Αμέσως μετά
Γράφει ο/η
Tags
Μοιραστείτε το άρθρο
The post has been shared by 4 people.
Facebook 4
Twitter 0
Pinterest 0
Mail 0

Μετρώντας αντίστροφα ως το 23ο Φεστιβάλ της Αθήνας, στα διαλείμματα μεταξύ κουβαλημάτων και λοιπών οικοδομικών εργασιών στο στήσιμο, μαζέψαμε τις αφίσες των 22 προηγούμενων Φεστιβάλ και τις μοιράσαμε σε (κάποιους/ες από τους/τις) πρωτοπόρους/ες της φεστιβαλικής οικοδόμησης, που έγραψαν δυο λόγια για τα περασμένα: για να θυμούνται οι παλιές  – για να μαθαίνουν όμως και οι νεότεροι! Οι αφίσες είναι του Αλέκου Χατζιδάκη, της Χρυσαυγής Δασκάλα και του Παναγιώτη Βωβού, και χρωστούν πολλά στο έργο, την αισθητική και τον κόπο του Γρηγόρη Αποστολίδη, της Όλγας Χαρίτου, της Κατερίνας Βερούτσου και του Γιώργου Μανουσέλη. 

 

1ο Αντιρατσιστικό Φεστιβάλ – 1996: Τα χρόνια της αθωότητας! Ανάμεσα στα 22 φεστιβάλ που σηματοδοτούν 26 χρόνια με ό,τι σημαίνει αυτό, ο Λόφος Κολωνού είναι για διάφορους λόγους πάντα στην καρδιά μας! Αφιερώνουμε τις ωραιότερες αναμνήσεις μας στους απόντες, για να τους έχουμε πάντα μαζί μας! Εκείνη η βρύση, χωμένη μέσα στο χώμα, που άνοιγε με μια τανάλια στην κουζίνα, είναι αξέχαστη: μετά ήρθαν οι νεροχύτες… 1ο Αντιρατσιστικό Φεστιβάλ – 1996: Κάπως έτσι αρχίσαν όλα… Σε εκείνο το φεστιβάλ, το μακρινό 1996, είχα πάει ως επισκέπτης: δεν γνώριζα τον κόσμο που μοχθεί για μια τόσο σημαντική διοργάνωση. Κι όμως, η εικόνα, το στρογγυλό θεατράκι (θεατράκι ήταν;) είναι πάντα στο μυαλό μου. Και κάπου τότε πρωτάκουσα συνεκτικό λόγο και ιστορίες για το ρατσισμό, που τότε στρεφόταν κατά των Αλβανών μεταναστών κυρίως. Θυμάστε τις ιστορίες των ξυλοδαρμών στα σύνορα, των απελάσεων με φορτηγά, της σκαιάς συμπεριφοράς κάθε μικρού και μεγάλου «αφεντικού», που φόρτωνε εργάτες, με αντάλλαγμα ψίχουλα, από τις πιάτσες στις πόλεις και τα χωριά; 26 χρόνια μετά, τα ίδια και τα ίδια. Γι’ αυτό τα Φεστιβάλ είναι απαραίτητα: για να ακούμε, να οργανωνόμαστε, να κάνουμε πράξη την αλληλεγγύη.

 

2ο Αντιρατσιστικό Φεστιβάλ – 1997: Πολωνός μετανάστης, τραγουδιστής ποπ, μάλλον έχει ενθουσιαστεί πολύ με τον κόσμο του Φεστιβάλ και δεν κατεβαίνει με τίποτα από τη σκηνή για να ανέβει η επόμενη μπάντα. Αναγκάζομαι να ανέβω να τον πείσω να κατέβει. Την ίδια χρονιά το Φεστιβάλ κινηματογραφείται πρώτη φορά από τον Ρομάν –Πολωνός κι αυτός–, με τον οποίο είμαστε μαζί τότε σε πολλές κινηματικές δράσεις. Μου έδωσε στο τέλος μια από αυτές τις τεράστιες βιντεοκασέτες.

