Καρέ της επίθεσης κατά της Κριστίνα Φερνάντες ντε Κίρχνερ την 1η Σεπτεμβρίου 2022.

Η Αργεντινή διέρχεται μια βαθιά κρίση την οποία η Δεξιά εκμεταλλεύεται για να εντείνει τη ρητορική μίσους στα μέσα ενημέρωσης, ενώ υποκινεί τους συμμάχους της στο δικαστικό σώμα να επιχειρήσουν έναν ελιγμό αποπομπής.

Toυ Eduardo Giordano –  Πηγή: elsaltodiario.com – Μετάφραση: Α.Λ.

Η Αργεντινή διέρχεται μια βαθιά κρίση που εκδηλώνεται με τη μορφή ενός ζώου με δύο κεφάλια: μια επίθεση από τα πιο συντηρητικά τμήματα του περονισμού (1) για τον έλεγχο της οικονομικής πολιτικής, εκδηλώνεται την ίδια στιγμή που οι δεξιοί μακριστές (2) εντείνουν τη ρητορική μίσους στα μέσα ενημέρωσης και υποκινούν τους συμμάχους τους στο δικαστικό σώμα να επιχειρήσουν έναν ελιγμό για να εκδιώξουν το πρόσωπο που εκπροσωπεί το πιο προοδευτικό τμήμα του περονισμού, την αντιπρόεδρο Κριστίνα Φερνάντες ντε Κίρχνερ.

Η δεξιά στροφή στην οικονομική πολιτική

Η κυβέρνηση του Αλμπέρτο Φερνάντες έχει κάνει μια σειρά από ανατροπές στην οικονομική πολιτική τους τελευταίους μήνες, από τότε που υπέγραψε τη συμφωνία με το ΔΝΤ τον περασμένο Μάρτιο, αναλαμβάνοντας την πληρωμή του απεχθούς χρέους των 44 δισεκατομμυρίων δολαρίων που δημιούργησε η προηγούμενη κυβέρνηση, το οποίο αποτελεί μόνο ένα μέρος του συνολικού εξωτερικού χρέους των 100 δισεκατομμυρίων δολαρίων.

Ο τότε υπουργός Οικονομίας, Μαρτίν Γκουσμάν (Martín Guzmán), ο οποίος αμφισβητήθηκε από τα τμήματα που πρόσκεινται στην αντιπρόεδρο Κριστίνα Κίρχνερ για τη διαπραγμάτευση του χρέους, μεταξύ πολλών άλλων διαφωνιών, παραιτήθηκε πρόωρα στις 2 Ιουλίου και αντικαταστάθηκε από την οικονομολόγο Σιλβίνα Μπατάκις (Silvina Batakis), μια προσωπικότητα χαμηλού πολιτικού προφίλ, ο διορισμός της οποίας κανονίστηκε μεταξύ του προέδρου και της αντιπροέδρου, μετά από παρέμβαση πολλών μεσολαβητών για να επικοινωνήσουν καθώς ο διάλογος μεταξύ των δύο είχε διακοπεί για αρκετούς μήνες. Αυτή η ανωμαλία στην πολιτική σκηνή της Αργεντινής, έθεσε τη νέα υπουργό σε μια κατάσταση αρχικής αστάθειας, εν μέρει επειδή ο διορισμός της θεωρήθηκε ως μια αυτοσχέδια συμβιβαστική λύση.

Η άμεση αντίδραση των οικονομικών δυνάμεων ήταν το απόλυτο μποϊκοτάζ. Οι μεγάλοι οικονομικοί όμιλοι δεν αποδέχτηκαν μια διαχείριση της οικονομίας που θα είχε την υποστήριξη της αντιπροέδρου, βάσει της εκ των πρωτέρων υπόθεσης ότι αυτό θα συνεπαγόταν μεγαλύτερη κρατική παρέμβαση και πιθανή αύξηση της φορολογίας των πλουσιότερων, ιδίως των μεγάλων αγροτικών και κτηνοτροφικών παραγωγών. Το λεγόμενο «μπλε δολάριο» (3) εκτινάχθηκε στην άτυπη αγορά με μια αύξηση κοντά στο 50% μέσα σε λίγες ημέρες, υπερδιπλασιάζοντας την επίσημη συναλλαγματική ισοτιμία. Δεδομένης της πολιτικής συναλλαγματικών περιορισμών που εφαρμόζει η κυβέρνηση εδώ και χρόνια για να να αποτρέψει τις εκροές συναλλάγματος, η αύξηση της αξίας του δολαρίου στη μαύρη αγορά –όπου  πραγματοποιείται χαμηλός όγκος συναλλαγών– λειτουργεί  ως αυτόματη αναφορά για την αύξηση των τιμών όλων των προϊόντων, ιδίως των τροφίμων, πυροδοτώντας ένα κερδοσκοπικό σπιράλ που προωθείται από τους πιο ισχυρούς ομίλους παραγωγής τροφίμων και τις αλυσίδες διανομής.

Ο πληθωρισμός είναι η σοβαρότερη χρόνια ασθένεια της αργεντίνικης οικονομίας και αυτή που δημιουργεί τις μεγαλύτερες κοινωνικές εντάσεις. Ο ετήσιος πληθωρισμός ανήλθε σε 71% τον Ιούλιο, υπερβαίνοντας τον πληθωρισμό για το σύνολο του 2021 (51%). Μεταξύ των αιτιών του είναι διεθνείς παράγοντες, όπως ο πόλεμος στην Ουκρανία, που επηρεάζουν την Αργεντινή όπως και τον υπόλοιπο κόσμο, αλλά αυτή η πληθωριστική δυναμική έχει εδραιωθεί στην εθνική οικονομία από αμνημονεύτων χρόνων και οι εξωτερικοί παράγοντες μπορούν μόνο να την επιδεινώσουν.

