Με τον κεντροαριστερό Γκουστάβο Πέτρο, πρώην δήμαρχο της Μπογκοτά και αντάρτη της ένοπλης οργάνωσης Μ-19 στα νιάτα του, να προηγείται στις δημοσκοπήσεις, γίνεται την Κυριακή ο πρώτος γύρος των προεδρικών εκλογών στην Κολομβία.
Ο ιρλανδός πολιτικός αναλυτής, δημοσιογράφος και ακτιβιστής Τζερόιντ Ο’ Λοϊνγκσάι, καλός γνώστης της κολομβιανής πολιτικής λόγω της πολύχρονης δράσης του σε διάφορες κοινωνικές οργανώσεις της Κολομβίας, μιλάει στο Rednblack για την προεκλογική ατμόσφαιρα, την πολιτική του Πέτρο, και την επόμενη μέρα.
Τη συνέντευξη πήρε ο Δημήτρης Γκιβίσης
-Τι πιστεύεις ότι σημαίνουν οι εκλογές της 29ης Μαΐου για το μέλλον της Κολομβίας; Ποιο είναι το διακύβευμά τους;
-Οι εκλογές δεν είναι τόσο σημαντικές όσο θέλουν να λένε ορισμένοι σχολιαστές όσον αφορά τις βαθιές αλλαγές στην Κολομβία. Ωστόσο, η αντίδραση σε ορισμένους τομείς και οι φόβοι για τη διαφάνεια των εκλογών είναι βάσιμοι, ακόμη και κάποιοι φόβοι για βίαιη αντίδραση από ορισμένα τμήματα της αστικής τάξης και του στρατού. Άρα, σε ένα επίπεδο οι εκλογές αφορούν τον βαθμό στον οποίο η αστική τάξη, συμπεριλαμβανομένης της ναρκοαστικής τάξης, είναι πρόθυμη να αποδεχθεί την εκλογική ήττα. Αυτές οι εκλογές είναι πιθανό να επιφέρουν μια μακρά περίοδο αβεβαιότητας στη χώρα, καθώς ο Πέτρο προσπαθεί να διαχειριστεί τις προσδοκίες και τις απαιτήσεις της αστικής τάξης και να περιορίσει τις ελπίδες των υποστηρικτών του.
–Ποια είναι η περιρρέουσα ατμόσφαιρα λίγες μέρες πριν τις εκλογές;
-Η ατμόσφαιρα ταλαντεύεται ανάμεσα σε μια ελπίδα ότι θα εκλεγεί ο Πέτρο και θα βάλει τέλος σε μια μακρά σύγκρουση που διαρκεί σχεδόν 60 χρόνια και σε μια σύγκρουση του φόβου. Κανείς δεν ξέρει τι είναι ικανή να κάνει και να σκεφτεί η ακροδεξιά αυτή την στιγμή. Ο στρατηγός Ζαπατέιρο παρενέβη στην προεκλογική εκστρατεία, πράγμα που είναι αντισυνταγματικό καθώς οι στρατιωτικοί δεν έχουν καν το δικαίωμα ψήφου στην Κολομβία. Υπάρχουν πολλοί φόβοι για εκλογική νοθεία, και έχει δημιουργηθεί μια πύλη για την αναφορά εκλογικής νοθείας που έχει ήδη μετρήσει 3.500 περιστατικά και κανείς δεν έχει ψηφίσει ακόμα. Οι κορυφαίες επιχειρήσεις δήλωσαν ότι θα απολύσουν όσους εργάτες ψηφίσουν τον Πέτρο, και απαίτησαν από τους υπαλλήλους τους να φωτογραφίσουν το ψηφοδέλτιο που θα ψηφίσουν και να τους το στείλουν. Αναμένεται ότι ο Πέτρο έχει τη δυνατότητα να κερδίσει στον πρώτο γύρο, και αρκετή εκλογική νοθεία ώστε να διεξαχθεί δεύτερος γύρος με οποιονδήποτε άλλον υποψήφιο εκτός από τον Φεντερίκο Γκουτιέρες. Αυτό θα περιπλέξει τα πράγματα για τον Πέτρο, καθώς οι άνθρωποι μπορεί να ψηφίσουν εναντίον του από φόβο εάν στο δεύτερο γύρο έχει απέναντί του έναν από τους άλλους υποψηφίους εκτός από τη μετενσάρκωση του Ουρίμπε που είναι ο Γκουτιέρες.