 

3ο Αντιρατσιστικό Φεστιβάλ – 1998: Έρχεται η σκουπιδιάρα να μαζέψει τα σκουπίδια που είχαμε συγκεντρώσει σε κάποια σημεία. Είναι ξημερώματα και διάφοροι κατάκοποι κοιμούνται πάνω σε ένα διάδρομο απ’ όπου θα πέρναγε το απορριμματοφόρο, οπότε φωνάζει ο οδηγός: Σηκωθείτε να περάσει η πιρούνα (που θα μάζευε). Ο Νικ Καρακ, από τον ύπνο όπως ήταν, άκουσε: Σηκωθείτε παλιοκομμούνια (!). Με το ζόρι προλάβαμε μεγάλη φασαρία…

 

4ο Αντιρατσιστικό Φεστιβάλ – 1999:  Η ολοκλήρωση της νικηφόρας καμπάνιας για τη νομιμοποίηση όλων των μεταναστών/ριών. Το άνοιγμα της καμπάνιας για ανοιχτά σύνορα στου πρόσφυγες. Η χρονιά ενηλικίωσης του φεστιβάλ σε μαζικότητα, πλουραλισμό και εμβέλεια. Το πέρασμα στον διεθνιστικό αντιρατσισμό.

 

5o Αντιρατσιστικό Φεστιβάλ – 2000: Το πρώτο μας στο λόφο Ιλισίων. Πρώτες μέρες προετοιμασίας, μαστορεύουμε πυρετωδώς. Δίπλα, σε μια παιδική χαρά, βλέπουμε περιπολικό να κάνει έλεγχο σε μετανάστες, οι πρώτες φουρνιές τότε. Σε απειροελάχιστο χρόνο βρισκόμαστε 30 άτομα δίπλα στο περιπολικό διαμαρτυρόμενοι εντόνως. ” Δε βλέπετε οτι έχουμε αντιρατσιστικό φεστιβάλ;». Εξαφανίστηκαν. Ναι! Θέλουμε έναν κόσμο που να χωράει πολλούς κόσμους!

 

6o Αντιρατσιστικό Φεστιβάλ – 2001: 2η χρονιά στο πάρκο Ιλισίων, με τη συμμετοχή νέων δυναμικών συντρόφων. Πρώτη φορά έκθεση εικαστικών σε αντιρατσιστικό με τη βοήθεια και εποπτεία του Κυριάκου Κατζουράκη. Ο Γιώργος Δεδεγκίκας σε –εξ ανάγκης– ρόλο κονφερασιέ… Πυρετώδης προετοιμασία (και) κατά τις μέρες διεξαγωγής του φεστιβάλ για τη μεγάλη κινητοποίηση στη Γένοβα ενάντια στους G8, με την ελληνική αποστολή να αριθμεί τελικά περισσότερους από 1500 συντρόφους και συντρόφισσες. [Αχ… ΠΑΣΟΚ(!) ωραία χρόνια!..] (από σίριαλ της ΕΡΤ)
7ο Αντιρατσιστικό Φεστιβάλ – 2002: 20 χρόνια πριν: κλιμακώνεται ο αγώνας κατά της Ευρώπης-Φρούριο και εμφανίζεται το διαχρονικό πλέον σύνθημα «Καμιά ζωή δεν είναι λαθραία». Εκείνες τις μέρες όμως αρχίζει το «τρομοκαλοκαίρι» της εξολόθρευσης της 17 Νοέμβρη που συνεχίζεται με το κράτος έκτακτης ανάγκης μέχρι σήμερα. 7ο Αντιρατσιστικό Φεστιβάλ – 2002: Το έβδομο είναι το τρίτο στα Ιλίσια, δεύτερο δικό μου, δεύτερο έτος στη σχολή. Η εξεταστική είναι διαχρονικά η ευλογοφανής δικαιολογία για την απρονοησία και την τεμπελιά μου στα χειρωνακτικά, ποιότητες που τις μέρες του στησίματος παροξύνονται. Στα Ιλίσια, βεβαίως, είμαι κοντά στο σπίτι και δίπλα στη σχολή, οι ενοχές ανυπόφορες όσο κι η ζέστη – να τρως και να βλέπεις συναυλίες, αν δεν έχεις κουβαλήσει, δεν γίνεται (κινηματική παραλλαγή του χριστιανικού «Ο μη εργαζόμενος μηδέ εσθιέτω»). Είναι το Φεστιβάλ ανάμεσα στη Γένοβα και τη Φλωρεντία (η Ελληνική Επιτροπή έχει γίνει «Διεθνής Δράση» και είμαστε στα πολύ πάνω μας), καταμεσής της τρομοϋστερίας (ακολουθεί το γιαούρτωμα των τρομολάγνων από το Virus, στο Πεδίο του Άρεως). Στο Indymedia κάποιοι θλιβεροί ψάχνουν «κρατικοδίαιτους αντιρατσιστές και ΜΚΟ»: το επικό τρολ Trompeur/Αρίστος αποκαθιστά την τάξη με απαράμιλλο στυλ). Η αφίσα, δουλειά του Παναγιώτη και της Χρυσαυγής (παράδοση σκυτάλης στους νεότερους από τον Αλέκο), θυμίζει ακόμα τις μέρες που αποκτούσαμε πολιτική ταυτότητα. ΥΓ: Κάπου πήρε το μάτι μου τον Ελεφάντη στο τραπεζάκι του Πολίτη).