Ο πρώην υπουργός Μαρτίν Γκουσμάν απέτυχε να ελέγξει τον πληθωρισμό κατά τη διάρκεια της σχεδόν τριετούς θητείας του, παρά το μακροοικονομικό σχέδιο που καταρτίστηκε σύμφωνα με τις απαιτήσεις των ισχυρών του διεθνούς χρηματοπιστωτικού κόσμου. Η επιμονή ενός πολύ υψηλού πληθωρισμού υπονομεύει την αξία του αργεντίνικου νομίσματος όχι μόνο ως προς την αγοραστική του δύναμη, αλλά και ως αποταμιευτικού νομίσματος, έτσι ώστε ένα υψηλό πληθωριστικό εύρος να ευνοεί τη μαζική φυγή των αποταμιεύσεων προς το δολάριο, αυξάνοντας περαιτέρω το χάσμα μεταξύ της παράλληλης και της επίσημης συναλλαγματικής ισοτιμίας του αμερικανικού νομίσματος. Ένας πραγματικός φαύλος κύκλος που καμία από τις πρόσφατες κυβερνήσεις δεν μπόρεσε να περιορίσει.

Η νέα υπουργός Οικονομικών Σιλβίνα Μπατάκις παρέμεινε στη θέση της λιγότερο από ένα μήνα. Ο πρόεδρος την ενημέρωσε ότι «απολύθηκε» κατά την επιστροφή της από το πρώτο της ταξίδι στο εξωτερικό για να συναντηθεί με την επικεφαλής του ΔΝΤ Κρισταλίνα Γκεοργκίεβα. Στη θέση της, διορίστηκε στις 28 Ιουλίου ο Σέρχιο Μάσα (Sergio Massa) ως υπερυπουργός Οικονομίας, Παραγωγής και Γεωργίας, ενοποιώντας τα τρία υπουργεία υπό τον έλεγχό του. Το ενδεχόμενο της εισόδου του στο υπουργικό συμβούλιο με ειδικές αρμοδιότητες για τον οικονομικό τομέα είχε ήδη εξεταστεί πριν από τον διορισμό της Μπατάκις, αλλά αποκλείστηκε επειδή δεν κέρδισε την αρχική συναίνεση των τμημάτων που πρόσκεινται στην αντιπρόεδρο, καθώς θεωρείται ότι ο Μάσα εκπροσωπεί τη συνέχεια ή μια αναδίπλωση σε σχέση με τον πρώην υπουργό Μαρτίν Γκουσμάν.

Ο Σέρχιο Μάσα είναι ένας πολυπράγμων πολιτικός που προέρχεται από τον μενεμισμό (4), και αφού διετέλεσε δήμαρχος του Δήμου Tigre και για ένα χρόνο επικεφαλής του επιτελείου της Κριστίνα Κίρχνερ (Ιούλιος 2008 – Ιούλιος 2009), ίδρυσε το δικό του κόμμα, το Frente Renovador (Ανανεωτικό Μέτωπο), και εμφανίστηκε με μια ρητορική που επικέντρωνε στο ζήτημα της ασφάλειας. Αυτός ο συντηρητικός ηγέτης προσχώρησε με τους οπαδούς του στο Frente de Todos (FdT) (5) στις τελευταίες προεδρικές εκλογές του 2019, επιτυγχάνοντας μια κυβερνητική συμφωνία με τον Αλμπέρτο Φερνάντες και την Κριστίνα Κίρχνερ δεδομένης της καθοριστικής συμβολής του σε ψήφους, για την οποία έλαβε την προεδρία του Κογκρέσου.

Το νέο πλαίσιο της επιτάχυνσης του νομικού πολέμου κατά της Κριστίνα Κίρχνερ, που ενορχηστρώνεται από τους μακριστές της αντιπολίτευσης και τα συναφή μέσα ενημέρωσης, έχει φέρει την αντιπρόεδρο σε αμυντική κατάσταση στο εσωτερικό της ίδιας της κυβέρνησης, καθώς εξαρτάται περισσότερο από ποτέ από την υποστήριξη του μπλοκ του περονισμού και των κύριων ηγετών του για να αντιμετωπίσει τη μιντιακή-δικαστική συνωμοσία που έχει καταστρωθεί εναντίον της. Μετά από δύο αλλαγές στο υπουργείο Οικονομίας, η αντιπρόεδρος συμφώνησε με τον διορισμό του Μάσα, με το σκεπτικό ότι χρειαζόταν ένα ισχυρό πρόσωπο για τον περιορισμό της κρίσης. Ωστόσο, η διαφορά στις προσεγγίσεις είναι αξιοσημείωτη και θα μπορούσε να αποτελέσει την αιτία μελλοντικών τριβών.

Στενές σχέσεις με τις ΗΠΑ

Η οικονομική ατζέντα του Σέρχιο Μάσα επικεντρώνεται κυρίως στην προσέλκυση επενδύσεων από εταιρείες ενέργειας, εξόρυξης και αγροτικής βιομηχανίας για να αυξηθεί η εξαγωγική ικανότητα της χώρας και να αποκτήσει περισσότερο συνάλλαγμα. Αυτό αποτελεί τον κύριο στόχο του στο εξωτερικό, στην πρώτη του περιοδεία στις Ηνωμένες Πολιτείες [αρχές Σεπτεμβρίου], όπου θα συναντηθεί με στελέχη των πετρελαϊκών εταιρειών Chevron, Exxon, Shell και Total, των μεταλλευτικών εταιρειών Rio Tinto και Livent (Lithium) και του ομίλου Amazon, μεταξύ άλλων εταιρειών.

Η πορεία του είναι πολύ καλά γνωστή στους κιρχνεριστές (6), οι οποίοι δέχθηκαν απρόθυμα τον διορισμό του, θεωρώντας τον ως το μικρότερο κακό. Αποδέχθηκαν ότι η εκτός ελέγχου οικονομική κατάσταση απαιτούσε μια βαρύνουσα προσωπικότητα, με ισχυρές σχέσεις στις κεφαλαιαγορές για να ηρεμήσει τις νομισματικές αναταραχές που προμήνυε ένα ανεξέλεγκτο πληθωριστικό σπιράλ. Ο Μάσα θα λειτουργούσε έτσι ως στηθαίο για να φρενάρει μια πιθανή οικονομική καταστροφή, αλλά και, παραδόξως, ως ιμάντας μεταφοράς των σχεδίων του ΔΝΤ και του Στέιτ Ντιπάρτμεντ για την Αργεντινή.

