Αποχαιρετισμός στον Άχμετ Σόκι

Πέ­θα­νε στην ηλι­κία των 62 χρό­νων, μετά από προ­σβο­λή από κά­ποιο εν­δο­νο­σο­κο­μεια­κό μι­κρό­βιο που τον τα­λαι­πώ­ρη­σε για χρό­νια, προ­κά­λε­σε τον ανα­γκαίο ακρω­τη­ρια­σμό του και τε­λι­κά τον σκό­τω­σε.

Ο Άχμετ γεν­νή­θη­κε στην Αί­γυ­πτο, σε μια εύ­πο­ρη οι­κο­γέ­νεια που η τύχη της συν­δυα­ζό­ταν με την εξέ­λι­ξη αυτής της με­γά­λης αρα­βι­κής χώρας. Ο πα­τέ­ρας του ήταν μη­χα­νι­κός ει­δι­κευ­μέ­νος στις εξο­ρύ­ξεις, που ανα­δεί­χθη­κε στην εποχή της εθνι­κής ανά­πτυ­ξης, επί Νάσερ. Ο θείος του ήταν διά­ση­μος δι­κη­γό­ρος, που δια­κρί­θη­κε στην υπε­ρά­σπι­ση μελών του ΚΚ Αι­γύ­πτου απέ­να­ντι στις κα­θε­στω­τι­κές διώ­ξεις. Στις συν­θή­κες του τέ­λους του να­σε­ρι­σμού η οι­κο­γέ­νεια κα­τέ­φυ­γε στο εξω­τε­ρι­κό. Ο Άχμετ με­γά­λω­σε στο Λον­δί­νο.

Στον από­η­χο του Μάη του ’68, μέσα στη ρι­ζο­σπα­στι­κο­ποί­η­ση της δε­κα­ε­τί­ας του ’70, διά­λε­ξε το δρόμο του επα­να­στα­τι­κού μαρ­ξι­σμού. Εντά­χθη­κε στο IS (την ορ­γά­νω­ση-πρό­γο­νο του ση­με­ρι­νού SWP στη Βρε­τα­νία) και στε­λε­χο­ποι­ή­θη­κε μέσα από τις γραμ­μές του. Στη με­τέ­πει­τα πο­λι­τι­κή ζωή του έμει­νε στα­θε­ρός στις ιδέες του «σο­σια­λι­σμού από τα κάτω».

Στη δε­κα­ε­τία του ’80, ο Άχμετ με­τα­κι­νή­θη­κε στις ΗΠΑ για να βοη­θή­σει στο χτί­σι­μο μιας επα­να­στα­τι­κής ορ­γά­νω­σης μέσα στο άντρο του δυ­τι­κού ιμπε­ρια­λι­σμού. Εκεί συν­δέ­θη­κε με την Σάρον Σμιθ -τη συ­ντρό­φισ­σα των επό­με­νων χρό­νων στη ζωή του- και τους Λανς Σέλφα, Πολ Ντ’ Αμάτο, Λι Σά­σταρ κ.ά. που απο­τέ­λε­σαν την ηγε­τι­κή ομάδα που έχτι­σε τη Διε­θνι­στι­κή Σο­σια­λι­στι­κή Ορ­γά­νω­ση (ISO). Η ISO εξε­λί­χθη­κε στην πιο με­γά­λη και δρα­στή­ρια ορ­γά­νω­ση της άκρας Αρι­στε­ράς στις ΗΠΑ.

Οι σύ­ντρο­φοι αυτοί υπήρ­ξαν ένα από τα πιο προ­ω­θη­μέ­να «απο­σπά­σμα­τα» της διε­θνούς επα­να­στα­τι­κής Αρι­στε­ράς. Η κα­θη­με­ρι­νή, συ­στη­μα­τι­κή και μα­κρό­χρο­νη πο­λι­τι­κή δράση ενά­ντια στην πιο ισχυ­ρή αστι­κή τάξη στο σύγ­χρο­νο κόσμο, δεν ήταν μια εύ­κο­λη υπό­θε­ση. Η ISO υπήρ­ξε ιδιαί­τε­ρα σκλη­ρή και συ­γκε­κρι­μέ­νη ενά­ντια στον αμε­ρι­κα­νι­κό ιμπε­ρια­λι­σμό: Στις συν­θή­κες μετά την 11η Σε­πτέμ­βρη, στις ΗΠΑ του Patriot Act, η ανοι­χτή υπο­στή­ρι­ξη της ήττας της αμε­ρι­κα­νι­κής ει­σβο­λής στο Αφ­γα­νι­στάν και στο Ιράκ ήταν ένα πολύ απαι­τη­τι­κό πο­λι­τι­κό κα­θή­κον.