 

8ο Αντιρατσιστικό Φεστιβάλ – 2003: Άσπρα χαρτόνια στο ύψος της ματιάς βαμμένα με όλα τα χρώματα της ίριδας πλαισιώνουν τον περίπατό μας στα μονοπάτια του πάρκου Το μαύρο δε λείπει από καμία ζωγραφιά φτιαγμένη από τα παιδικά χέρια…. Μαθητές/τριες από όλη την Ελλάδα, από μεταναστευτικές κοινότητες ακόμα και από την Παλαιστίνη διαμαρτυρήθηκαν με τα μολύβια τους και τα χρώματά τους για τον πόλεμο στο Ιράκ Είναι η έκθεση ζωγραφικής που οργανώθηκε από τα Πίσω Θρανία σε συνεργασία με εκπαιδευτικούς του κινήματος, αντανακλώντας τη δράση μας μέσα και έξω από το σχολείο, ενάντια στον πόλεμο, το ρατσισμό και την παγκοσμιοποίηση.

 

9ο Αντιρατσιστικό Φεστιβάλ – 2004: Ακόμα και σήμερα, περνώντας από την πλατεία Πρωτομαγιάς μου έρχονται στο νου τα τόσα (πόσα;) Αντιρατσιστικά που διοργανώσαμε εκεί. Άκρως πολιτική η επιλογή του χώρου, για να είμαστε κοντά στις γειτονιές των μεταναστών, να είμαστε μαζί τους, να έρχονται στο φεστιβάλ τους το δικό μας και το δικό τους, εκείνο τον καιρό που η Ελλάδα ζούσε ακόμα το όνειρο των Ολυμπιακών Αγώνων και της ψευδούς-τάχα-ευημερίας. Και το σύνθημα «ολική ασφάλεια, μηδενικά δικαιώματα»: το αυταρχικό κράτος των ΜΑΤ είχε ήδη στηθεί. Αλλά μη σας μαυρίζω: θυμάστε το «ημι-ισόγειο» μπαρ στο συντριβάνι, τον αγώνα κρίκετ των Μπαγκλαντεσιανών, την ξαφνική μπόρα και το ποδόσφαιρο υπό βροχή (ή μήπως ήταν άλλη χρονιά, αλλά πάντα στην αγαπημένη πλατεία Πρωτομαγιάς;); 9ο Αντιρατσιστικό Φεστιβάλ – 2004: Πρώτη φορά για μένα που συμμετείχα στο Αντιρατσιστικό Φεστιβάλ, την πιο όμορφη γιορτή αλληλεγγύης και αγώνα!

 

10ο Αντιρατσιστικό Φεστιβάλ – 2005: «Πατρίδα μας όλη η Γη» και το σαλιγκάρι με τον πλανήτη: Μήπως είναι το πιο εύστοχο, περιεκτικό, συμπεριληπτικό, γλυκό σύνθημα ever;

 

11ο Αντιρατιστικό Φεστιβάλ – 2006: …..παίζοντας με τους μαθητές μας ….οι παιδικές ηλικίες πολλά χιλιόμετρα μακριά! Μνήμες πολύτιμες, μνήμες της μακρινής πατρίδας, συναντιούνται με τις δικές μας μνήμες. Τα παιχνίδια όπου γης μοιάζουν τόσο πολύ! Οι δυο φωτιές με τα μήλα, το κουτσό, με τη ραγιουέλα, το αλάτι ψιλό με το τα τα ταϊέ! Και ναι, «οι μεγάλοι» γινόμαστε πάλι παιδιά και κάνουμε πρόβες τα παιχνίδια στη γειτονιά στα Εξάρχεια. Και στο Φεστιβάλ τρεις μέρες παίξαμε, γελάσαμε, διασκεδάσαμε, μικροί και μεγάλοι, ακόμα και την Κυριακή, που μια δυνατή μπόρα κατέστρεψε τα πάντα και ήμασταν σε απόγνωση. Δεν το βάλαμε κάτω…. Τα τα ταϊέ!!!! ….φτου ξελευτερία!