Η πρώτη εσωτερική σύγκρουση εντός του περονισμού, ως αποτέλεσμα του διορισμού του νέου υπουργού, εκδηλώθηκε στις 31 Αυγούστου, όταν ο κοινωνικός ηγέτης Χουάν Γκραμπόις (Juan Grabois), επικεφαλής του Frente Patria Grande (Μέτωπο Μεγάλη Πατρίδα)(7), ανακοίνωσε ότι η ομάδα του θα αποχωρήσει από το μπλοκ των βουλευτών Frente de Todos για να σχηματίσει ανεξάρτητο μπλοκ, με πολύ σκληρή επιχειρηματολογία κατά του προσανατολισμού της οικονομικής πολιτικής του Μάσα. Υποστήριξε ότι περίμεναν μάταια σχεδόν ένα μήνα να εκπληρώσει η κυβέρνηση την υπόσχεσή της και να λάβει μέτρα που θα στήριζαν τους πιο ευάλωτους τομείς: «Μας είπαν ψέματα… Μας είπαν ότι θα υπήρχε κάποιο μέτρο για τους φτωχότερους και δεν υπήρξε τίποτα», δήλωσε ο Γκραμπόις, εντάσσοντας τον πρόεδρο Αλμπέρτο Φερνάντες σε αυτόν τον πληθυντικό.

Και σχετικά με τις συναντήσεις του Μάσα με Αμερικανούς επιχειρηματίες, είπε: «Θα δώσει τα πάντα στους ιδιοκτήτες του λιθίου, των υδρογονανθράκων και των μεγάλων αγροτικών επιχειρήσεων. Στους τραπεζίτες και τους οικονομικούς ομίλους». «Κατά την άποψή μου, αυτή η κυβέρνηση χάνει τον λαϊκό της χαρακτήρα και υιοθετεί έναν χαρακτήρα αποικιοκρατικό». Το Frente Patria Grande ήταν ένας από τους διοργανωτές των 50 πορειών που καλέστηκαν σε όλη τη χώρα στις 20 Ιουλίου, απαιτώντας την άμεση καθιέρωση ενός Καθολικού Βασικού Μισθού για να βγουν οι φτωχότεροι από την εξαθλίωση, ένα αίτημα που δεν βρήκε καμία ανταπόκριση από την κυβέρνηση.

Ο κιρχνερικός τομέας της La Cámpora (8), υπό την πίεση των περιστάσεων, εξέφρασε την υποστήριξή του στον νέο υπουργό Σέρχιο Μάσα. Ο εκπρόσωπός της, Αντρές Λαρόκε (Andrés Larroque), κατηγόρησε τον Γκραμπόις ότι έλαβε την «άκαιρη απόφαση» να διαλύσει το μπλοκ, απομακρύνοντας έτσι από το κέντρο της δημόσιας ατζέντας την «ανάκτηση του έπους και της μυσταγωγίας του περονισμού» με την  υπεράσπιση της Κριστίνα από τις δικαστικές διώξεις.

Lawfare: δικαστικές διώξεις κατά της αντιπροέδρου

Οι δικαστικές διώξεις κατά της Κριστίνα Κίρχνερ και η στάση των μεγάλων ΜΜΕ είναι το άλλο κεφάλι του δικέφαλου ζώου που ετοιμάζεται να καταβροχθίσει τη συνύπαρξη μεταξύ των Αργεντινών. Είναι γνωστό ότι το lawfare, ο νομικός πόλεμος, είναι η μορφή που έχει υιοθετήσει η λατινοαμερικανική Δεξιά για να ανατρέψει ή να αποκλείσει ηγέτες και υποψηφίους από το λαϊκό στρατόπεδο. Αυτή ήταν η περίπτωση του Λούλα ντα Σίλβα στη Βραζιλία, με μια δίκη που στήθηκε από τον μελλοντικό υπουργό Δικαιοσύνης του ακροδεξιού αντιπάλου του Ζαΐρ Μπολσονάρου, η οποία τον εμπόδισε να συμμετάσχει στις προεδρικές εκλογές στις οποίες ήταν το φαβορί. Πρόκειται επίσης για την περίπτωση του Ραφαέλ Κορέα στον Ισημερινό, ο οποίος διώκεται για υποτιθέμενες πράξεις διαφθοράς προκειμένου να τον εμποδίσουν να επιστρέψει στην ενεργό πολιτική. Και ήταν η περίπτωση του πρώην προέδρου Έβο Μοράλες στη Βολιβία, ο οποίος διώχθηκε και παραπέμφθηκε αβάσιμα κατά τη διάρκεια της πραξικοπηματικής κυβέρνησης της Ζανίν Ανιές.

Αυτή η στρατηγική του νομικού πολέμου που υποκινείται από τη Δεξιά κατά των προοδευτικών κυβερνήσεων συνεχίζει να εξαπλώνεται σε όλη την ήπειρο με παρόμοιους στόχους. Τελευταίο παράδειγμα είναι οι διώξεις κατά του Πέδρο Καστίγιο και των μελών της οικογένειάς του στο Περού, από τον πρώτο χρόνο της προεδρίας του, σε συνδυασμό με τους ελιγμούς του Κογκρέσου (στο οποίο την πλειοψηφία έχει η αντιπολίτευση) για να εμποδίσει την άσκηση της διακυβέρνησης και να απαιτήσει την αποπομπή του από την προεδρία.

Στην Αργεντινή, όπως και στις άλλες χώρες που αναφέρθηκαν, οι δικαστικές διώξεις συνοδεύονται από τη συνεχή διάδοση ψευδών και πλαστών ειδήσεων από τους ισχυρούς ομίλους μέσων ενημέρωσης του μεγάλου κεφαλαίου, στην προκειμένη περίπτωση κυρίως από τους Clarín (9) και La Nación (10), οι οποίοι αλληλεπιδρούν με τις ιστορίες ή/και τα κατασκευάσματα των δωροδοκημένων εισαγγελέων και των μετανοημένων μαρτύρων, για να προσφέρουν μια πάντα θολή και δυσφημιστική εικόνα των «Κ», της οικογένειας Κίρχνερ και των στενών συνεργατών τους. Σε πολλές περιπτώσεις στην πρόσφατη ιστορία, τα μέσα αυτά λειτούργησαν ως μεγάφωνα για την χωρίς όρια απαξίωση της πρώην προέδρου, επίσης καθ΄όλη τη διάρκεια της κυβέρνησης Μάκρι, τροφοδοτώντας πάντα την κοινωνική ένταση και το λεγόμενο ρήγμα μεταξύ του περονισμού και της αντιπολίτευσης.

