Demonstrators hold banners and shout slogans during the International Day for the Elimination of Violence against Women rally at Beyoglu district of Istanbul, Turkey on November 25, 2019. (Photo by Onur Dogman/NurPhoto via Getty Images)

 Συναντήσαμε την Μπιλγέ Σετσκίν Τσετίνκαγια, συγγραφέα-ερευνήτρια, πρώην αντιπρόεδρο του ODP (σήμερα Αριστερό Κόμμα) και σήμερα μέλος του συμβουλίου του Eργατικού Kόμματος της Τουρκίας (TIP) στην Κωνσταντινούπολη και συζητήσαμε μαζί της μερικές από τις πλευρές της πολιτικής και κινηματικής κατάστασης στην Τουρκία.

Η Μπιλγέ Σετσκίν Τσετίνκαγια

Κ.Κ: Ποια είναι η κατάσταση στην αριστερά της Τουρκίας σήμερα;

Όταν το HDP κατάφερε να μπει στη βουλή, είχαμε δύσκολους καιρούς, γιατί εξαπολύθηκε επίθεση στην αντιπολίτευση από τον Ερντογάν και τις δυνάμεις του κράτους και πολλοί άνθρωποι κατέληξαν στην φυλακή.

Μετά από αυτό, είχαμε μια νέα  σύνθεση στην αντιπολίτευση και το ρεπουμπλικανικό κόμμα έγινε επικεφαλής της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Έκτοτε, προσπαθούν να φτιάξουν μια συμμαχία με τα πιο δεξιά, εθνικιστικά και φιλελεύθερα κόμματα. Είναι περίπου 6 κόμματα σ’ αυτή τη συμμαχία που προσπαθούν να αντιπολιτευτούν τον Ερντογάν. Τη στιγμή αυτή, υπάρχει μια τρομερή οικονομική κρίση στην Τουρκία και τελείως ανορθολογικές πολιτικές. Ουσιαστικά, δεν υπάρχει οικονομική πολιτική, πέρα από τις 5 εταιρείες που πάντα κερδίζουν και οι οποίες  έχουν πολύ στενές σχέσεις με τον Ερντογάν, ο οποίος, ανάλογα με τους σκοπούς του, αλλάζει τους Υπουργούς και τον κεντρικό τραπεζίτη όσες φορές θέλει. Στην Τουρκία, σήμερα, υπάρχει μεγάλη φτώχεια και οι φτωχοί άνθρωποι δεν μπορούν να καλύψουν ούτε τις βασικές τους ανάγκες. Το πολιτικό σκηνικό μετατοπίζεται συνεχώς όλο και πιο δεξιά, πάρα πολύ δεξιά για την ακρίβεια, ακόμα και οι λεγόμενοι σοσιαλδημοκράτες.

Το Εργατικό Κόμμα της Τουρκίας (TIP), στου οποίου το συμβούλιο συμμετέχω, έχει 4 βουλευτές που είχαν εκλεγεί με το HDP. Προσπαθούν να έχουν παρέμβαση μέσω ομάδας που δημιούργησαν στο κοινοβούλιο και οι αντιδράσεις του κόσμου σ’ αυτές τις  παρεμβάσεις είναι πολύ θετικές. Επιδιώκουν να αναδεικνύουν, κάθε φορά, στη βουλή τα ζητήματα των εργατών και των γυναικών. Ασκούν πολύ σκληρή κριτική στον Ερντογάν και σε άλλα μέλη της κυβέρνησης, όπως στον υπουργό εσωτερικών υποθέσεων. Ένας από τους εκπροσώπους μας  είναι γνωστός δημοσιογράφος στην Τουρκία και ξέρει πολύ καλά τα θέματα των σχέσεων της εξουσίας με τη μαφία, για παράδειγμα, έχει γράψει κι ένα βιβλίο πάνω σ’ αυτό. Έτσι, έχει ξεκινήσει μια μαζική διεύρυνση του κόμματος, με ανθρώπους από πολυποίκιλες προελεύσεις, Τούρκους και Κούρδους.

Όσον αφορά γενικότερα την Αριστερά, γίνεται προσπάθεια να υπάρξει ένας αριστερός συνασπισμός κομμάτων, όπως το HDP και το εργατικό κόμμα,  για να μπορεί να θέτει θέματα που καίνε τους πολίτες και τους νέους, όπως οι τιμές της ενέργειας, το κόστος μεταφορών, το πρόβλημα στέγης για τους φοιτητές κλπ. Μέσω αυτού του αριστερού συνασπισμού θέλουμε να δημιουργήσουμε ένα εμπόδιο στα σχέδια του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου και στις ακραία νεοφιλελεύθερες πολιτικές εδώ, γιατί πραγματικά βρισκόμαστε κοντά στο τέλος…  και του περιβάλλοντος και της οικονομίας.