 

12ο Αντιρατσιστικό Φεστιβάλ – 2007: Θεατρικό «Το μεγάλο ταξίδι», Πίσω Θρανία: Οι Ισπανιδούλες με τις φωτογραφικές μηχανές στο χέρι γελούν και χαίρονται. Στο πλάι οι πρόσφυγες Κούρδοι, Σύροι, Αλβανοί, Ιρανοί… παλεύουν με τα κύματα, τα αόρατα κουπιά στα χέρια και τον φόβο γραμμένο στο βλέμμα τους. Στο τέλος αποχαιρετούν τον χαμένο τους σύντροφο υψωμένο στους ώμους. Αναπαράσταση της αλήθειας που έσφιγγε την καρδιά. Κι έπειτα, αντάμα, γύρω από το σιδερένιο τραπέζι, με μπύρες, κρασιά, σουβλάκια, να γελάμε, να φωνάζουμε, να ανασαίνουμε. Και χωρούσαμε όλοι. Και χωράμε όλοι !

 

13ο Αντιρατσιστικό Φεστιβάλ – 2008: Ήρθα απο άλλη πόλη στο πρώτο φεστιβάλ μετα την μετακόμιση στην Αθήνα. Φοβερός χώρος το Γουδή, χιλιάδες κόσμος. Πρώτη εμπειρία πόστου, στα πάρκινγκ κορίτσι πράμα! Τι ωραίο φεστιβάλ: τίποτα δεν είδα! Το λάτρεψα έτσι κι αλλιώς. Και μετά ακολούθησε αυτή η φοβερή χρονιά του 2008. Ιστορία ερχόμαστε έλεγε το σύνθημα… 13ο Αντιρατσιστικό Φεστιβάλ – 2008: Τέσσερις τσιμεντένιες πλατείες, μια τσιμεντένια κατασκευή στη μέση με κάτι που προορίζονταν μάλλον για συντριβάνι (τα «Προπύλαια»), ο ήλιος ντάλα να τσουρουφλίζει το κίτρινο γκαζόν. Και ένα λεφούσι να αδειάζει φορτηγά και να στήνει κολώνες, ταμπλό, καρέκλες και τραπεζάκια. Μετά από πέντε μέρες, το γκρι τσιμεντένιο πάρκο μεταμορφώνεται σε πολύχρωμη μακέτα. Και καθισμένες εκεί πάνω στο λόφο, με την κεντρική σκηνή πίσω, με τον ήλιο να δύει στο βάθος, βλέπουμε την πλατεία να αρχίζει να γεμίζει με μουσικές, φωνές, συζητήσεις, παιχνίδι και πολύχρωμ@ς ανθρώπ@ς. Το Αντιρατσιστικό Φεστιβάλ είναι ο κόσμος που θέλουμε να ζούμε, ένας κόσμος που χωράει πολλούς κόσμους, ένας κόσμος που μας χωράει ολ@ς.

 

14ο Αντιρατσιστικό Φεστιβάλ – 2009: Πρώτο δικό μου. Στην Αγία Άννα, στο Ρέντη. Μου είπαν «το πόστο σου θα είναι έξω, στα parking». Είπα «εντάξει». Ο Αρίστος μου είπε «Τους νέους τους στέλνουμε συνήθως εκεί, εύκολο πόστο, θα περάσεις ωραία». Δεν πολυκαταλάβαινα γιατί θα περάσω ωραία, αλλά ξαναείπα εντάξει. Βρέθηκα εκείνο το βράδυ καμιά 200αριά μέτρα μακριά από το Φεστιβάλ, παρέα με τον Γιάννη Α., να προσπαθούμε να κουμαντάρουμε ίσως και χιλιάδες αυτοκίνητα και εκατοντάδες νταλίκες. Φωνές, καυγάδες, ένταση, βρισίδια. Όταν χάναμε τον συντονισμό τους, όλες οι νταλίκες κατέληγαν από τέσσερις μεριές στο πόστο του Νικ Γιαν., να μην μπορούν να πάνε ούτε μπρος ούτε πίσω. Τις περισσότερες φορές κατέβαιναν όλοι οι οδηγοί και τον έβριζαν εν χορώ. Από τότε άρχισα να συμπαθώ τους τροχόμπατσους. Νιώθω μια συντροφικότητα γι΄ αυτούς. Αντιλαμβάνομαι το λειτούργημά τους, αντιλαμβάνομαι το δράμα τους.