Οι δικαστικές υποθέσεις εναντίον της Κριστίνα Κίρχνερ περιλαμβάνουν κάποιες τόσο παράλογες, όσο η προσπάθεια να την εμπλέξουν σε υπόθεση υποτιθέμενης συγκάλυψης των δραστών της βομβιστικής επίθεσης στην Αμοιβαία Ένωση Ισραηλιτών Αργεντινής (Asociación Mutual Israelita Argentina – AMIA) (11) το 1994, λόγω ενός μνημονίου που υπέγραψε το 2013 η κυβέρνησή της με την κυβέρνηση του Ιράν, ώστε οι «φερόμενοι ως δράστες» της βομβιστικής επίθεσης να συναινέσουν να καταθέσουν ενώπιον της Δικαιοσύνης της Αργεντινής. Σε αυτή την περίπτωση κατηγορήθηκε για συνεργασία με τον εχθρό για μια νόμιμη πράξη της κυβέρνησής της. Αυτό το στίγμα την καταδίωξε για χρόνια, καθώς το 2017 ένας δικαστής άσκησε δίωξη εναντίον της ζητώντας την προφυλάκισή της για «προδοσία της πατρίδας», από την οποία απαλλάχθηκε ως γερουσιαστής, μέχρι να αθωωθεί το 2021. Η υπόθεση ξεκίνησε το 2015 από τον αμφιλεγόμενο εισαγγελέα Αλμπέρτο Νίσμαν (Alberto Nisman), ο οποίος βρέθηκε νεκρός υπό μυστηριώδεις συνθήκες, υποτίθεται από αυτοκτονία. Η αντιπολίτευση χρησιμοποίησε τον θάνατο του εισαγγελέα ως πολιτικό λάβαρο κατά της προέδρου, κατηγορώντας την ότι τον δολοφόνησε, και πραγματοποίησε μαζικές πορείες πριν από τις εκλογές εκείνης της χρονιάς, οι οποίες έδωσαν στον Μαουρίσιο Μάκρι τη νίκη στον δεύτερο γύρο με οριακό ποσοστό 51% των ψήφων.

Οι λαϊκές διαδηλώσεις για την υπεράσπιση της Κριστίνα Κίρχνερ, τις τελευταίες ημέρες του Αυγούστου, προκλήθηκαν από τα αιτήματα των εισαγγελέων για την έκδοση καταδικαστικής απόφασης στη λεγόμενη υπόθεση Vialidad, μία από τις πολλές δικαστικές υποθέσεις που έχουν ανοίξει εναντίον της πρώην προέδρου, οι οποίες ερμηνεύονται ως μέρος του ελιγμού της αντιπολίτευσης για να την φθίρει και να την απομακρύνει από την πολιτική. Οι εισαγγελείς Ντιέγο Λουσιάνι (Diego Luciani) και Σέρχιο Μόλα (Sergio Mola) ζήτησαν την καταδίκη της σε δωδεκαετή κάθειρξη και την ισόβια απαγόρευση άσκησης δημόσιων καθηκόντων, εκτός από την δέσμευση των περιουσιακών της στοιχείων, καθώς την ενέπλεξαν σε ένα φερόμενο εγκληματικό δίκτυο δωροδοκιών με αντάλλαγμα την ανάθεση δημοσίων έργων που φέρεται να έλαβε χώρα στην επαρχία Σάντα Κρουζ και από το οποίο φέρεται να επωφελήθηκε ιδιαίτερα ο επιχειρηματίας Λάζαρο Μπάεζ (Lázaro Báez), συνεργάτης και φίλος των Κίρχνερ. Σε κάθε περίπτωση, η έρευνα ήταν γεμάτη παρατυπίες ενώ δεν επετράπη στην πρώην πρόεδρο να διατυπώσει όλους τους ισχυρισμούς της, απορρίπτοντας το αίτημα να παρατείνει την απολογία της.

Οι ακτιβιστές του περονισμού κινητοποιήθηκαν για να υπερασπιστούν την ακεραιότητα της ηγετικής τους προσωπικότητας απέναντι σε αυτό που χαρακτηρίζουν ως εισβολή της «δικαστικής μαφίας» στην πολιτική σφαίρα. Το κάλεσμα για διαδήλωση μπροστά από το σπίτι της Κριστίνα Κίρχνερ δέχτηκε την καταστολή της αστυνομίας του κυβερνήτη της πόλης του Μπουένος Άιρες, Οράσιο Ροντρίγκεζ Λαρέτα (Horacio Rodríguez Larreta) –μέλους του κόμματος των μακριστών Juntos por el Cambio (Μαζί για τη  Αλλαγή)– που  εμπόδισε την πρόσβαση στο σπίτι της, στην κεντρική γειτονιά της Ρεκολέτα, με φράχτες και ισχυρή αστυνομική παρουσία. Το μέτρο αυτό προκάλεσε αντίδραση, ανακατευθύνοντας άλλες συγκεντρώσεις που γίνονταν σε πάρκα και πλατείες προς τον χώρο αυτό. Η υπεράσπιση της  αντιπροέδρου με συγκεντρώσεις στους δρόμους γύρω από το σπίτι της, υποστηρίχθηκε από την La Cámpora, την ομάδα των κιρχνεριστών της  οποίας ηγείται ο γιος της Μάξιμο Κίρχνερ, πρόεδρος του κοινοβουλευτικού μπλοκ του Frente de Todos στο Κογκρέσο, ο οποίος ξυλοκοπήθηκε, προσβλήθηκε και κακοποιήθηκε από την αστυνομία της πόλης όταν πήγε να επισκεφθεί τη μητέρα του.

