοτεί για κάτι. Οι δεκάδες τοπικοί πολιτευτές των κομμάτων εξουσίας στην πόλη μας, κάθε μισή ώρα διακήρυτταν στα τοπικά μέσα «Μίλησα μόλις με υπερκορυφαίο υπερστέλεχος των πολύ υψηλών κλιμακίων του ΔΕΔΔΗΕ», που τους έλεγε συνήθως ότι σε πέντε ώρες θα διορθωθεί ή βλάβη στην τάδε οδό. Το ρώτησε άραγε κανείς αυτό το υπερστέλεχος, αν είναι λογικό να καταρρέει το δίκτυο σε κάθε κακοκαιρία, να μένουν σπίτια χωρίς ρεύμα πέντε μέρες.
Τι αδιανόητη παρακμή συνιστά η παντελής αδυναμία συντήρησης, αναβάθμισης και εκσυγχρονισμού των υποδομών μιας χώρας; Τι οπισθοδρόμηση συνολικά για μια κοινωνία, να έχει χειρότερο δίκτυο ηλεκτροδότησης από ότι 25 χρόνια πριν. Εγώ ζω στην ίδια περιοχή περίπου 36 χρόνια. Θυμάμαι δεκάδες περιπτώσεις με χιόνια. Διακοπές ρεύματος και νερού για μέρες, δεν έχω ξαναζήσει. Ποιος τα ελέγχει αυτά; Τι σχέδιο υπάρχει;
Κάποια πράγματα έχουν πια ειπωθεί μυριάδες φορές. Στα χρόνια της κλιματικής κρίσης και αλλαγής, οι περιπτώσεις έντονων κλιματικών φαινομένων και περιβαλλοντικών καταστροφών θα είναι όλο και συχνότερες. Η ανάγκη υπεράσπισης της κοινωνίας και του περιβάλλοντος προβάλει ως προτεραιότητα και θέτει με επιτακτικό τρόπο το θέμα των δημόσιων υπηρεσιών και υποδομών.
Απαιτείται να μιλάμε σοβαρά ξανά.
Το παραπάνω αποτελεί ελαφρά τροποποιημένο κείμενο που είχε αναρτηθεί στο Facebook της μέρες του χιονιά.
Φωτογραφία: Eurokinissi / Μάρκος Χουζούρης