 

15ο Αντιρατσιστικό Φεστιβάλ – 2010: Νομίζω πως ήταν το πρώτο στο οποίο συμμετείχα στο στήσιμο από την πρώτη στιγμή ως την τελευταία. Την Παρασκευή το απόγευμα ανέβηκα στον μικρό λόφο μέσα στο Άλσος κι εκείνη τη στιγμή άνοιξαν τα φώτα του Φεστιβάλ. Δεν θα το ξεχάσω ποτέ! Από τότε κάθε φορά περιμένω αυτή τη μικρή στιγμή. Σαν αυτά τα φωτάκια να μας δίνουν το σήμα, για τρεις μέρες, να μεταφερθούμε στον κόσμο που ονειρευόμαστε. 15ο Αντιρατσιστικό Φεστιβάλ – 2010: Μία από τις ωραιότερες φωτογραφίες αποθηκευμένη στου νου τη μνήμη: Το φεστιβάλ ιδωμένο από ψηλά,  από την «πάνω» σκηνή και κάτω τραπεζάκια, χρώματα, μουσικές, βιβλία, φαγητά και κόσμος, κόσμος, κόσμος. Και μία από τις ωραιότερες μπλούζες του αντιρατσιστικού ever, ακόμη τη φοράω

 

16ο Αντιρατσιστικό Φεστιβάλ – 2012: Υπάρχουν αρκετοί καλλιτέχνες που έχουν συνδεθεί με τις μνήμες μας από το Αντιρατσιστικό Φεστιβάλ και σίγουρα οι Deus X Machina είναι ανάμεσά τους https://www.youtube.com/watch?v=XzQroCTCSvo

 

17ο Αντιρατσιστικό Φεστιβάλ – 2013: Έγινε στο ΟΑΚΑ. Ο χώρος δεν μας ταίριαξε πολύ, αρκετά ψυχρός, χωρίς σκιές, τους ψήστες μας τους ξερόκαιγε ο ήλιος. Θυμάμαι όμως πως την Κυριακή το βράδυ, προς το κλείσιμο, όλοι/ες στην κουζίνα χορέψαμε πολύ, υπό τον ήχο λαΪκών ασμάτων

 

18ο Αντιραστιστικό Φεστιβάλ – 2014:  Ίσως το πιο συχνό αστείο μεταξύ του κόσμου που τρέχει το Φεστιβάλ είναι ότι συνήθως δεν βλέπει καμία συναυλία και «χάνει» κάποιες συγκλονιστικές στιγμές, κερδίζει βέβαια τόσα άλλα… Μια τέτοια στιγμή ίσως ήταν, σχεδόν ένα χρόνο μετά την δολοφονία του Παύλου Φύσσα από τους φασίστες της Χρυσής Αυγής, σε μια από τις γνωστές διαδρομές μου μεταξύ ταμείων και πόρτας όταν άκουσα την Φωτεινή Βελεσιώτου να τραγουδάει με μοναδικό τρόπο το «Ακορντεόν» και χιλιάδες κόσμου με σηκωμένες γροθιές να φωνάζει «Δεν θα περάσει ο φασισμός». https://www.youtube.com/watch?v=lUUhWobgyps

 

19ο Αντιραστιστικό Φεστιβάλ – 2016:  Κυριακή βράδυ, τελευταίο βράδυ. Το ξεστήσιμο έχει ήδη αρχίσει. Στην κεντρική σκηνή Φριντζήλα, Δεληβοριάς και Μπακιρτζής στο «Τραγούδι του Ξένου». Όλη η ιστορία της προσφυγιας εκεί. 19ο Αντιραστιστικό Φεστιβάλ – 2016: Ίσως το πιο παράξενο φεστιβάλ. Απογοήτευση, θυμός, απουσίες, καυγάδες αλλά το πιο σημαντικό ήταν πως συνεχίζουμε…