Οι δικαστικές διώξεις κατά της Κριστίνα Κίρχνερ είναι η σημαντικότερη επιτυχία της αυταρχικής Δεξιάς στον αγώνα για την απενεργοποίηση της πολιτικής της δυναμικής. Οι πιο παράξενες υποθέσεις την καταδιώκουν από τότε που ανέλαβε τα καθήκοντά της, το 2007, και όταν κάποιες από αυτές καταρρέουν λόγω του προφανούς της σκευωρίας, αυτές που παραμένουν ενεργές αναβαθμίζονται αμέσως. Σε ένα βιβλίο που εκδόθηκε πριν από πέντε χρόνια (επί κυβέρνησης Μάκρι), η Κριστίνα Κίρχνερ αναφέρεται στο «πώς το δικαστικό σύστημα της Αργεντινής λειτουργεί, όχι ως διαχειριστής της δικαιοσύνης, αλλά ως όργανο πολιτικής δίωξης […] Πώς; Πολύ απλά: μέσα από απειλές». Και προσθέτει ότι εκείνη «δεν θα μπορέσουν να την κάνουν να σωπάσει ακόμη και αν στήσουν 80 υποθέσεις, γιατί παραμένει αυτή που ήταν πάντα».

Το γεγονός ότι δέχεται τις προκλήσεις και τα δικαστικά τεχνάσματα με θάρρος και αυτοπεποίθηση δεν σημαίνει ότι αυτά τα χτυπήματα δεν αφήνουν σημάδια. Το τίμημα που αυτός ο (βρώμικος) νομικός πόλεμος προκαλεί στα θύματά του είναι αφάνταστο, τόσο σε συναισθηματικό και οικογενειακό επίπεδο όσο και λόγω της εντατικής αφοσίωσης που απαιτείται για να αποδομηθούν οι εισαγγελικές απάτες και να τεκμηριωθούν οι ισχυρισμοί. Το lawfare αναγκάζει τα θύματα να εστιάσουν την προσοχή τους στην υπεράσπισή τους ως απόλυτη προτεραιότητα, επιδιώκοντας την επιβίωσή τους, απενεργοποιώντας έτσι μέρος των δυνατοτήτων τους για πολιτική παρέμβαση.

Ωστόσο, η νέα δίκη κατά της αντιπροέδρου μπορεί να αποδειχθεί μπούμερανγκ που θα γυρίσει εναντίον της αντιπολίτευσης. Η φλογερή υπεράσπιση της αθωότητάς της που κάνει η Κριστίνα Κίρχνερ μπορεί τελικά να αποτελέσει ένα πολιτικό όπλο που θα την αναβαθμίσει και θα αποκαταστήσει τη σύνδεσή της με τα λαϊκά στρώματα: «Πρόκειται για μια δίκη του περονισμού, των εθνικών και λαϊκών κυβερνήσεων», έγραψε στα κοινωνικά της δίκτυα. «Χρειάζονται πειθαρχημένους ηγέτες», δήλωσε, γι’ αυτό και θεωρεί ότι «η απόφαση έχει ήδη γραφτεί». Η υπόθεση θα επιλυθεί τελικά από τα τέσσερα μέλη ενός Ανώτατου Δικαστηρίου που θα διατίθενται, επίσης, δυσμενώς απέναντί της.

Εκδημοκρατισμός της δικαιοσύνης

Ορισμένοι προοδευτικοί διανοούμενοι υποστηρίζουν ότι ο μόνος τρόπος εκδημοκρατισμού της Δικαιοσύνης είναι μέσω ενός νέου Συντάγματος. Για παράδειγμα, ο συγγραφέας Μέμπο Τζιαρντινέλι (Mempo Giardinelli) ζήτησε από τον πρόεδρο, με ανοιχτή επιστολή του, να προχωρήσει αυτή τη διαδικασία. Το αίτημα βασίζεται στην ανάγκη να εκκαθαριστεί το δικαστικό σύστημα από διεφθαρμένους εισαγγελείς και δικαστές οι οποίοι, συστηματικά, δημιουργούν ψευδή στοιχεία για να εμπλέξουν την αντιπρόεδρο και μέλη των προηγούμενων κυβερνήσεών της σε υποτιθέμενες υποθέσεις διαφθοράς. Ορισμένοι από αυτούς τους αξιωματούχους δεν είναι αθώοι, όπως ο διαβόητος Χοσέ Λόπεζ (José López), πρώην γραμματέας Δημοσίων Έργων της κυβέρνησης της Κριστίνα Κίρχνερ –η ίδια τον θεωρεί πλέον διεφθαρμένο–, ο οποίος καταδικάστηκε επειδή δεν μπόρεσε να δικαιολογήσει την κατοχή εννέα εκατομμυρίων δολαρίων που έκρυψε στον κήπο ενός μοναστηριού. Η αντιπρόεδρος ισχυρίστηκε στη Γερουσία ότι οι δικαστές της υπόθεσης δεν θέλησαν να «ξετυλίξουν το νήμα» της προέλευσης των χρημάτων αυτών, επειδή, όπως είπε, προέρχονταν από προμήθειες επιχειρηματιών που πρόσκεινται στον πρώην πρόεδρο Μαουρίσιο Μάκρι.

Οι περισσότερες οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων είναι στο πλευρό της Κριστίνα Κίρχνερ, συμπεριλαμβανομένων των Μητέρων και των Γιαγιάδων της Πλατείας του Μάη, μεταξύ πολλών άλλων λαϊκών οργανώσεων. Ο Ισπανός δικαστής Μπαλτάσαρ Γκαρσόν, είναι μία από τις διεθνείς προσωπικότητες που κατήγγειλε την παρατυπία των δεκάδων δικαστικών διαδικασιών που ξεκίνησαν εναντίον της Κριστίνα Κίρχνερ από τότε που έγινε πρόεδρος, υπενθυμίζοντας ότι σχεδόν όλες δρομολογούνται «με την παρέμβαση των ίδιων εισαγγελέων και δικαστών, που διατηρούν αποδεδειγμένους δεσμούς με τον πρώην πρόεδρο Μαουρίσιο Μάκρι».