Κ:  Ποιες είναι οι αντιδράσεις της κοινωνίας για τον πόλεμο στην Ουκρανία;

Μ: Τη στιγμή αυτή, υπάρχει πόλεμος στη Συρία και πολεμικές επιχειρήσεις στα σύνορα με το Ιράκ. Και  υπάρχει, βέβαια, και ο πόλεμος στην Ουκρανία. Όταν άνοιξε ο Ερντογάν το καινούριο μέτωπο στο Ιράκ, σκεφτήκαμε όλοι αμέσως ότι οι εκλογές είναι πολύ κοντά. Του χρειάζονται αυτές οι στρατιωτικές επιχειρήσεις, γιατί έτσι πιέζει την αντιπολίτευση,  εσωτερικά στην Τουρκία. Στην Συρία, η Τουρκία κατέχει πάνω από 3 πόλεις, αυτή τη στιγμή. Ο Ερντογάν είναι ανάμεσα στους  Ρώσους και τους Αμερικάνους, γι’ αυτό βρίσκεται εκεί. Έχει σχέσεις με τους Ρώσους, οπότε δεν μπορεί να αντιπαρατεθεί μαζί τους ανοιχτά. Επίσης, στέλνει όπλα στην Ουκρανία.

Η Ουκρανία ως θέμα ενδιαφέροντος στην κοινωνία δεν υφίσταται, σχεδόν κανείς δεν ασχολείται. Όλοι θεωρούν ότι είναι κάπου μακριά, ένα θέμα του Ερντογάν. Η αριστερά για το θέμα αυτό είναι μοιρασμένη, άλλοι υπέρ των Ρώσων και άλλοι κατά.

Κ: Το προηγούμενο διάστημα, με την υπόθεση της πανδημίας, πώς εξελίχτηκαν τα πράγματα στην Τουρκία; Τι είδους διαχείριση έγινε; Άντεξε το δημόσιο σύστημα υγείας;

Μ: Το Σύστημα Υγείας στην Τουρκία είναι κατ’ ευφημισμό δημόσιο. Ονομάζεται ελεύθερο, αλλά στην πραγματικότητα σε διάφορα στάδια πρέπει να πληρώσεις, είναι δηλαδή ιδιωτικοποιημένο σε μεγάλο βαθμό. Επίσης, υπάρχουν πολλά ιδιωτικά νοσοκομεία. Οι στατιστικές που κυκλοφόρησαν εδώ για την πανδημία είναι όλες ψεύτικες. Πέθαναν πάρα πολλοί άνθρωποι. Ό,τι λειτούργησε το χρωστάμε στην καταπληκτική στάση των εργαζομένων στα νοσοκομεία, όπου δούλεψαν απίστευτες ώρες με αυτοθυσία. Όλο το βάρος έπεσε σε αυτούς. Δυστυχώς, υπήρξε μεγάλη βία εναντίον γιατρών και νοσηλευτικού προσωπικού. Κάτι που εξελίχθηκε σε τεράστιο κοινωνικό πρόβλημα μέσα στην πανδημία, γιατί πολλοί γιατροί και νοσηλευτές ξυλοκοπήθηκαν και πάρα πολλοί δολοφονήθηκαν.  Είναι απίστευτο, αλλά αληθινό.

Επειδή ήταν τόσο τεράστιοι οι αριθμοί των ασθενών, οι γιατροί δεν μπορούσαν να εξετάσουν κάποιον για πάνω από 5 λεπτά. Αυτό εξαγρίωνε τους συγγενείς, επειδή υπήρχε μια συνεχής προπαγάνδα από τους πολιτικούς στα ΜΜΕ  ότι “το προσωπικό των νοσοκομείων οφείλει να ασχολείται μαζί σας και να σας περιποιείται”, πετώντας  έτσι το μπαλάκι στους εργαζόμενους των νοσοκομείων, με αυτά τα αποτελέσματα. Φυσικά, πέθαναν πολλοί και από covid. Και βεβαίως, οι υγειονομικοί δεν πήραν και τα χρήματά τους από τόσες πολλές ώρες εργασίας. Η κυβέρνηση είπε ότι εκτιμά πολύ την προσπάθειά τους, αλλά δεν μπορεί να τους πληρώσει(!) και δεν τους πλήρωσε.