 

20ό Αντιρατσιστικό Φεστιβάλ – 2017: Με την Αμαλία μας, την τεράστια Αμαλία μας, τη συντρόφισσά μας, και τη χορωδία της, “Ομού και Αντάμα” (δείτε εδώ: https://www.youtube.com/watch?v=28WMXz27T5o&feature=youtu.be). Οι μαθητές/τριες να μας κάνουν το δώρο να τραγουδούν στη γλώσσα που τις μάθαμε. Φέραμε μια κλωστούλα από την ψυχή μας και τις πλέξαμε όλοι/ες μαζί σε ένα σφιχτό βραχιόλι, που αγκάλιασε τον ήλιο… Αμαλία, συντρόφισσα, είσαι πάντα μαζί μας, στην καρδιά μας. το φεστιβάλ γύρισε στο Γουδί, ένας χώρος τόσο φιλόξενος και ταιριαστός. 20ο Αντιρατσιστικό Φεστιβάλ – 2017: Είχαμε πολύ κόσμο, πολύ κούραση από τις ατελείωτες βάρδιες … αλλά μια βαθιά χαρά πως όλα πήγαν τόσο καλά
21o Αντιρατσιστικό Φεστιβάλ – 2018: Ζαλισμένη στα εισητήρια της εισόδου, δεν αναγνώρισα καλλιτέχνιδα που έπαιζε στην κεντρική σκηνή, και εκτυλίχθηκε μικρό επεισοδιάκι, με το οποίο ακόμα κάποιοι γελάνε. Τι να κάνουμε; Η πόρτα είναι λίγο σκληρή, γιατί το Φεστιβάλ αυτοχρηματοδοτείται και χρηματοδοτεί και δράσεις αλληλεγγύης: δεν είναι για χαλαρότητα!

 

22ο Αντιρατσιστικό Φεστιβάλ – 2019: Ήταν το τελευταίο πριν την πανδημία. Από αυτή τη σκοπιά, θα μείνει στη μνήμη ως το τελευταίο μεγάλο μάζεμά μας πριν την αναγκαστική αποστασιοποίηση ή και απομόνωσή μάς. Άλλωστε αυτό το μεγάλο «μαζί» αποτελεί την ουσία του φεστιβάλ. Το «μαζί» που ξεπερνάει τον φόβο και την καχυποψία. Το «μαζί» που κάνει πιο υποφερτό τον ζοφερό κόσμο του σήμερα και δίνει δύναμη στον αγώνα για έναν διαφορετικό κόσμο αύριο.

 

 

Στο αφιέρωμα συνεργάστηκαν (με αλφαβητική σειρά): Γιάννης Αλμπάνης, Κώστας Αργαλιώτης, Ιωάννα Βίτσου, Λευτέρης Βουρεκάς, Νίκος Γιαννόπουλος, Αγγελική Γκοντόρα, Αγγελική Καλαχάνη, Κυριακή Κλοκίτη, Βαγγελίτσα Κοντοδήμα, Τάσος Κορωνάκης, Γιάννης Λέκκας, Ήλια Μιγκάρδου, Γιούλη Νάση, Βάσω Νικολάου, Αλέξανδρος Παναγιωτάκης, Δημοσθένης Παπαδάτος-Αναγνωστόπουλος, Μαίρη Τάμπα, Ερμιόνη Φρεζούλη, Αλέκος Χατζιδάκης

Διαβάστε επίσης

Δίκη Πολύκαρπου Γεωργιάδη: μια κακόγουστη φάρσα της «Αντιτρομοκρατικής»

Ενάμιση χρόνο πριν, την Τετάρτη 23 Σεπτεμβρίου 2020, ο αγωνιστής Πολύκαρπος Γεωργιάδης…

Εντουάρ Λουί: «Ενάντια στον φασισμό, θα πάω να ψηφίσω έναν υποψήφιο που μισώ βαθιά»

Τον Εντουάρ Λουί, μια από τις πιο μαχητικές φωνές υπέρ της εργατικής…