Από την πλευρά του, ο ιερέας Εδουάρδο ντε λα Σέρνα (Eduardo de la Serna), συντονιστής της Ομάδας Ιερέων που πρόσκεινται στους Φτωχούς (Grupo de Curas en Opción por los Pobres), με αναγνωρισμένη προσωπική ένταξη στους κιρχνεριστές, απαντά σε ερώτησή μας: «Το να λες ότι δεν υπάρχει lawfare, όπως υποστηρίζει ο ανυπόληπτος (εισαγγελέας) Λουσιάνι και όλη η ηγεμονική δημοσιογραφία, σημαίνει ότι κοροϊδεύεις τους πάντες και δημιουργείς το κοινό αίσθημα της κοινωνίας με τα κανόνια των μέσων ενημέρωσης».

Η μεροληψία της Δικαιοσύνης στην υπόθεση αυτή, καταγγέλθηκε επίσης από την ηγεσία του Μετώπου της Αριστεράς και των Εργαζομένων (Frente de Izquierda y de Trabajadores – FIT), ενός μαρξιστικού σχηματισμού που αμφισβητεί ριζικά την οικονομική πολιτική της περονιστικής κυβέρνησης και υποστηρίζει τη λαϊκή κινητοποίηση εναντίον της. Παρά τις διαφωνίες αυτές, αλλά και παλιές διαφορές, απέρριψαν κατηγορηματικά το αίτημα για στέρηση των πολιτικών δικαιωμάτων της Κριστίνα Κίρχνερ. Η βουλευτής Μίριαμ Μπρέγκμαν (Myriam Bregman), ηγετικό στέλεχος του FIT, δήλωσε ότι η δίκη είναι ύποπτη, εκτός των άλλων, λόγω της στενής φιλίας μεταξύ του εισαγγελέα της υπόθεσης και του προέδρου του δικαστηρίου με τον πρώην πρόεδρο Μαουρίσιο Μάκρι, με τον οποίο και οι δύο παίζουν συχνά ποδόσφαιρο στο σπίτι του. Η τροτσκίστρια Μίριαμ Μπρέγκμαν, η οποία τάσσεται υπέρ της δημιουργίας λαϊκών δικαστηρίων για την εκδίκαση υποθέσεων διαφθοράς, κατήγγειλε: «Θέλουν να μας οδηγήσουν σε μια κυβέρνηση δικαστών». Ο κοινωνικός ηγέτης Χουάν Γκραμπόις υπερασπίστηκε επίσης την αντιπρόεδρο, παρά το γεγονός ότι καταγγέλει δημόσια την οικονομική διαχείριση της κυβέρνησης του Αλμπέρτο Φερνάντες.

Δεδομένης της τροπής των γεγονότων, υπάρχουν κάποιοι που πιστεύουν ότι, ακόμη και αν η Κριστίνα Κίρχνερ δεν αξίζει να καταδικαστεί, το lawfare έχει ήδη θριαμβεύσει. Απόδειξη είναι η επιβολή του νεοφιλελεύθερου οικονομικού προγράμματος του Σέρχιο Μάσα. Η στρατηγική του περιορισμού της πολιτικής διαδικασίας για τον επηρεασμό των κυβερνητικών αποφάσεων λειτούργησε με επιτυχία.

Ακόμα και αν ισχύει αυτό, η επιμονή των εισαγγελέων στην υπόθεση Vialidad προαναγγέλλει ένα νέο στάδιο κοινωνικής αντιπαράθεσης. Το νέο σχέδιο που επινόησε η Δεξιά για να κρατήσει την Κριστίνα Κίρχνερ εκτός εκλογικής κούρσας στις εκλογές του 2023 θα μπορούσε να βάλει φωτιά στους δρόμους. Σύμφωνα με δημοσκόπηση του Απριλίου, η αντιπρόεδρος είναι η υποψήφια που προηγείται στις προτιμήσεις των ψηφοφόρων, με 15 % του εθνικού συνόλου στις προκριματικές εκλογές (12). Ο περονιστής υποψήφιος που προτιμάει το σύνολο του κατεστημένου είναι αναμφίβολα ο σημερινός υπερυπουργός Σέρχιο Μάσα, αλλά μόλις και μετά βίας συγκεντρώνει το 3% των προτιμήσεων και δεν θα μπορούσε ποτέ να την ανταγωνιστεί σε δημοτικότητα.

Η απόπειρα δολοφονίας

Η πρώτη μεγάλη σπίθα μόλις άναψε με την απόπειρα δολοφονίας της αντιπροέδρου Κριστίνα Κίρχνερ, ενώ επέστρεφε σπίτι της, την 1η Σεπτεμβρίου. Μετά από 10 ημέρες λαϊκών συγκεντρώσεων υποστήριξης έξω από το σπίτι της, ένας ακροδεξιός εισχώρησε στο πλήθος που την περίμενε καθημερινά και πυροβόλησε με όπλο λίγα εκατοστά από το πρόσωπό της.

Ως εκ θαύματος, δεν βρέθηκε σφαίρα στη θαλάμη, αν και το όπλο ήταν γεμάτο με πέντε σφαίρες. Ο ένοπλος, Φερνάντο Αντρέ Σαμπάγκ Μοντέλ (Fernando Andre Sabag Montiel), είναι ένας 35χρονος Βραζιλιάνος –με αργεντίνικη υπηκοότητα– ο οποίος συχνάζει σε ιστότοπους εσωτεριστικού και ρατσιστικού περιεχομένου, αυτοπροσδιορίζεται ως «χριστιανός» στο προφίλ του στο Instagram και στον αριστερό του αγκώνα έχει τατουάζ ενός μαύρου ήλιου, τυπικού νεοναζιστικού συμβόλου.