–Ποιες είναι οι κοινωνικές συμμαχίες που οικοδομεί ο Πέτρο;
-Ο Πέτρο υπάρχει εδώ και χρόνια, και αυτή δεν είναι η πρώτη αλλά η τρίτη φορά που είναι υποψήφιος πρόεδρος. Μετά από τα 20 χρόνια του Ουρίμπε ως ηγετική φυσιογνωμία στην πολιτική της Κολομβίας, υπάρχει μια αυξανόμενη κούραση σε συνδυασμό με τα πραγματικά τεράστια επίπεδα φτώχειας, ενώ οι κλεπτοκράτες κλέβουν ανοιχτά τους πόρους του κράτους. Ωστόσο, ο Πέτρο δεν έχει δημιουργήσει κοινωνικές συμμαχίες ως τέτοιες. Υπάρχει μια συμβολή διάφορων κοινωνικών οργανώσεων και τομέων, περισσότερο από την ελπίδα ότι μπορεί να υπάρξει κάποια αλλαγή. Ο Πέτρο, για παράδειγμα, αντιτάχθηκε στο κύμα των κοινωνικών διαμαρτυριών που ξέσπασε πέρυσι στη χώρα. Σε μια στιγμή που ο Ντούκε φαινόταν πολύ αδύναμος, ο Πέτρο βγήκε να πει ότι δεν ήθελε ο Ντούκε να πέσει μέσα από τις διαμαρτυρίες και ζήτησε να σταματήσουν οι διαδηλώσεις. Αυτός περισσότερο από τον καθένα ήταν υπεύθυνος για την ήττα. Ο Πέτρο οικοδομεί μια εκλογική συμμαχία και όχι μια κοινωνική δύναμη, και η εκλογική του συμμαχία περιλαμβάνει και την αστική τάξη. Έχει ζητήσει εδώ και καιρό μια προγραμματική συμφωνία με την αστική τάξη και η συμμαχία του περιλαμβάνει ανθρώπους από διάφορες προηγούμενες κυβερνήσεις, συμπεριλαμβανομένων και των κυβερνήσεων του Ουρίμπε. Κορυφαίοι αξιωματούχοι από την κυβέρνηση του Σάντος παίζουν πρωταγωνιστικούς ρόλους στην εκστρατεία του, όπως ο Αλφόνσο Πράντα, ο οποίος είναι επίσης στενός φίλος του Σάντος. Ο πρώην πρόεδρος Σαμπέρ, ο άνθρωπος που εφάρμοσε το διάταγμα που μας έδωσε το Convivir, τη νομική πρόσοψη για τους παραστρατιωτικούς τη δεκαετία του 1990, συμμετέχει επίσης στην εκστρατεία του (σημ: το Vonvivir ήταν ένα πρόγραμμα συνεργατικών ομάδων παρακολούθησης στις γειτονιές, και ψηφίστηκε από το Κολομβιανό Κογκρέσο ως απάντηση στην αυξανόμενη δραστηριότητα των ανταρτών). Αυτό δεν είναι ένα ασήμαντο σημείο, ο Σαμπέρ κατάφερε να επανεφεύρει τον εαυτό του ως άνθρωπο της ειρήνης, παρόλο που περισσότερο από κάθε άλλον πρόεδρο φέρει την ευθύνη για το λουτρό αίματος από τα μέσα της δεκαετίας του 1990 έως τα πρώτα χρόνια του 21ου αιώνα. Ο Πέτρο προσπάθησε επίσης να συμπεριλάβει στην εκστρατεία του τον πρώην πρόεδρο Σέσαρ Γκαβίρια, τον άνθρωπο που μας έδωσε το οικονομικό άνοιγμα της νεοφιλελεύθερης περιόδου, και ήταν η αντίθεση από την εκλογική του βάση που τον ανάγκασε να το ξανασκεφτεί. Αυτοί οι άνθρωποι παίζουν μεγαλύτερο ρόλο από οποιοδήποτε κοινωνικό κίνημα.
-Τι δυνατότητες έχει ο Πέτρο για να εφαρμόσει μια προοδευτική πολιτική για τις λαϊκές τάξεις, τους εργαζόμενους, τους φτωχούς, τους επισφαλείς, κλπ;
-Αυτό εξαρτάται από την προγραμματική του συμμαχία με την αστική τάξη. Άρα το ερώτημα είναι σε ποιο βαθμό πραγματικά θέλει να εφαρμόσει μια προοδευτική πολιτική; Έχει μιλήσει για μεταρρυθμίσεις στην υγεία και την εκπαίδευση, μερικές από τις οποίες ακούγονται σχεδόν κεϋνσιανές, αλλά ο Πέτρο δεν είναι κεϋνσιανός. Στο πρόγραμμά του δεν εξετάζει το ενδεχόμενο ρήξης με τον νεοφιλελευθερισμό, αλλά να εργαστεί μέσα σε αυτόν, να ελέγξει τα ελλείμματα, τις επιδοτήσεις για τη βιομηχανία κλπ. Οι οικονομικές πολιτικές του αποτελούν την συνέχεια των τελευταίων 30 ετών, με μια διαφορά. Θέλει να απομακρυνθεί από τα ορυχεία και την εκμετάλλευση πετρελαίου, με τα πρώτα να τελειώνουν σε κάθε περίπτωση με διάφορες εταιρείες εξόρυξης άνθρακα να ανακοινώνουν την αποχώρησή τους από τη χώρα, αν και ορισμένες εταιρείες εξόρυξης χρυσού παραμένουν, και αυτές οι εταιρείες έχουν νομικές εγγυήσεις για τη συνέχιση της εξόρυξης και της εκμετάλλευσης ορυχείων, που ο Πέτρο δεν πρόκειται και δεν μπορεί να θέσει νόμιμα ένα τέλος. Ωστόσο, έχει πει ότι θα προωθήσει τις αγροτικές επιχειρήσεις και θα συνεχίσει με τις πολιτικές που εφαρμόζονται, και πάλι με κάποιες μικρές τροποποιήσεις.