Ο Άχμετ υπήρ­ξε ένας συ­γκλο­νι­στι­κός πο­λι­τι­κός ρή­το­ρας, ένας δει­νός προ­πα­γαν­δι­στής των επα­να­στα­τι­κών μαρ­ξι­στι­κών ιδεών. Ανέ­λα­βε την ευ­θύ­νη του πε­ριο­δι­κού της ορ­γά­νω­σής του και με­τέ­τρε­ψε το International Socialist Review σε ένα «κέ­ντρο» μαρ­ξι­στι­κής συ­ζή­τη­σης με διε­θνή εμ­βέ­λεια. Δού­λε­ψε ιδιαί­τε­ρα πάνω σε ζη­τή­μα­τα όπως η σχέση του μαύ­ρου ρι­ζο­σπα­στι­σμού με τον επα­να­στα­τι­κό μαρ­ξι­σμό, η σχέση του αντι­ρα­τσι­σμού με την αντι­κα­πι­τα­λι­στι­κή στρα­τη­γι­κή, η πα­ρά­δο­ση της Κίνας του Μάο και οι επιρ­ρο­ές της στα μα­οϊ­κά ρεύ­μα­τα στη Δύση κ.ά. Μαζί με τις ερ­γα­σί­ες της Σάρον Σμιθ στα ζη­τή­μα­τα στρα­τη­γι­κής και τα­κτι­κής στο φε­μι­νι­στι­κό κί­νη­μα, έδι­ναν τα πα­ρα­δείγ­μα­τα για μια ορ­γά­νω­ση που προ­σπα­θού­σε πραγ­μα­τι­κά να ανα­με­τρη­θεί με τα σύγ­χρο­να πιε­στι­κά ερω­τή­μα­τα και όχι να τα κρύ­βει «κάτω από το χαλί» κα­τα­φεύ­γο­ντας στις γε­νι­κο­λο­γί­ες και τις ασά­φειες.

Στις αρχές του 21ού αιώνα, η ISO ήρθε σε σύ­γκρου­ση με την IST (Διε­θνι­στι­κή Σο­σια­λι­στι­κή Τάση, το διε­θνές «ρεύμα» γύρω από το SWP), αντι­δρώ­ντας στην ανά­λυ­ση για τη διε­θνή συ­γκυ­ρία και στην πα­τερ­να­λι­στι­κή αντι­με­τώ­πι­ση των ορ­γα­νώ­σε­ων της IST από το «άτυπο κέ­ντρο» του Λον­δί­νου. Η ρήξη ήταν ιδιαί­τε­ρα πικρή για τον Άχμετ, αλλά αυτό δεν τον εμπό­δι­σε να εντεί­νει τις προ­σπά­θειες για να υπε­ρα­σπί­σει την ορ­γά­νω­σή του και να την βοη­θή­σει να στα­θεί αυ­τό­νο­μα μέσα στο χώρο της διε­θνούς επα­να­στα­τι­κής Αρι­στε­ράς.

Συν­δε­θή­κα­με με τον Άχμετ στην Πράγα, στη διε­θνή δια­δή­λω­ση στα πλαί­σια του κι­νή­μα­τος ενά­ντια στη νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρη κα­πι­τα­λι­στι­κή πα­γκο­σμιο­ποί­η­ση. Με έκ­πλη­ξη δια­πι­στώ­σα­με ότι εί­χα­με τα ίδια ερω­τή­μα­τα και σκια­γρα­φού­σα­με τις ίδιες απα­ντή­σεις. Έκτο­τε η σχέση με­τα­ξύ μας δεν δια­κό­πη­κε ποτέ. Ο Άχμετ Σόκι ήταν ει­ση­γη­τής στο ιδρυ­τι­κό συ­νέ­δριο που δη­μιούρ­γη­σε τη ΔΕΑ.

Ο Άχμετ συν­δέ­θη­κε ιδιαί­τε­ρα με το κί­νη­μα στην Ελ­λά­δα, πα­ρα­κο­λού­θη­σε συ­στη­μα­τι­κά τις θυ­ελ­λώ­δεις στρο­φές του και αγά­πη­σε τους αν­θρώ­πους του, τις ορ­γα­νώ­σεις του, τις συ­νή­θειες, τις δυ­να­τό­τη­τες και τις αδυ­να­μί­ες τους. Στις πολ­λές επι­σκέ­ψεις του εδώ, γνω­ρί­σα­με έναν σύ­ντρο­φο που με συ­γκλο­νι­στι­κή απλό­τη­τα μπο­ρού­σε να βάζει πάντα τα σωστά ερω­τή­μα­τα, έναν δο­τι­κό και γεν­ναιό­δω­ρο άν­θρω­πο, μια γοη­τευ­τι­κή προ­σω­πι­κό­τη­τα. Το χιού­μορ του Άχμετ, τα κα­λα­μπού­ρια με τα οποία διάν­θι­ζε τις πο­λι­τι­κές ομι­λί­ες του, που κά­πο­τε είχαν αυ­το­σαρ­κα­σμό αλλά ποτέ σαρ­κα­σμό απέ­να­ντι σε συ­νο­μι­λη­τές του, ήταν αντα­νά­κλα­ση αυτής της γε­νι­κό­τε­ρης κα­λο­σύ­νης αυτού του ζε­στού αν­θρώ­που.