Αυτή η απόπειρα δολοφονίας, ο δράστης της οποίας ανακρίνεται για να διαπιστωθεί ποιος ήταν ο εγκέφαλος, αποτελεί το αποκορύφωμα της υποβάθμισης του πολιτικού αγώνα στην Αργεντινή. Ο πρόεδρος Αλμπέρτο Φερνάντες απευθύνθηκε στο έθνος το ίδιο βράδυ:

«Είμαστε υποχρεωμένοι να ανακτήσουμε τη δημοκρατική συνύπαρξη που έχει διαρραγεί από την ρητορική μίσους που διαδίδεται από διάφορους πολιτικούς, δικαστικούς και μιντιακούς χώρους. Μπορούμε να έχουμε βαθιές διαφωνίες, αλλά σε μια δημοκρατική κοινωνία, ο λόγος που προωθεί το μίσος δεν μπορεί να έχει θέση διότι γεννά βία και δεν υπάρχει καμία δυνατότητα συνύπαρξης της βίας με τη δημοκρατία» δήλωσε. «Είναι απαραίτητο να εξοβελίσουμε τη βία και το μίσος από τον πολιτικό και μιντιακό λόγο και από την κοινωνία μας», επέμεινε, ανακοινώνοντας επίσης ότι η επόμενη ημέρα θα είναι αργία «έτσι ώστε με ειρήνη και αρμονία, ο λαός να μπορέσει να εκφραστεί για την υπεράσπιση της ζωής και της δημοκρατίας και να δείξει την αλληλεγγύη του προς την αντιπρόεδρό μας».

Στο νέο πλαίσιο που διαμορφώνεται, η πολιτική και μιντιακή Δεξιά έχει αρχίσει να ανησυχεί. Κάθε ενέργειά της έχει ως αποτέλεσμα ένα μπούμερανγκ που επιστρέφει με δύναμη εναντίον των δικών της σκοπών. Οι δικαστικές διώξεις της Κριστίνα Κίρχνερ, που επισφραγίζονται τώρα από την απόπειρα δολοφονίας της, έχουν θέσει το πρόσωπό της στο επίκεντρο της εθνικής πολιτικής συζήτησης. Οι αυξανόμενες κινητοποιήσεις και οι ολονυκτίες υποστήριξής της δείχνουν ότι δεν έχει χάσει τη δύναμή της να συσπειρώνει, παρά τις αδυναμίες της σημερινής κυβέρνησης. Λίγες ώρες πριν από την απόπειρα δολοφονίας, αρκετοί ηγέτες της La Cámpora, συμπεριλαμβανομένου του γιου της Μάξιμο Κίρχνερ, εξέφρασαν πανηγυρικά την «αγωνιστική τους διάθεση» να υποστηρίξουν την υποψηφιότητά της για την προεδρία [στις εκλογές του Οκτωβρίου 2023], ένα θέμα που μέχρι τώρα ήταν εκτός της δημόσιας ατζέντας. Το αίτημα των εισαγγελέων για καταδίκη δημιούργησε μια εσωτερική διαδικασία εντός του περονισμού που της επέτρεψε να επεκτείνει τη συσπειρωτική της δύναμη και να αναδείξει εκ νέου τον ηγετικό της χαρακτήρα. Τα στρεβλά αποτελέσματα που προκάλεσε το πολιτικό, δικαστικό και δημοσιογραφικό κυνήγι στο οποίο υποβάλλεται η Κριστίνα Κίρχνερ δεν είναι ακόμη γνωστά σε όλες τους τις διαστάσεις, όμως, εκείνα που είναι ήδη ορατά, φαίνεται να είναι ακόμη και ολέθρια για τους πολιτικούς αντιπάλους, τους εχθρούς και τους διώκτες της.

 

Σημειώσεις

1.- Περονισμός: πολιτικό κίνημα της Αργεντινής που εμφανίστηκε στα μέσα της δεκαετίας του 1940 γύρω από τη μορφή του Χουάν Ντομίνγκο Περόν. Από την εμφάνισή του συνεχίζει να ασκεί σημαντική επιρροή στην πολιτική της Αργεντινής.

2.- Μακρισμός: αργεντίνικο πολιτικό κίνημα που δημιουργήθηκε το 2003 περί τον Μαουρίσιο Μάκρι, κυβέρνηση του Μπουένος Άιρες (2007-2015) και στη συνέχεια πρόεδρο της χώρας (2015-2019).

3.- Dólar blue/μπλε δολάριο, παράλληλο δολάριο ή μαύρο δολάριο είναι όροι που χρησιμοποιούνται στην Αργεντινή για να αναφερθούν στο δολάριο ΗΠΑ που αγοράζεται παράνομα στη μαύρη αγορά. Συνήθως έχει συναλλαγματική ισοτιμία που είναι πολύ υψηλότερη από το επίσημο δολάριο.

4.- Μενεμισμός: πολιτικό κίνημα περί τον Κάρλο Μένεμ, πολιτικό και πρόεδρο της Αργεντινής (1989-1999).

5.- Frente de Todos (Μέτωπο των Πάντων): συνασπισμός περονιστικών και κιρχνερικών πολιτικών κομμάτων που σχηματίστηκε για να υποστηρίξει τον πρόεδρο Αλμπέρτο Φερνάντες και την αντιπρόεδρο Κριστίνα Κίρχνερ στις βουλευτικές εκλογές του 2019, νικώντας στον πρώτο γύρο με ποσοστό 48,24% των ψήφων, τον εν ενεργεία Μαουρίσιο Μάκρι.

6.- Κιρχνερισμός: κεντροαριστερό πολιτικό κίνημα και παραλλαγή του Περονισμού, το οποίο εμφανίστηκε το 2003 περί τον πρόεδρο Νέστορ Κιρχνερ (2003-2007) και στη συνέχεια την πρόεδρο Κριστίνα Φερνάντες ντε Κίρχνερ (2007-2015). Το 2019, ο Κιρχνερισμός επέστρεψε στην εξουσία στο πλαίσιο ενός ευρύτερου μετώπου με την ονομασία Frente de Todos, κυρίως με τμήματα του μη κιρχνερικού περονισμού και του Ομοσπονδιακού Περονισμού.