Σε αντίθεση με τη σημασία που είχε η υπόθεση στην Ευρώπη,  οι άνθρωποι στην Τουρκία δεν περιμένουν τίποτα από το κράτος, οι άνθρωποι μόνοι τους προσπαθούν να σωθούν, οπότε ο θυμός τους δεν στρέφεται κατά του Ερντογάν, στη συγκεκριμένη περίπτωση, εκτός από τη δυσαρέσκεια καταστηματαρχών και κάποιων επαγγελματιών, που έπρεπε να κλείσουν για κάποιο διάστημα. Οι εργάτες στα εργοστάσια ποτέ δεν σταμάτησαν να δουλεύουν.

Κ: Με το ζήτημα των προσφύγων τι συμβαίνει εδώ; Ασχολείται η αριστερά στην Τουρκία με τους πρόσφυγες; Υπάρχουν δομές αλληλεγγύης που ασχολούνται με το ζήτημα;

Μ: Είναι ένα πολύ δύσκολο θέμα. Στην Τουρκία υπάρχει έντονος ακροδεξιός λόγος και από πολιτικούς δημόσια εναντίον των προσφύγων, με σύνθημα “στείλτε τους πίσω”,  κυρίως για τους Σύριους. Το εθνικιστικό κόμμα κάνει δουλειά με το θέμα αυτό, γιατί οι Σύριοι είναι εκατομμύρια. Υπάρχουν και Αφγανοί πρόσφυγες και άλλοι, αλλά όχι τόσο μαζικά. Υπάρχουν γειτονιές στην Ιστανμπούλ όπου μένουν πρόσφυγες. Στις γειτονιές αυτές υπάρχουν αντιδράσεις, λόγω της αύξησης των ενοικίων… Κατηγορούν, επίσης, τους πρόσφυγες ότι τους κλέβουν τις δουλειές και ότι παρενοχλούν τις Τουρκάλες και χτίζεται έτσι, κατά κάποιο τρόπο, με αφορμή αυτό, ένα νέο φασιστικό κίνημα.

Υπάρχει ελάχιστη αντίσταση σ’ αυτό το κλίμα. Στους Ρεπουμπλικάνους υπάρχουν εσωτερικά πολλά φασιστικά στοιχεία που ενισχύουν αυτή τη ρητορεία. Για παράδειγμα, κάποιοι δήμαρχοι δικοί τους, κάνουν πολύ φασιστικές δηλώσεις, αλλά και παίρνουν μέτρα ενάντια στους πρόσφυγες στους Δήμους τους, όπως να αυξάνουν τα τιμολόγια του νερού μόνο σε όσους είναι μετανάστες και πρόσφυγες.

Δεν υπάρχουν καθόλου πολιτικές ενσωμάτωσης των προσφύγων, που πλέον είναι πολίτες εδώ, γιατί ζουν χρόνια, δουλεύουν, έχουν οικογένειες. Υπάρχουν πολλές επιθέσεις εναντίον τους και, φυσικά, υπάρχει τεράστιο πρόβλημα επιθέσεων σε Σύριες γυναίκες.  Στη Σμύρνη, τους έκαψαν μέσα στους χώρους που είχαν για να ζουν και παραδίπλα να δουλεύουν. Αυτή τη στιγμή, στην Τουρκία δεν υπάρχουν camps, τα έχουν αδειάσει. Οι άνθρωποι είναι μέσα στη κοινωνία, αλλά στην τύχη τους. Επίσημα αναφέρονται τρία εκατομμύρια εφτακόσιες χιλιάδες Σύριοι μετανάστες. Ως ποσοστό, δεν είναι τόσοι πολλοί όσο, ας πούμε, στην Ιορδανία. Μάλιστα, η Τουρκία στηρίζεται πολύ σ’ αυτό το φτηνό εργατικό δυναμικό, πληρώνονται λιγότερα από Κούρδους και Τούρκους εργάτες. Υπάρχει κι ένα κομμάτι πολύ πλούσιων Σύριων, που έχουν έρθει και κάνουν επενδύσεις στην Τουρκία.