Σε αυτό το διά­στη­μα ο Άχμετ ανέ­λα­βε την ευ­θύ­νη των διε­θνών σχέ­σε­ων της ISO. Τα­ξί­δε­ψε πολύ, στην Ευ­ρώ­πη, στη Λα­τι­νι­κή Αμε­ρι­κή, στην Αί­γυ­πτο και αλλού. Πα­ντού, άφηνε πίσω του όχι μόνο συ­ντρο­φι­κές πο­λι­τι­κές σχέ­σεις, αλλά ισχυ­ρές φι­λί­ες. Δεν ήταν εύ­κο­λο και λέει πολλά για το σύ­ντρο­φο που χά­σα­με.

Η ISO υπήρ­ξε το έργο της ζωής του Άχμετ. Η παλιά ηγε­τι­κή ομάδα της, που είχε επαφή με τις εμπει­ρί­ες της επο­χής των «με­γά­λων γε­γο­νό­των», πέ­ρα­σε με επι­τυ­χία τις δο­κι­μα­σί­ες των σκλη­ρών επο­χών του Ρί­γκαν, των Μπους, του Κλί­ντον. Φυ­σιο­λο­γι­κά και σωστά επι­δί­ω­ξε την ανα­νέ­ω­σή της. Οι νε­ό­τε­ροι σύ­ντρο­φοι και συ­ντρό­φισ­σες που τους δια­δέ­χθη­καν λο­γο­δο­τού­σαν σε εμπει­ρί­ες ση­μα­ντι­κές μεν, αλλά και «φυ­γό­κε­ντρες», της επο­χής του Occupy, του MeToo, του Black Lives Matter. Φά­νη­καν λι­γό­τε­ρο αν­θε­κτι­κοί απέ­να­ντι στις πιέ­σεις του ρεύ­μα­τος Σά­ντερς και την αυ­τα­πά­τη ότι οι DSA, πα­ρό­τι είναι συν­δε­δε­μέ­νοι με το Δη­μο­κρα­τι­κό Κόμμα (ως «αρι­στε­ρή» πτέ­ρυ­γά του) ίσως απο­τε­λεί μια κά­ποια λύση απέ­να­ντι στην αγριό­τη­τα του Τραμπ.

Η ISO κα­τέρ­ρευ­σε, παίρ­νο­ντας το δρόμο της εξα­το­μι­κευ­μέ­νης προ­σχώ­ρη­σης στους DSA. Στην εποχή του Μπάι­ντεν φαί­νε­ται ολο­κά­θα­ρα ότι αυτό ήταν μια αυ­το­κτο­νι­κή αυ­τα­πά­τη, αλλά η αυ­το­διά­λυ­ση της ISO ήταν ένα ανε­πί­στρο­φο λάθος.

Η παλιά φρου­ρά της ISO, έχο­ντας την ακλό­νη­τη πε­ποί­θη­ση ότι το Δη­μο­κρα­τι­κό Κόμμα στις ΗΠΑ είναι ένα «νε­κρο­τα­φείο ρι­ζο­σπα­στών» δεν ακο­λού­θη­σε σε αυτόν τον κα­τή­φο­ρο. Επι­χεί­ρη­σαν ένα νέο ξε­κί­νη­μα με το International Socialism Project, με τον δη­λω­τι­κό υπό­τι­τλο: «στην υπε­ρά­σπι­ση του σο­σια­λι­σμού από τα κάτω»… Αυτός, κατά τη γνώμη μου, θα μπο­ρού­σε να είναι ο τί­τλος στην πο­λι­τι­κή ζωή του Άχμετ Σόκι.

Η πο­λύ­χρο­νη αρ­ρώ­στια τον εμπό­δι­σε να πάρει μέρος, με τον τρόπο που ο ίδιος θα ήθελε, στην κα­θο­ρι­στι­κή μάχη για την πο­ρεία της ορ­γά­νω­σής του.

Ο θά­να­τος του Άχμετ είναι ένας ακόμα κρί­κος στην αλυ­σί­δα των ση­μα­ντι­κών απω­λειών για τη διε­θνή επα­να­στα­τι­κή Αρι­στε­ρά, που γί­νε­ται φτω­χό­τε­ρη.

Εμείς, χά­σα­με ένα πο­λύ­τι­μο σύ­ντρο­φο, έναν αγα­πη­μέ­νο φίλο, έναν έμπι­στο αδελ­φό.