Μετά το θάνατο της Mahsa Amini, ακόμη και ένθερμοι υποστηρικτές του καθεστώτος αμφισβητούν την ανάγκη επιβολής του ισλαμικού ενδυματολογικού κώδικα
Της Najmeh Bozorgmehr, Τεχεράνη, 23/09/2022
Πηγή: https://www.ft.com/content/dd2bbbb2-c909-4fa2-a1bc-ab41c98d9e2f
Μετάφραση: Κυριακή Κλοκίτη
Μια ένθερμη υποστηρικτρια της Ισλαμικής Δημοκρατίας του Ιράν, η Φατεμέχ φορά μαύρο τσαντόρ. Ο αδερφός της 53χρονης πέθανε σαν μάρτυρας κατά τη διάρκεια του πολέμου με το Ιράκ και είναι παντρεμένη με ένα μέλος των επίλεκτων Φρουρών της Επανάστασης.
Ωστόσο, στον απόηχο του θανάτου της 22χρονης Mahsa Amini, κατά την κράτησή της, και ενώ συνελήφθη επειδή φέρεται ότι δεν τηρούσε τον ισλαμικό κώδικα ενδυμασίας της χώρας, η Φατεμέχ πιστεύει ότι οι γυναίκες δεν πρέπει πλέον να αναγκάζονται να φορούν χιτζάμπ.
«Ο θάνατος της Αmini πρέπει να οδηγήσει σε τροποποίηση του νόμου για το χιτζάμπ. Και οι θρησκευόμενοι άνθρωποι σαν εμένα πρέπει να εμπιστεύονται μόνο στον Θεό και να ελπίζουν ότι οι γυναίκες θα επιλέξουν οι ίδιες το χιτζάμπ», είπε η Φατεμέχ, η οποία δεν ήθελε να δημοσιευτεί το πλήρες όνομά της.
Με τουλάχιστον 12 νεκρούς, οι διαδηλώσεις αυτής της εβδομάδας είναι μεγαλύτερες και πιο βίαιες από τις διαδηλώσεις στους δρόμους το 2019 κατά της αύξησης των τιμών των καυσίμων. Τουλάχιστον οκτώ διαδηλωτές έχασαν τη ζωή τους, είπε η Διεθνής Αμνηστία, οι μισοί από αυτούς «από τραυματισμούς που υπέστησαν από τις δυνάμεις ασφαλείας που εκτόξευσαν μεταλλικά σφαιρίδια από κοντινή απόσταση».
Ο θάνατος της Amini, κατά την επίσκεψή της στην Τεχεράνη ως τουρίστρια από τη βορειοδυτική κουρδική πόλη Saqqez, έχει αποτελέσει ψυχολογικό πλήγμα για πολλούς που έχουν μεγαλώσει στο ισλαμικό σύστημα. Συνελήφθη από την αστυνομία ηθών παρότι φορούσε μακρύ μαύρο παλτό και μαντήλα. Οι αρχές λένε ότι υπέστη καρδιακή προσβολή ενώ βρισκόταν υπό κράτηση. Η οικογένειά της ισχυρίζεται ότι την ξυλοκόπησε η αστυνομία ηθών.
Οι ιρανικές αρχές έχουν συλλυπηθεί την οικογένεια της Amini και έχουν υποσχεθεί πλήρη έρευνα. Λένε επίσης ότι η αντιπολίτευση σκότωσε διαδηλωτές για να υποστηρίξει την κρίση.
Η χρήση του χιτζάμπ είναι από παλιά μια καθοριστική εικόνα του θεοκρατικού κράτους, το οποίο κατέστησε υποχρεωτικό για τις γυναίκες να καλύπτουν τα μαλλιά και το σώμα τους μετά την Ισλαμική Επανάσταση του 1979.
Ορισμένοι πιστοί μουσουλμάνοι δεν θέλουν να δουν την απαγόρευση να ανατρέπεται πλήρως, αλλά λένε ότι οι γυναίκες δεν πρέπει να αντιμετωπίζουν βία επειδή αρνούνται να φορέσουν χιτζάμπ. Άλλοι λένε ότι οι συνθήκες του θανάτου της Amini βλάπτουν το Ισλάμ.
