Πηγή: MST (31.1.2022) | Μετάφραση: Α.Λ.
Στις 31 Ιανουαρίου, το Κίνημα των Ακτημόνων της Βραζιλίας (MST) δημοσιοποίησε το προϊόν μιας ανάλυσης της τρέχουσας κατάστασης, με βασική ιδέα την ένωση δυνάμεων για την ανατροπή της Δεξιάς στις επόμενες προεδρικές εκλογές.
1, Το τέλος του έτους 2021 σημαδεύτηκε από πληθωρισμό ρεκόρ, από την τραγωδία των βροχοπτώσεων, ιδίως στη Μπαΐα (Bahia), τη Μίνας Γκεράις και τώρα στο Σάο Πάολο, και από την εξάπλωση ασθενειών, της παραλλαγής της γρίπης (H3N2) και του στελέχους Όμικρον του Covid-19. Ο φόβος και η ανασφάλεια με τις βροχές, τις ασθένειες και την κοινωνική κρίση χαρακτήρισαν το ξεκίνημα μιας αποφασιστικής, στο πεδίο του πολιτικού αγώνα, χρονιάς, με τις προεδρικές εκλογές.
2. Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ένα σενάριο μεγάλης διαφοράς υπέρ του πρώην προέδρου Λούλα, με ποσοστό άνω του 40%, ενώ ο σημερινός πρόεδρος Ζαΐρ Μπολσονάρου βρίσκεται γύρω στο 25% και ο «τρίτος δρόμος», διχασμένος, έχει μείνει με λιγότερο από 10%. Η προσδοκία της νίκης του Λούλα στις εκλογές έχει το θετικό αποτέλεσμα να τροφοδοτεί την ελπίδα στο προοδευτικό στρατόπεδο ότι θα καταφέρει να επιβάλει μια ήττα στο ρεύμα του νεοφασισμού και στις δυνάμεις του νεοφιλελευθερισμού.
3. Το 2021 υπήρξε μια αλλαγή στην κατάσταση, με την αποκατάσταση των πολιτικών δικαιωμάτων του Λούλα και την ανακατάληψη των δρόμων από τις δημοκρατικές και λαϊκές δυνάμεις, παράλληλα με την αποδυνάμωση της κυβέρνησης Μπολσονάρου, αλλά ο συσχετισμός των δυνάμεων εξακολουθεί να είναι δυσμενής για τις λαϊκές δυνάμεις και την εργατική τάξη. Η Βραζιλία περνάει από νεοφιλελεύθερο και συντηρητικό κύμα τα τελευταία οκτώ χρόνια, το οποίο είχε επιπτώσεις στην πολιτική, την οικονομία και το Kράτος.
4. Απέναντι σε αυτή την επίθεση, το προοδευτικό στρατόπεδο δεν είχε την πολιτική και κοινωνική δύναμη να αποφύγει την ήττα στο πραξικόπημα της παραπομπής της πρώην προέδρου Ντίλμα Ρούσεφ, που οδήγησε στη σύλληψη του Λούλα και στην εκλογή του εκφραστή της Ακροδεξιάς στη χώρα, Ζαΐρ Μπολσονάρου. Τα διάφορα τμήματα της βραζιλιάνικης αστικής τάξης, υποστηριζόμενα από το μεγάλο διεθνές κεφάλαιο, ενώθηκαν γύρω από το υπερνεοφιλελεύθερο πρόγραμμα, το οποίο εφαρμόστηκε ταχύτατα τα τελευταία έξι χρόνια. Το μεγάλο κεφάλαιο έφτασε στον παράδεισο με την έγκριση υπέρβασης του ανώτατου ορίου δαπανών, την εργασιακή μεταρρύθμιση, τη συνταξιοδοτική μεταρρύθμιση και τη διάλυση των δημόσιων επιχειρήσεων, μεταξύ άλλων μέτρων.
5. Η χώρα βίωσε το «δόγμα του σοκ» με το πραξικόπημα του 2016 και την κυβέρνηση Μπολσονάρου, η οποία εμβάθυνε την πολιτική αστάθεια και την κοινωνική κρίση, με αντίκτυπο στο σύνολο της κοινωνίας. Υπήρξαν ανάμεικτες αντιδράσεις από την άρχουσα τάξη και την ανώτερη μεσαία τάξη. Η πολιτική-ιδεολογική ηγεσία της κυβέρνησης του Μπολσονάρου, με έμφαση στη στάση του απέναντι στην πανδημία, δημιούργησε πολιτικές αντιθέσεις στην αστική τάξη, η οποία είναι διχασμένη μεταξύ της υποψηφιότητας του σημερινού προέδρου και εκείνης του λεγόμενου «τρίτου δρόμου».