Τα αριστερά κόμματα έχουν κάνει κάποιες δηλώσεις και κάποια δουλειά για τα παιδιά των προσφύγων, αλλά δεν μπορούμε να κάνουμε καμπάνιες γύρω από το θέμα. Έχουμε μεγάλο πρόβλημα, γιατί ο μόνος που δεν αντιτίθεται στους Σύριους είναι ο Ερντογάν, επειδή τους χρειάζεται. Κοινωνικά, όμως, υπάρχει πρόβλημα. Kαι από την αριστερά κανείς δεν θέλει εδώ τους Σύριους, όλοι θέλουν να φύγουν. Έτσι, δεν υπάρχουν, όπως στην Ελλάδα, κινήσεις αλληλεγγύης, μόνο μικρές περιθωριακές κινήσεις. Η ριζοσπαστική αριστερά δεν έχει χώρο να κάνει κάτι.

Κ: Πολλές φορές έχουμε δει φεμινιστικές κινητοποιήσεις στην Τουρκία, όπου υπάρχουν και υψηλά ποσοστά βίας κατά των γυναικών. Έχουν έδαφος αυτοί οι αγώνες; Τι γίνεται σήμερα στην Τουρκία με το φεμινισμό;

Μ: Οι γυναίκες στην Τουρκία είναι η μεγαλύτερη και ισχυρότερη αντιπολίτευση. Πολύ ριζοσπαστική αντιπολίτευση. Το γυναικείο κίνημα ασχολείται με το ζήτημα των μεταναστών/τριών και με το Κουρδικό καλύτερα από όλους. Επίσης, ισχυρό στην Τουρκία είναι και το LGBTQ κίνημα, είναι μια έκπληξη, αλλά είναι αλήθεια. Και υπάρχει και μεγάλη συζήτηση μεταξύ των δυο αυτών κινημάτων που είχε ξεκινήσει από το πάρκο Γκεζί.  Οι μεγαλύτερες διαδηλώσεις και οι πιο επιτυχημένες οργανώνονται πάντα από αυτούς τους δυο.

Εναντιώνονται στη βία κατά των γυναικών και στην ενδοοικογενειακή βία, διότι είναι πάρα πολλές οι γυναίκες που δολοφονούνται από το σύζυγο, τον πατέρα και συγγενείς, μέσα στο σπίτι τους. Εννοείται πως ποτέ δεν τιμωρούνται και, όταν οι υποθέσεις φτάνουν στα δικαστήρια, οι τιμωρίες είναι ελάχιστες και πάντα κατηγορούνται τα θύματα.

Κ: Υπάρχουν θετικές αλλαγές σε επίπεδο κοινωνίας για τις γυναίκες;

Όχι. Ο Ερντογάν, όπως και άλλοι, συνεχίζουν να εκφοβίζουν τις γυναίκες δημόσια, ενθαρρύνουν τους ανθρώπους να χρησιμοποιούν βία κατά των γυναικών. Υπάρχει, θα μπορούσαμε να πούμε, μια συνεχής απαξίωση της ζωής των γυναικών και της εργασίας τους. Ο Ερντογάν, σε μια νύχτα, ακύρωσε για την Τουρκία την ισχύ της γνωστής Συνθήκης της Ιστανμπούλ για τα δικαιώματα των γυναικών και, ως δικαιολογία, λένε πως δεν την αναγνωρίζουν, γιατί προστατεύει τα δικαιώματα των LGBTQ ατόμων κι αυτό είναι ενάντια στις οικογένειές τους, ενώ, ουσιαστικά, ούτε τα γυναικεία δικαιώματα θέλουν να υπάρχουν. Οι γυναίκες και τα παιδιά είναι αναλώσιμες ζωές στην Τουρκία. Ειδικά τις γυναίκες, τις σκοτώνουν και δεν τρέχει τίποτα.

K: Είναι, όμως, ενθαρρυντικό και πολύ θαρραλέο ότι οι γυναίκες αγωνίζονται…

Μ: Υπάρχει η πλατφόρμα “Θα σταματήσουμε τις δολοφονίες των γυναικών” και η κυβέρνηση αποφάσισε να την απαγορεύσει. Χρησιμοποιούν νομικίστικους τρόπους και απλά απαγορεύουν. Μέσα στο 2020, για παράδειγμα, αποδεδειγμένα δολοφονήθηκαν 280 γυναίκες και άλλες 217 δολοφονίες έμειναν ανεξιχνίαστες ή παρουσιάστηκαν κάποιες ως “αυτοκτονίες”, αλλά υπάρχουν πολλές υποψίες ότι δολοφονήθηκαν. Οι περισσότερες δολοφονήθηκαν από συζύγους. Αυτά τα νούμερα συνεχώς ανεβαίνουν.