«Με τον τραγικό θάνατο της Amini, ο νόμος για το χιτζάμπ θα παραγκωνιστεί εντελώς στην πράξη», δήλωσε ο Mohammad-Sadegh Javadi-Hesar, ένας μεταρρυθμιστής πολιτικός. «Όσοι δεν πίστευαν στο χιτζάμπ έχουν τώρα τολμήσει να πολεμήσουν εναντίον του και όσοι πίστευαν σε αυτό πιστεύουν ότι η εφαρμογή του βλάπτει το Ισλάμ και κάνει τη ζωή των γυναικών με χιτζάμπ πιο δύσκολη».
Η Ghazal, 45, είναι βαθιά θρησκευόμενη και η οικογένεια του συζύγου της έχει δεσμούς με το καθεστώς. «Το Ισλάμ λέει ότι μπορείτε να βοηθήσετε στην προώθηση της αρετής και να το πείτε στους ανθρώπους μόνο μία φορά. Αν οι γυναίκες δεν ακούνε, απλώς αφήστε τις ήσυχες», είπε. «Είναι καλό τώρα που ο θάνατος αυτού του αθώου κοριτσιού έκανε όλους να λένε τα χειρότερα πράγματα για τη θρησκεία μας; Η πολιτική βλάπτει πραγματικά το Ισλάμ».
Τη δυσαρέσκειά τους έχουν εκφράσει και ορισμένοι κληρικοί. Ο Morteza Javadi Amoli, ένας κληρικός από μια ισχυρή κληρική οικογένεια στην ιερή πόλη Qom, δήλωσε αυτή την εβδομάδα ότι ήταν «στρατηγικό λάθος να αντιμετωπίζονται θρησκευτικά και πολιτιστικά ζητήματα μέσω μέτρων ασφαλείας και αστυνομίας».
Η Μασουμέχ, μια 58χρονη νοικοκυρά που φοράει τσαντόρ από έφηβη, λέει πως «όλα καταρρέουν. Αυτή είναι η οικονομία μας και αυτή είναι η κοινωνία μας». Πιστεύει επίσης ότι η υποχρέωση να φοράνε χιτζάμπ δεν πρέπει πλέον να επιβάλλεται, προσθέτοντας ότι η 20χρονη κόρη της είναι αντίθετη.
Στους δρόμους της Τεχεράνης και άλλων ιρανικών πόλεων, οι διαδηλωτές, πολλοί από τους οποίους έχουν την ίδια ηλικία με την Amini, έχουν δείξει ελάχιστο φόβο μπροστά στις δυνάμεις ασφαλείας. «Θα σκοτώσουμε όποιον έχει σκοτώσει την αδερφή μας», είναι ένα δημοφιλές σύνθημα. Βίντεο και φωτογραφίες από τις διαδηλώσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης δείχνουν νέους ανθρώπους πρόσωπο με πρόσωπο με τα ΜΑΤ, να πετούν πέτρες και να κυνηγούν ακόμη και στρατιώτες.
Άλλοι έχουν πυρπολήσει ορισμένους κρατικούς οργανισμούς και αστυνομικά οχήματα. Γυναίκες χωρίς μαντήλες φαίνονται να στέκονται μπροστά στις δυνάμεις ασφαλείας και να τους φωνάζουν συνθήματα ή να καίνε τα χιτζαμπ. Ένα άλλο δημοφιλές σύνθημα σε αυτές τις διαδηλώσεις ήταν: «Γυναίκες, ζωή, ελευθερία».
Μετά τα γεγονότα αυτής της εβδομάδας, η Φατεμέχ είναι ξεκάθαρη ότι η Ισλαμική Δημοκρατία πρέπει να προωθεί το Ισλάμ μόνο μέσω πολιτιστικών δραστηριοτήτων. «Το Ισλάμ είναι μια θρησκεία συμπόνιας και ελέους και δεν θα επέτρεπε ποτέ τη βία κατά των γυναικών. Η τρέχουσα προσέγγιση μπορεί να ωθήσει τους ανθρώπους, τον έναν εναντίον του άλλου».