6. Ωστόσο, οι πολιτικές διαφορές στο δεξιό στρατόπεδο δεν οδήγησαν σε μετατοπίσεις σε σχέση με το υπερνεοφιλελεύθερο πρόγραμμα που βρίσκεται σε εξέλιξη. Ως εκ τούτου, τα περιστασιακά νεύματα των επιχειρηματιών και των εκπροσώπων τους προς τον Λούλα δεν συνεπάγονται υποστήριξη της υποψηφιότητάς του. Πρόκειται για μια προσπάθεια να χτιστούν γέφυρες με τον λαοφιλή υποψήφιο, ώστε αυτός να μετριάσει το πρόγραμμά του και να διαφυλάξει τα οικονομικά τους συμφέροντα σε περίπτωση νίκης του Κόμματος των Εργαζομένων (PT).
7. Η ικανότητα των προοδευτικών δυνάμεων να καλέσουν σε μαζικές διαδηλώσεις, να κινητοποιήσουν την εργατική τάξη και να προωθήσουν την ιδεολογική διαμάχη στην κοινωνία είναι ακόμη αρκετά περιορισμένη. Καταφέραμε να αντισταθούμε και να κερδίσουμε νίκες στις αντιπαραθέσεις, στις οποίες υπήρχε ενότητα με τμήματα της μη μπολσοναρικής Δεξιάς στο Κογκρέσο, τους θεσμούς και τα μέσα ενημέρωσης. Ωστόσο, δεν είχαμε τη δύναμη να βάλουμε φρένο στα σχέδια της Δεξιάς, ιδίως στον οικονομικό τομέα.
8. Η επιστροφή του Λούλα στο πολιτικό-εκλογικό παιχνίδι, με σημαντικό προβάδισμα στις δημοσκοπήσεις, ενίσχυσε τις προοδευτικές δυνάμεις σε βαθμό που ενοποίησε την Αριστερά και επανέφερε την προοπτική ανάκτησης της ομοσπονδιακής κυβέρνησης. Η πολιτική ικανότητα του πιο σημαντικού λαϊκού ηγέτη της χώρας και η εκλογική του δύναμη προκάλεσε μια αλλαγή προς μια ευνοϊκή για την εργατική τάξη κατάσταση, ακόμη και κάτω από έναν δυσμενή συσχετισμό δυνάμεων. Ως εκ τούτου, η εκλογή του Λούλα είναι το κεντρικό καθήκον, διότι ανοίγει μια νέα συγκυρία και μπορεί να συνεισφέρει για μια αλλαγή στον συσχετισμό δυνάμεων.
9. Ο πρόεδρος Μπολσονάρου πέρασε την πιο δύσκολη στιγμή της διακυβέρνησής του πέρσι, μετά τη θεσμική κρίση (με την Κοινοβουλευτική Εξεταστική Επιτροπή – CPI) για τον Covid-19 στη Γερουσία και τη θέση του Ανώτατου Ομοσπονδιακού Δικαστηρίου (STF)) που τον έφερε αντιμέτωπο με τον «πόλεμο της έντυπης ψήφου», με την υποστήριξη των Ενόπλων Δυνάμεων και τη συναίνεση της Εισαγγελίας. Η ολοκλήρωση αυτής της φάσης της πολιτικο-θεσμικής κρίσης ήρθε μετά τις διαδηλώσεις υπέρ του Μπολσονάρου στις 7 Σεπτεμβρίου, οι οποίες εγκαινίασαν μια περίοδο μεγαλύτερης θεσμικής σταθερότητας. Η επιχείρηση για την εξαγορά του Εθνικού Κογκρέσου απέδωσε καρπούς, μπλοκάροντας τη δίκη για την παραπομπή του και δίνοντας χώρο για την έγκριση έργων που ενδιαφέρουν την κυβέρνηση.
10. Ο Μπολσονάρου διατήρησε ένα ποσοστό γύρω στο 25%, σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, με υψηλό βαθμό αποδοχής που του δίνει σημαντική διαφορά σε σχέση με τους υποψηφίους του λεγόμενου «τρίτου δρόμου». Η αποτίμηση αυτή θα ευνοηθεί το 2022 από την έγκριση του προγράμματος Βραζιλία Βοήθεια (Auxílio Brasil), με την επέκταση της αξίας του επιδόματος στα 400 ρεάλ Βραζιλίας, και από την πτώση της ανεργίας, η οποία έφτασε στο χαμηλότερο ποσοστό από τον Ιανουάριο του 2020, πριν από την πανδημία. Τα εκατομμύρια που αποδεσμεύτηκαν με τροπολογίες, με προνόμια για την κοινοβουλευτική βάση του πιο φιλομπολσονάρικου κέντρου, θα επιτρέψουν, φέτος, τη ροή πόρων για έργα και προγράμματα. Οι προεδρικές επιλογές, οι οποίες επανεξέλεξαν όλους τους προέδρους του κύκλου της «Νέας Δημοκρατίας», δεν πρέπει να υποτιμηθούν.