7.- Frente Patria Grande: πολιτικό μέτωπο με κομμουνιστικό προσανατολισμό και αριστερές θέσεις με επικεφαλής τον πολιτικό και κοινωνικό ακτιβιστή Χουάν Γκραμπόις. Αποτελείται από διάφορες πολιτικές και κοινωνικές οργανώσεις. Ιδρύθηκε το 2018 με σκοπό να υποστηρίξει την προεδρική υποψηφιότητα της Κριστίνα Φερνάντες ντε Κίρχνερ και να συμβάλει στην εκπροσώπηση του φεμινιστικού κινήματος, των κοινωνικών κινημάτων και της νεολαίας στη διαμόρφωση ενός ενδεχόμενου εκλογικού μετώπου που θα αντιτίθεται στην κυβέρνηση του προέδρου Μαουρίσιο Μάκρι. Στη συνέχεια, εντάχθηκε στο Frente de Todos με υποψηφιότητες σε διάφορες περιφέρειες της χώρας.

8.- La Cámpora: αριστερή πολιτική οργάνωση νεολαίας της Αργεντινής. Ιδρύθηκε από τον Μάξιμο Κίρχνερ (γυιός των Νέστορ και Κριστίνα Κίρχνερ) το 2006 για να στηρίξει τις κυβερνήσεις των Νέστορ Κίρχνερ, Κριστίνα Φερνάντες ντε Κίρχνερ και Αλμπέρτο Φερνάντες. Πήρε το όνομά της από τον πρώην πρόεδρο των Περονιστών Héctor José Cámpora.

9.- Clarín Group : συγκροτήθηκε ως όμιλος το 1999 και περιλαμβάνει την εφημερίδα Clarín (η εφημερίδα με τη μεγαλύτερη κυκλοφορία στη Λατινική Αμερική), την Papel Prensa (τον κύριο κατασκευαστή χαρτιού για εφημερίδες και περιοδικά στη χώρα), την καλωδιακή τηλεόραση Cablevisión, την εταιρεία μέσων ενημέρωσης Artear και πολλά άλλα μέσα ενημέρωσης.

10.- Grupo La Nación: στον όμιλο ανήκουν η La Nación, παραδοσιακή συντηρητική εφημερίδα της Αργεντινής με έδρα το Μπουένος Άιρες, το τηλεοπτικό κανάλι La Nación+, μια εταιρεία χαρτοφυλακίου που συγκεντρώνει εταιρείες που κατέχουν μετοχές στο μοναδικό εργοστάσιο παραγωγής εφημερίδων της χώρας ενώ ελέγχει πλήρως ή εν μέρει το τηλεοπτικό κανάλι LN+, διάφορα περιοδικά (Ohlalá, Brando, Rolling Stone, Living, Lugares, ¡Hola! Argentina και Jardín), τον ειδησεογραφικό ιστότοπο lanacion.com και το στάδιο Movistar Arena (παλαιότερα γνωστό ως Buenos Aires Arena), ένα κλειστό μίνι στάδιο για καλλιτεχνικές, μουσικές, πολιτιστικές και αθλητικές εκδηλώσεις με χωρητικότητα 15.000 θέσεων.

11.- Εβραϊκό κοινοτικό κέντρο που βρίσκεται στο Μπουένος Άιρες.

12.- Οι προκριματικές εκλογές, γνωστές και ως PASO (Primarias, Abiertas, Simultáneas y Obligatorias – Προκριματικές, Ανοικτές, Ταυτόχρονες και Υποχρεωτικές) καθιερώθηκαν το 2009 με την έγκριση του Νόμου 26.571. Ουσιαστικά καθορίζουν δύο ζητήματα: ποια κόμματα έχουν δικαίωμα να συμμετάσχουν στις εθνικές εκλογές –τα οποία σύμφωνα με το νόμο είναι εκείνα που συγκεντρώνουν τουλάχιστον το 1,5% των έγκυρων ψήφων– και ποιοί/ες θα είναι οι υποψήφιοι που θα εκπροσωπούν κάθε πολιτικό κόμμα, εξ ου και ο όρος «ανοικτές εσωτερικές». Ο μηχανισμός αυτός αφορά την εκλογή των εθνικών αρχών του κράτους ενώ κάθε επαρχία ή/και δήμος μπορεί να διαχωρίσει τις εκλογές του (να τις ορίσει σε διαφορετικές ημερομηνίες).

Προκριματικές: επειδή, αντί να καθοριστούν οι θέσεις που θα διεκδικήσουν οι υποψήφιοι, καθορίζονται πρώτα ποιοί/ες θα είναι οι επίσημοι υποψήφιοι.

Ανοιχτές: επειδή όλοι οι πολίτες συμμετέχουν στην επιλογή των υποψηφίων, ανεξάρτητα από το αν ανήκουν ή όχι σε κάποιο πολιτικό κόμμα.

Ταυτόχρονες: καθώς όλοι οι προ-υποψήφιοι για τις διάφορες θέσεις διεκδικούν την υποψηφιότητά τους για τις γενικές εκλογές ταυτόχρονα την ίδια ημερομηνία και στην ίδια εκλογική πράξη.

Υποχρεωτικές: για όλους τους πολίτες ηλικίας 18 έως 70 ετών κατά την ημερομηνία των εθνικών εκλογών και για όλα τα κόμματα και τις συμμαχίες που σκοπεύουν να συμμετάσχουν στις εθνικές εκλογές, ακόμη και για εκείνα που υποβάλλουν ενιαίο κατάλογο προ-υποψηφίων. Η συμμετοχή στις προκριματικές εκλογές είναι προαιρετική για τους άνω των 70 ετών και για τους νέους 16 – 18 ετών.

(Σχετικά με τα αποτελέσματα των τελευταίων προκριματικών εκλογών στην Αργεντιν, στον Σεπτέμβριο 2021, εδώ: https://www.efsyn.gr/kosmos/latiniki-ameriki-karaibiki/310379_rapisma-stin-kybernisi-proelasi-tis-akrodexias )

Διαβάστε επίσης

Δίκη Πολύκαρπου Γεωργιάδη: μια κακόγουστη φάρσα της «Αντιτρομοκρατικής»

Ενάμιση χρόνο πριν, την Τετάρτη 23 Σεπτεμβρίου 2020, ο αγωνιστής Πολύκαρπος Γεωργιάδης…

Εντουάρ Λουί: «Ενάντια στον φασισμό, θα πάω να ψηφίσω έναν υποψήφιο που μισώ βαθιά»

Τον Εντουάρ Λουί, μια από τις πιο μαχητικές φωνές υπέρ της εργατικής…