–Πως βλέπεις την επόμενη μέρα μετά την καταστροφή που έφεραν τα τέσσερα χρόνια της νεοφιλελεύθερης πολιτικής του Ντούκε; Ποια είναι τα σημαντικότερα προβλήματα που θα αντιμετωπίσει η νέα κυβέρνηση; Ποιες θα είναι οι δυσκολίες;
-Την επόμενη μέρα, το μόνο πρόβλημα που θα έχει ο Πέτρο είναι το πως θα αντιδράσει η δεξιά για να αποσταθεροποιήσει την κυβέρνησή του. Μια κατάσταση παρόμοια με αυτή του Αλιέντε μιας μακράς παρατεταμένης φάσης αποσταθεροποίησης από ορισμένους τομείς είναι μια πιθανότητα, αν και σε αντίθεση με τον Αλιέντε η εκστρατεία του Πέτρο είναι εκλογική, δεν πιστεύει στην οργάνωση των ανθρώπων και στην πραγματικότητα είναι αντίθετος σε αυτήν. Μέρος της βάσης του έχει εξαγοραστεί με την υπόσχεση θέσεων εργασίας και πρόσβαση στο δημόσιο ταμείο, κάτι που είναι φυσιολογικό για τις εκλογές της Κολομβίας. Οι προσφορές θέσεων εργασίας και οι κρατικές συμβάσεις στις κοινότητες είναι ο συνήθης τρόπος με τον οποίο αγοράζονται οι εκλογές στην Κολομβία. Ο Πέτρο επίσης δεν έχει πλειοψηφία στο Κογκρέσο, στην πραγματικότητα απέχει πολύ από αυτήν. Και θα πρέπει να διαπραγματευτεί πολλά πράγματα, τα οποία θα ωθήσουν το πρόγραμμά του πιο δεξιά, καθώς δεν θα χρησιμοποιήσει τη λαϊκή κινητοποίηση για να αντιμετωπίσει το οποιοδήποτε μπλοκάρισμα πολιτικών από το Κογκρέσο. Μακροπρόθεσμα αυτό του δημιουργεί πρόβλημα, και είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα δούμε ένα άλλο ένα κύμα διαμαρτυριών όπως αυτές του περασμένου έτους, αλλά αυτή τη φορά κατά της κυβέρνησης Πέτρο. Προβλέπω επίσης ότι η αντιπρόεδρός του Φρανθία Μάρκες δεν θα ολοκληρώσει τη θητεία της, και θα παραιτηθεί κάποια στιγμή μπροστά στην πραγματικότητα της κυβέρνησης του Πέτρο σε αντίθεση με τις προσδοκίες. Έχει προτείνει επαναδιαπραγμάτευση των συμφωνιών ελεύθερων συναλλαγών, ένα έργο που απλά δεν είναι δυνατό. Ο Πέτρο θα αντιμετωπίσει επίσης προβλήματα στη μεταρρύθμιση του τομέα της υγείας, όμως πολλές διεθνείς εταιρείες υγείας έχουν επενδύσει πολλά σε αυτόν τον τομέα και θα μηνύσουν την κυβέρνηση για οποιεσδήποτε αλλαγές επηρεάσουν τα κέρδη τους, κάτι στο οποίο θα αναγκαστεί να υποχωρήσει. Μάλιστα, στο πλαίσιο της εκστρατείας του Πέτρο έχουν υπάρξει ήδη υποχωρήσεις σε αυτό το σημείο, καθώς δεν προτείνει πλέον την κατάργηση του ρόλου αυτών των εταιρειών, απλώς και μόνο για να αλλάξει το μέγεθος του δημόσιου χρήματος στο οποίο έχουν πρόσβαση.