11. Η μη μπολσοναρική Δεξιά, που βαφτίστηκε «τρίτος δρόμος», έφτασε στο 2022 με δύο υποψηφίους, τον κυβερνήτη της Πολιτείας του Σάο Πάολο, Ζοάο Ντόρια (João Dória), ο οποίος κέρδισε στις προκριματικές εκλογές του PSDB (Σοσιαλδημοκρατικό κόμμα), και τον πρώην δικαστή και πρώην υπουργό Σέρχιο Μόρο (Sérgio Moro). Εννέα μήνες πριν από τις εκλογές, και οι δύο βρίσκονται κάτω από το 8%, παρά την προτίμηση της αστικής τάξης και την υποστήριξη των κυρίαρχων μέσων ενημέρωσης. Ενώ ο Ζοάο Ντόρια αντιμετωπίζει μια διαρροή ιστορικών στελεχών, όπως ο πρώην κυβερνήτης Ζεράλντο Αλκμίν (Geraldo Alckmin), ο οποίος ορίστηκε αντιπρόεδρος στο ψηφοδέλτιο του Λούλα, ο Σέρχιο Μόρο αντιμετωπίζει δυσκολίες στη συγκρότηση της υποψηφιότητάς του εντός του κόμματος Podemos και εξετάζει το ενδεχόμενο να μεταπηδήσει στο κόμμα União Brasil (Ενωμένη Βραζιλία).
12. Η χρονιά ξεκίνησε με τον Μπολσονάρου και άλλους δεξιούς υποψηφίους, που δεν είναι μπολσοναρικοί, να υψώνουν τους τόνους κατά του Λούλα, δίνοντας τα χαρακτηριστικά της εκστρατείας των επόμενων μηνών. Το στρατόπεδο της Δεξιάς θα δώσει τη μάχη στο πλαίσιο μιας σφοδρής επίθεσης στην Αριστερά με την επαναφορά της γραμμής περί χρεοκοπημένης οικονομίας επί διακυβέρνησης Ντίλμα, τις κατηγορίες για διαφθορά του PT και τη συντηρητική ατζέντα κατά των γυναικών, των μαύρων και της ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας. Η συζήτηση που άνοιξε στα τέλη του 2021 για την κατάργηση του ανώτατου ορίου δαπανών και τη μεταρρύθμιση των εργασιακών σχέσεων προδιέγραψε τον ρόλο της ιδεολογικής αντιπαράθεσης γύρω από το πρόγραμμα, η οποία θα ενώσει τη Δεξιά έναντι των προτάσεων της Αριστεράς.
13. Η προεκλογική προεδρική εκστρατεία θα είναι πολύ σκληρή και απαιτεί μια ευρεία ενότητα των προοδευτικών δυνάμεων, ικανότητα οργάνωσης της βάσης, βούληση για ιδεολογικό αγώνα γύρω από το πρόγραμμα και ένα ποιοτικό άλμα στον τομέα της επικοινωνίας, με μια σειρά πρωτοβουλιών σε διάφορους τομείς, υπό έναν κοινό συντονισμό με καταμερισμό καθηκόντων, για να απαντηθούν τα ερωτήματα που θα προκύψουν στην πολιτική διαδικασία.
14. Οι πρωτοβουλίες για τη δημιουργία λαϊκών επιτροπών, που συζητούνται στο Κόμμα των Εργαζομένων (PT), στη Γενική Ένωση Εργαζομένων (CUT) και στο Κίνημα των Ακτημόνων της Βραζιλίας (MST), εκφράζουν την πρόκληση να καταστεί η προεκλογική εκστρατεία μια διαδικασία οργάνωσης, κινητοποίησης και επανασύνδεσης με τα λαϊκά στρώματα, ιδίως στις μεγάλες πόλεις. Η αναποτελεσματικότητα των παραδοσιακών εκστρατειών, οι οποίες αφήνουν τον ρόλο των στρατευμένων αγωνιστών σε δεύτερη μοίρα, και ο σύντομος χρόνος από την επίσημη έναρξη της προεκλογικής περιόδου καθιστά αναγκαία την προώθηση μιας προγεννέστερης διαδικασίας που θα αναπτύξει μια πολιτική συζήτηση για τη βραζιλιάνικη κρίση και θα οργανώνει πρωτοβουλίες για συγκεκριμένα προβλήματα, ώστε να φτάσουμε στις εκλογές με εδραιωμένες επιτροπές και μέθοδο εργασίας.