Στην Τουρκία υπάρχει μεγάλο πρόβλημα, επίσης, με την εργασία των γυναικών. Είναι τεράστιο το ποσοστό των άνεργων γυναικών.  Από τα 30 εκατομμύρια γυναίκες που αναζητούν εργασία, 20 εκατομμύρια γυναίκες δεν βρίσκουν και  ζουν εξαρτώμενες από το σύζυγο και την οικογένεια και, βεβαίως, εγκλωβισμένες στη βία. Παρόλα τα προβλήματα και τους αγώνες γι’ αυτά, υπάρχει και μεγάλο πρόβλημα εκπροσώπησης. Σε οργανισμούς, κόμματα, θεσμούς, δεν υπάρχει χώρος για αρκετή εκπροσώπηση γυναικών. Στα σωματεία, που είναι επίσης πολύ σημαντικό, αλλά ούτε εκεί έχουμε αρκετή εκπροσώπηση.

Στην τουρκική βουλή, το 1934, υπήρχαν 18 γυναίκες βουλευτίνες (ποσοστό 6%). Μετά από αυτό, έπρεπε να περιμένουμε 64 χρόνια για να πιάσουμε αυτό το ποσοστό, χάρη στις Κούρδισσες και χάρη στα κόμματα που έβαλαν ποσόστωση, όπως το HDP και το ODP, που όμως δεν μπόρεσε να τη χρησιμοποιήσει αποτελεσματικά. Στο παρελθόν, εκλέγονταν λίγες αστές γυναίκες συγκεκριμένων προτύπων. Χάρη στις Κούρδισσες βουλευτίνες αυτό άλλαξε εντελώς και εκλέχτηκαν γυναίκες από πολύ διαφορετικές προελεύσεις και από φτωχές περιοχές και είναι οργανωμένες  πολύ καλά.

Από το 1934 μέχρι σήμερα, 10.302 άντρες  έχουν εκλεγεί στην Τουρκική βουλή και 594 γυναίκες.

Κ: Θα χάσει ο Ερντογάν τις προεδρικές εκλογές;

Μ: Όπως είπαμε στην αρχή, βεβαιωθήκαμε ότι έρχονται εκλογές όταν άρχισαν οι πολεμικές επιχειρήσεις στο Ιράκ. Όταν έρχονται εκλογές και συμμετέχουν οι Κούρδοι, δέχονται μεγάλες επιθέσεις. Έχουμε ανησυχίες μήπως επαναληφθεί, όπως τότε με το HDP.

Επίσης, δεν ξέρουμε πόσο καθαρές θα είναι οι εκλογές. Πρόσφατα, άλλαξε και ο εκλογικός νόμος. Είναι επίδικο το να προστατεύσουμε την ψήφο μας. Πιστεύω πως θα υποστηριχτεί οποιοσδήποτε υποψήφιος ενάντια στον Ερντογάν, αρκεί να είναι υποστηρίξιμος, διότι παλιά κατέβαζαν ό,τι πιο δεξιό υπήρχε και δεν υπήρχε χώρος να υποστηριχτεί, ούτε από εργαζόμενους ούτε από την αριστερά ούτε από τους Κούρδους και τις Κούρδισσες. Ακόμα υπάρχουν συζητήσεις γύρω από αυτό. Συζητάνε για το Δήμαρχο της Άγκυρας ή της Ιστανμπούλ, αλλά δεν υπάρχει κάποια κατάληξη.

Για τις βουλευτικές εκλογές θα ζητήσουμε από τον κόσμο να ψηφίσει αριστερά, γιατί χρειαζόμαστε να έχουμε εγγυήσεις ενάντια σε όλες αυτές τις ακραία νεοφιλελεύθερες πολιτικές που συζητήσαμε.

Κ.Κ: Ευχαριστούμε και ελπίζουμε να σας δούμε σύντομα στην Αθήνα

Μ: Πιστεύουμε ότι θα τα καταφέρουμε για το Αντιρατσιστικό φεστιβάλ!!

Διαβάστε επίσης

Δίκη Πολύκαρπου Γεωργιάδη: μια κακόγουστη φάρσα της «Αντιτρομοκρατικής»

Ενάμιση χρόνο πριν, την Τετάρτη 23 Σεπτεμβρίου 2020, ο αγωνιστής Πολύκαρπος Γεωργιάδης…

Εντουάρ Λουί: «Ενάντια στον φασισμό, θα πάω να ψηφίσω έναν υποψήφιο που μισώ βαθιά»

Τον Εντουάρ Λουί, μια από τις πιο μαχητικές φωνές υπέρ της εργατικής…