15. Η ενότητα του προοδευτικού στρατοπέδου, που σφυρηλατήθηκε από τη δημιουργία της καμπάνιας Fuera Bolsonaro (Έξω Μπολσονάρου), αρκετά ευρεία στον τομέα των κομμάτων, των συνδικάτων, των λαϊκών κινημάτων και των κοινωνικών οργανώσεων, προσφέρει, φέτος, ένα σημαντικό πεδίο για την πολιτική και ιδεολογική αντιπαράθεση. Τώρα, η συζήτηση για την ενότητα έχει αποκτήσει και θεσμικό πλαίσιο μεταξύ των κομμάτων, με την απόφαση της συγκρότησης του Νομικού Ινστιτούτου της Ομοσπονδίας των Κομμάτων, στο οποία συμμετέχουν το Κόμμα των Εργαζομένων (PT), το Βραζιλιάνικο Σοσιαλιστικό Κόμμα (PSB), το Κομμουνιστικό Κόμμα της Βραζιλίας (PCdoB) και το Πράσινο Κόμμα (PV).
16. Η ενότητα του προοδευτικού στρατοπέδου, το πρώτο εξάμηνο του έτους, πρέπει να εκφραστεί στη διαδικασία οργάνωσης των λαϊκών επιτροπών και σε μια ατζέντα κινητοποιήσεων στους δρόμους κατά της ομοσπονδιακής κυβέρνησης και για την υπεράσπιση ενός προγράμματος αλλαγών, διατηρώντας το πνεύμα του κοινωνικού και ιδεολογικού αγώνα, για τη δημιουργία ευνοϊκού κλίματος για τις εκλογές. Η μετάβαση από τον αγώνα κατά της σημερινής κυβέρνησης στον εκλογικό αγώνα συμβάλλει στο να καταστεί αποτελεσματική η γραμμή εκστρατεία-κίνημα, με πρωταγωνιστικό ρόλο στη δουλειά βάσης, τους λαϊκούς αγώνες και την προγραμματική συζήτηση.
17. Η ιδεολογική διαμάχη θα εστιαστεί, κυρίως, στη συζήτηση για τις αιτίες και το πρόγραμμα αντιμετώπισης της βραζιλιάνικης κρίσης. Στο ιδεολογικό πεδίο, η δεξιά πτέρυγα έχει μεγαλύτερη ενότητα, γύρω από το νεοφιλελεύθερο πρόγραμμα, τόσο στα διάφορα τμήματα της αστικής τάξης όσο και στις πολιτικές της εκφράσεις και στα μέσα μαζικής ενημέρωσης. Επομένως, είναι απαραίτητο να συγκροτηθεί μια κοινωνική δύναμη μέσω επιτροπών και να αρθρωθεί ένα πολιτικό κίνημα στην κοινωνία γύρω από ένα πρόγραμμα κοινωνικών αλλαγών, συσπειρώνοντας τομείς με επιρροή, όπως το πανεπιστήμιο, ο πολιτιστικός τομέας, ο νομικός τομέας και το διαθρησκευτικό κίνημα.
18. Η εξέλιξη του πολιτικού σκηνικού κατά την τελευταία περίοδο αποτελεί αλλαγή των συνθηκών για τις λαϊκές οργανώσεις, ιδίως ενόψει της προσδοκίας για την ανάκτηση της ομοσπονδιακής κυβέρνησης. Έτσι, το κεντρικό καθήκον είναι να κερδίσουμε τις εκλογές, να εκλέξουμε τον Λούλα και υποψηφίους από το προοδευτικό στρατόπεδο στα κοινοβούλια και τις περιφερειακές κυβερνήσεις. Ωστόσο, προκειμένου να αλλάξει ο συσχετισμός δυνάμεων, η πρόκληση είναι να εκμεταλλευτούμε την εκλογική μάχη για να αποκτήσουμε οργανωτική δύναμη, να διεξαγάγουμε την ιδεολογική συζήτηση στην κοινωνία και να στηρίξουμε ένα πρόγραμμα για να αντιμετωπίσουμε την πίεση που ασκούν οι νεοφιλελεύθερες και συντηρητικές δυνάμεις, ακόμη και μέσω της προεκλογικής εκστρατείας, για να εμποδίσουν τις αναγκαίες αλλαγές.
Σάο Πάολο, 31 Ιανουαρίου 2022
